Bogdan Bachmura

A wystarczył zdrowy rozsądek

Szczegóły

Opublikowano: poniedziałek, 17 grudzień 2018 13:47

Bogdan Bachmura

Miesiąc temu swój tekst zakończyłem informacją, że dyrektor Miejskiego Ośrodka Kultury zakazał wykładania „Debatyˮ na terenie tej instytucji, motywując to atakami na MOK i jego pracowników. Gdy zwróciłem się w tej sprawie do prezydenta Piotra Grzymowicza, odpowiedział, że nie akceptuje takiego postępowania dyrektora Sieniewicza, ale nic więcej poza perswazją w tej sprawie zrobić nie może. Nie tylko w tej zresztą.

Czytaj więcej: A wystarczył zdrowy rozsądek

„Dialogiczność” w mieście osobliwości. Polemika Bachmury z prof. Trabą

Szczegóły

Opublikowano: wtorek, 20 listopad 2018 11:15

Bogdan Bachmura

Obok Czesława Jerzego Małkowskiego tzw. szubienice, czyli pomnik Wdzięczności Armii Radzieckiej, to największe, współczesne osobliwości Olsztyna. Ta mało chwalebna sytuacja ma także swoje dobre strony, bo pozwala na swoistą społeczną wiwisekcję oraz ujawnienie postaw i poglądów, które w innych okolicznościach nie ujrzałyby światła dziennego.

Czytaj więcej: „Dialogiczność” w mieście osobliwości. Polemika Bachmury z prof. Trabą

Dobro w nazwie, a prawda pośrodku

Szczegóły

Opublikowano: niedziela, 18 listopad 2018 00:21

Bogdan Bachmura

W demokracji artyści nie mają lekko. Nic dziwnego. To system masowy, z emblematem równości na wizytówce, a w takim otoczeniu także prawdziwe malarstwo czy grafika skazane są na zmarginalizowaną egzystencję. Przez gęste sito masowej urawniłowki przebijają się tylko nieliczni. Reszta ma wybór dwojaki: albo oddanie daniny konsumpcyjnemu potworowi - żeby się utrzymać, albo „artystyczną” prowokację - żeby zostać zauważonym.

Orzeł stylizowany na państwowe godło z penisem, czy kobieta na krzyżu z trzema penisami, zaprezentowane na wystawie w olsztyńskiej Galerii Dobro, podległej Miejskiemu Ośrodkowi Kultury, to przykłady z tej drugiej kategorii. We współczesnej sztuce twoja gwiazda świeci tym mocniej, im dotkliwiej kogoś urazisz. Gdy pojawią się protesty, następuje to, co artyści lubią najbardziej – rwanie szat w obronie sztuki i zagrożonej wolności.

Dlaczego zdecydowaliśmy się w ten scenariusz wejść? Dlaczego apelowaliśmy do prezydenta Piotra Grzymowicza o zamknięcie wystawy i zwolnienie dyrektora MOK-u Mariusza Sieniewicza? Bo jesteśmy przekonani, że milczenie w tej sprawie będzie odebrane jako przyzwolenie na ciąg dalszy. Ponieważ mamy świadomość, że prowokacja z penisami to nie wypadek przy pracy. To nie pojedynczy wyskok anonimowego „artysty”, ale przejaw ideologicznej misji dyrektora przedstawiającego się jako lewicowy feminista.

Nasze działania adresujemy do prezydenta Grzymowicza, bo to przed nim dyrektor Sieniewicz ponosi odpowiedzialność za jakość swojej pracy. To prezydent musi odpowiedzieć na pytanie, czy z punktu widzenia zadań jakie ma realizować MOK powołanie Mariusza Sieniewicza na to stanowisko nie było błędem. Nakazując zasłonięcie wystawy częściową odpowiedź prezydent już dał. Być może dalsze kroki uzależnia od decyzji prokuratury, gdzie doniesienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa złożyło PiS.

Oświadczenie dotychczas anonimowych twórców wystawy miało nas otworzyć na ciąg dalszy, czyli rozpoczętą przez dyrektora MOK dyskusję o sztuce i twórczej wolności. Dowiadujemy się z niego, że artystom chodzi o dialog, nie o kłótnię, a także, że ich zamiarem nie było nigdy tworzyć sensacji i wywoływać skandalu. A zarzuty, że penisy profanują symbole religijne i państwowe to oczywiście bzdura - każdy mógł malować dokładnie to, co chce – każdy może w obrazach widzieć to, co chce. To ostatnie zdanie to credo artystów, którzy w przekraczaniu granic sacrum i dobrego obyczaju widzą nawiązanie do tradycji malarstwa bazującego na akcie i pejzażu. A skoro artyści postawili się poza prawem, skoro wszystko może być wartością, ale równocześnie jej zaprzeczeniem, to o czym ma być ten „dialog”?

Takie pojmowanie sztuki przywodzi na myśl stosunek starożytnych Greków i Rzymian do artystów. Ci pierwsi równocześnie mawiali: kto nie widział Fidiaszowego Zeusa w Olimpii, ten zmarnował życie, i: ludzie w rodzaju Fidiasza nie nadają się na obywateli. Perykles zaś z dumą głosił, że Ateny nie potrzebują ani Homera, ani innego poety. Rzym z kolei w początkach swojego istnienia twórczość artystów traktował jako zajęcie niegodne powagi obywatela. Takie podejście do artystów wynikało oczywiście z utożsamienia ówczesnego pojęcia wolności ze światem polityki. Ale konflikt artystów z politykami i ich obrona przed światem polityki, to stan naturalny i nierozwiązywalny, trwający pod zmiennymi postaciami do dzisiaj. To zagrożenie zawłaszczeniem sztuki przez politykę podnoszą również autorzy prac z Galerii Dobro.

Zgodzić się należy z poglądem, że sztuka, jak żadna inna dziedzina życia, dla normalnego funkcjonowania, dla ciągłego wzbogacania świata, potrzebuje schronienia przed naciskiem spraw publicznych. Oraz przypomnieć, że pochód sztuki nowożytnej rozpoczął się od buntu artysty przeciwko społeczeństwu, gdzie stawką była ochrona wytworów kultury przed jej konsumpcją i uprzedmiotowieniem oraz obrona dziedzictwa zdolnego swym pięknem przenosić człowieka przez wieki. Czy penisy „ozdabiające” orła w koronie i kobietę na krzyżu, to wyraz takiego właśnie buntu artystów w obronie tak rozumianej kultury?

Nasze zarzuty wobec takiej twórczości nie pochodzą ze świata polityki, choć autorzy wystawy tak chcieliby problem widzieć. Są wyrazem niepokoju o ewolucję samych artystów, którzy z obrońców kultury przed społeczeństwem masowym przeistoczyli się w ideologów cywilizacyjnej rewolucji przed którymi społeczeństwo zmuszone jest się bronić.

Nic dziwnego, że przy okazji tej nowej roli artystów tak wiele mówi się o wolności. Nie tylko czasy totalitaryzmów, ale i rządy demokratyczne dowodzą tezy, że zakres wolności jest odwrotnie proporcjonalny do przestrzeni zajmowanej przez politykę. Ale przecież artystom nie tylko o taką, wolną od polityki twórczość chodzi.

I tu mamy kolejny punkt sporny. Nie tylko dlatego, że dla artystów z ideologicznym zacięciem wolność od świata polityki oznacza brak politycznych ograniczeń dla ich w istocie politycznych celów. Ale przede wszystkim z powodu wiary artystów w istnienie wolności bez granic, o której już Platon pisał, że to niewola najzupełniejsza i najdziksza. Ale to nie starożytni decydowali o dzisiejszym rozumieniu wolności osobistej, bo wtedy była ona wyłącznie pojęciem politycznym. Paradoks tej sytuacji polega na tym, że to pierwsi chrześcijanie, a zwłaszcza święty Paweł, odkryli taki rodzaj wolności z której korzystają także artyści krzyżujący kobietę z penisami. Oczywiście nie chodzi o wolność w stylu „róbta co chceta”, ale fenomen wolnej woli, której starożytni nie znali, a która stała się podstawą liberalnej wolności od polityki oraz współczesnych praw obywatelskich. Ta wolność wiąże się z istotnymi ograniczeniami i zobowiązaniami wobec wspólnoty narodu, jego tradycji i religii. Ale przede wszystkim opiera się na prawdzie i skierowana jest ku dobru. O takiej, autentycznej wolności mówił papież Jan Paweł II w encyklice Centesimus annus. Taka wolność to gwarancja, że ścieżki ulotnej sztuki i ponadczasowej kultury się nie rozejdą.

To także powód do refleksji przy okazji setnej rocznicy odzyskania niepodległości. Zadumy nad tym, że tak rozumiana (także przez artystów) idea wolności, podnosiła ducha potrzebnego do odzyskania niepodległości, dawała siłę do walki z komuną, a dzisiaj, w wolnej, demokratycznej Polsce stała się gorsetem ograniczającym wolność twórczą. Że teraz dobro zostało zastąpione wymyśloną przez dyrektora Sieniewicza nazwą galerii, a prawdę każdy ma swoją i zwykle widzi ją „pośrodku”.

A skoro już tak pięknie o wolności rozprawiamy, to chciałbym poinformować naszych czytelników, że jej największy miłośnik, Mariusz Sieniewicz, dyrektor MOK, właśnie zakazał wykładania w tej instytucji naszego miesięcznika. Zwycięstwo miłości własnej nad wolnością, a przy okazji nad elementarnym rozsądkiem, to cecha często spotykana u jej teoretyków. „Debata” do MOK-u wróci. Bo tak naprawdę to nie spór o sztukę czy wolność jest tu problemem, ale traktowanie tej publicznej instytucji jak prywatnego folwarku do którego można się wprowadzić i ogłosić szeryfem.
Bogdan Bachmura
Prezes Stowarzyszenia „Święta Warmia” i „Fundacji Debata”, politolog, publicysta

Czytaj więcej: Dobro w nazwie, a prawda pośrodku

Wallenrod olsztyńskiej cenzury

Szczegóły

Opublikowano: czwartek, 01 listopad 2018 22:11

Bogdan Bachmura

Czesław Jerzy Małkowski niechętnie mówi o swojej pracy w komunistycznej cenzurze. Zwykle wtedy, gdy uzna, że milczenie się nie opłaca. Tym razem spirytus movens wyznań Małkowskiego jest Piotr Bałtroczyk. Oto fragment odpowiedzi KWW Czesława Jerzego Małkowskiego* na zamieszczony w internecie list Bałtroczyka**: Wypominanie posady cenzora to wylewanie pomyj. Na tamte czasy ludzie starali się pracować, utrzymywać rodzinę. Dokładnie w 1986 roku został dyrektorem Okręgowego Urzędu Kontroli Prasy i Widowisk w Olsztynie, był dyrektorem nie miał stanowiska cenzora. Dzięki niemu ujrzała światło dzienne „Lista Katyńska” przez co spotkały go nieprzyjemności od władz PRL-u. Temat Katynia był w tych czasach tematem tabu. Wypuszczenie takiej informacji świadczyło, iż pan Małkowski nie był człowiekiem systemowym, kierowały nim inne wartości.

Żeby nie polityczna kariera Małkowskiego w III RP, to nie wiedzielibyśmy, że mieliśmy kreta w komunistycznej cenzurze. Co więcej, umknąłby nam ślad początku drogi do nawrócenia człowieka, którym już wtedy „kierowały inne wartości”. Tymczasem za komuny, wiadomo, każdy orał jak mógł, więc inspirowany Wallenrodem Małkowski, najpierw jako pracownik komunistycznej propagandy, wpływał na jej niestrawny, parciany obraz, a później, zanim wziął się za rozkładanie cenzury, wkładał kij w systemowe szprychy jako gminny sekretarz partii.
W tej sytuacji trudno się dziwić mocnym słowom pod adresem Bałtroczyka. To już nie jest szyta grubymi nićmi seksualna prowokacja wobec postkomunistycznego prezydenta miasta. To wylewanie pomyj na bohatera pracującego pod przykryciem i nieustanną groźbą wpadki. Zresztą, co ja się będę bił w piersi Bałtroczyka! Sam powinienem przeprosić, że kiedyś gorliwości Małkowskiego przypisałem próbę cenzurowania w 1989 r. świeżo reaktywowanego pisma Solidarności „Rezonans”.

Bogdan Diaków, pracownik Urzędu Miasta za prezydentury Małkowskiego, tak o nim napisał w „Apokalipsie w Nytszlo”: To typowy zboczeniec - zdobywa władzę, by ją traktować jako przywilej, a nie jako obowiązek. Jest ona dla niego swojego rodzaju opium, którą się odurza. To także patologiczny kłamca - zmyślając swoją przeszłość, nam wymyśla przyszłość. (…) W stosunkach męsko-damskich jest niemoralny do granic absolutnej władzy. Wykorzystuje swoją przewagę nad pracownicami niczym kawiarniany alfons.

Diaków napisał te słowa w 2003 roku, gdy Małkowski był u szczytu władzy. Powodem publikacji była chęć ostrzeżenia, że miastem rządzi szaleniec.

Więc jak to jest z tym Małkowskim? Nie z oskarżeniem o gwałt i powtarzanym tysiąc razy: jestem niewinny! Z całym jego na wskroś zakłamanym, albo tragicznie heroicznym życiem?
Aż głupio o to pytać.
Bogdan Bachmura

* KWW Czesława Jerzego Małkowskiego

"O apolityczności pana Piotra Bałtroczyka można się przekonać na załączonym filmiku (https://www.youtube.com/watch…). To właśnie z powodu sromotnej przegranej pana Cichonia w wyborach prezydenckich, zrodziła się nienawiść do Prezydenta Czesława Jerzego Małkowskiego. O moralności pan Bałtroczyk nie powinien się raczej wypowiadać (rozwody, nieudane związki i problemy z alkoholem). Niewierność małżeńska Czesława Jerzego Małkowskiego jest wyłącznie rodzinną sprawą państwa Małkowskich, nie miała wpływu na pracę w ratuszu. Wypominanie posady cenzora to wylewanie pomyj. Na tamte czasy ludzie starali się pracować, utrzymać rodzinę. Dokładnie w 1986 roku został dyrektorem Okręgowego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w Olsztynie, był dyrektorem nie miał stanowiska cenzora. Dzięki niemu ujrzała światło dzienne "Lista Katyńska" przez co spotkały go nieprzyjemności od władz PRL-u. Temat Katynia w tych czasach był tematem tabu. Wypuszczenie takiej informacji świadczyło, iż pan Małkowski nie był człowiekiem systemowym, kierowały nim inne wartości. Piotr Bałtroczyk za czasów prezydentury obracał się w Towarzystwie prezydenta Małkowskiego, razem byli widywani na różnych wydarzeniach co potwierdza wspólne zdjęcie z uściskiem dłoni. Przykre się staje, jak okazuje się, iż znajomość z panem prezydentem już do niczego się nie przyda, wtedy można atakować, szkalować, pluć w twarz. Czy takie zachowanie przystoi panu z wyższych sfer? (dziennikarz, konferansjer, kabareciarz) proszę sobie odpowiedzieć i zastanowić się nad celowością i prawdziwymi powodami szkalowania pana Prezydenta Czesława Jerzego Małkowskiego przez Piotra Bałtroczyka".

** Apel Piotra Bałtroczyka

Witam Państwa. Nazywam się Piotr Bałtroczyk. Poświęćcie mi chwilę proszę, bo w ważnej sprawie do Was mówię. Jestem olsztyniakiem z dziada pradziada i baby prababy. Tu, na Zatorzu, się wychowałem, tu też mieszkam. Tu, na Poprzecznej, spoczywają moi Rodzice i Dziadkowie. Jestem stąd, tak było, jest, i będzie. Pewnie nie raz widzieliśmy się na ulicy, bywałem w Waszych domach przez lata, jako dziennikarz Radia Olsztyn, gospodarz bądź uczestnik telewizyjnych programów i festiwali. Dwa razy Akademia Telewizyjna przyznała mi Wiktora, dziennikarze przyznali mi swoją nagrodę na Festiwalu Opolskim. Nie jestem powiązany politycznie w żaden sposób,nikt mnie nie wspiera, płacę za to, co mówię.

A mówię do Was, bo znowu mój Olsztyn jest w potrzebie. Miasto mojego urodzenia i życia, miasto moich przodków, znów jest w potrzebie. To jest fajne miasto do życia; gdyby nie to, że raz na 4 lata dzieli je Czesław Małkowski. Dawny gminny sekretarz partii, wysłany do Olsztyna w nagrodę za wierność i mianowany głównym wojewódzkim kłamcą-cenzorem. To Małkowski przez lata starał się, byśmy nie widzieli, co jest prawdą, i wciąż to robi. To był zły dzień dla Olsztyna, gdy wysłano tu tego gminnego kacyka. Dziś mówi on, że Olsztyn to jego miasto. Nie. To nie jest miasto zawodowych kłamców karierowiczów.

Wydawałoby się, że Mordor przegrał, gdy Małkowskiego, który przyznał się do małżeńskiej zdrady, wyprowadzono z Ratusza w kajdankach. Prokuratura zarzuciła mu m.in. gwałt i molestowanie seksualne. Małkowski został skazany na 5 lat więzienia w I instancji. Części zarzutów nie osądzono, na skutek przedawnienia, co nie znaczy, że został z nich oczyszczony. I teraz zło powraca, co 4 lata zapewniając o swojej niewinności, póki co wartej 5 lat więzienia. Zło ma oczka błękitne, uśmiech niewinny, ślini się do wyborców, spotyka się na umówionych spotkaniach, unika debat publicznych i spotkań, gdzie mogą paść niewygodne pytania, publikuje płatne wywiady, udające dziennikarskie materiały. Zachowuje się jak dziecinna lalka, gdzie nie dotknąć piszczy: jestem niewinny.

Osiem lat temu Małkowski błagał, by nie wierzyć tym, którzy odgrzewają dawno wyjaśnione sprawy. Sąd I instancji nie uwierzył błaganiom i „dawno wyjaśnione sprawy” Małkowskiego wycenił na 5 lat więzienia. Dziś Małkowski obiecując wszystko – nie obiecał nam na razie dostępu do morza i kosmodromu – zabiega znów o nasze głosy. I przysięgając na Pismo Święte – on zdradzający mąż, oskarżony o gwałt i molestowanie, komunistyczny cenzor – znowu zaklina rzeczywistość. To albo choroba, albo sekta.

Małkowski 4 lata temu uciekł ze spotkania z wyborcami, gdy skrzywdzona przez niego kobieta zaczęła zadawać mu pytania. Zło się umacnia i coraz bardziej bezczelne się staje, bo w tym roku już Małkowski nie uciekał, w tym roku pozwał gazetę, żądając, by nie pisano o wyroku sądu, skazującym go na 5 lat bezwzględnego pozbawienia wolności. I przegrał, bo kłamcy przegrywają.

Posłuchajcie w sieci, znajdziecie je bez trudu, plugawe rozmowy Małkowskiego. Posłuchajcie pijanego, pewnego bezkarności Małkowskiego przemawiającego do olsztyniaków z Ratusza. Dziś Małkowski zachwyca się latami swoich rządów. Przypomnę Wam jak się skończyły: naszą olsztyńską hańbą, wyprowadzeniem Małkowskiego w kajdankach z Ratusza, aresztowaniem i skazaniem na 5 lat więzienia za gwałt, wyrokiem sądu I instancji.

Małkowski znowu liczy na naszą niepamięć i ma rację, bo szkoda życia na zajmowanie się jego podłymi czynami, komunistycznego aparatczyka, zawodowego kłamcy – cenzora. Ale żal Olsztyna, naszego miasta, Nas żal. I dlatego trzeba pamiętać.

Historia śmieje się, gdy widzi jak oprawca usilnie stara się być ofiarą. Ale jeszcze raz musimy, zwyczajnie po ludzku musimy, przeciwstawić się złu, bo za dużo już go wokół. I odesłać wreszcie musimy w niebyt upiora dawnego systemu. Dziennikarka Anna Szulc w tygodniku „Newsweek” pisze o spermie, którą ścierała z biurka sekretarka Małkowskiego, o sex telefonach, z których bez żenady korzystał. Małkowski nie może zaprzeczyć, milczy, wie, że chroni go tajemnica niejawnego procesu. Im mniej się o nim mówi, tym większe jego szanse. Nie wierzcie zawodowemu kłamcy.

Myślę, że Małkowski naprawdę wierzy w to, co mówi, myślę, że wyparł wszelkie zło, które czynił i czuje się cały na biało. To jakiś rodzaj choroby moim zdaniem: komunistyczny cenzor z 5-letnim wyrokiem, zdradzający mąż, dziś przysięgający na Pismo Święte. Plakat na jego stronie mówiący, że „ gdy Czesia kamieniowano, Boga przy tym nie było”. To albo choroba, albo sekta, jedno i drugie nie do przyjęcia. Trudna do ogarnięcia jest obłuda wyborczego hasła kamieniowanego Czesia. Człowiek, który podzielił nas jak nikt wcześniej, w fajnym, dobrym mieście do życia, raz na 4 lata chce nas łączyć. Albo choroba, albo sekta.

Małkowski w tej kampanii obiecał nam wszystko – oprócz dostępu do morza, broni atomowej i kosmodromu, bo ekonomia jest jego mocną stroną, tylko wtedy, gdy liczy wpływy z diety radnego. Za ponad 160 tysięcy złotych, 8 lat milczał jako radny, radując się pieniędzmi za nic. Tylko raz, raz na 4 lata, w kamieniowanego niewinnie, leniwego Czesia wstępuje kosmiczna moc i duch święty z kosmosu, i wtedy obiecuje wszystko wszystkim. A tak naprawdę z budowli zostanie po nim Czesia wieża, ulubione miejsce obleśnego sapania. Choroba albo sekta to jest. Jedno i drugie może.

Zwracam się do wszystkich olsztynianek i olsztynian dobrej woli, tych, którzy nie chcą się poddać kolejnym wyborczym bajaniom Małkowskiego, zawodowego kłamcy, tłumiącego za pieniądze wolność słowa, komunistycznego aparatczyka, wyprowadzonego w kajdankach z Ratusza, wiarołomnego męża, skazanego na 5 lat więzienia w sądzie I instancji, radnego darmozjada, przejadającego publiczne pieniądze. Nic nie zrobił dla Was przez 8 lat. Nie oddajcie mu swojego głosu. To chora żądza władzy wygląda zza jego obietnic. To jest wciąż to samo kłamstwo sprzed lat. Nic się nie zmieniło. Nie podżyrujcie swoim głosem nikczemnego, kłamliwego życia Małkowskiego. Odeślijmy go razem w kosmiczny niebyt, tam, gdzie od lat lewituje jego umysł, cały na biało. Zachęćcie do głosowania wujka i ciotkę, brata, siostrę, kogokolwiek, niech dzięki Waszym głosom kamieniowany Czesio odfrunie na zielone łąki, gdzie spotka pozbawione płci anioły, które będą bezpieczne w jego towarzystwie. Miejmy go wreszcie z głowy olsztynianie, a zwłaszcza olsztynianki.

To ja, Piotr Bałtroczyk, mówiłem i liczę na Państwa wsparcie.

Czytaj więcej: Wallenrod olsztyńskiej cenzury