Bogdan Bachmura

O manipulacji "Gazety Olsztyńskiej" w sprawie wniosku 3 stowarzyszeń

Szczegóły

Opublikowano: wtorek, 02 styczeń 2018 17:05

Bogdan Bachmura

„Na pochyłe drzewo wszystkie kozy skaczą”. I choć zajęcie to kozom chwały nigdy nie przynosiło, to chętnych do tego wątpliwego zaszczytu nigdy nie brakowało. Kozy to stworzenia bojaźliwe, więc na dogodną okazję nieraz muszą czekać długo, ale gdy pada sygnał do ataku, „chłop żywemu nie przepuści”. W Olsztynie pod tym względem nigdy łatwo nie było. Bezkarne odgrywanie roli kozaka przy tak skomplikowanym splocie interesów lokalnych sitw i zależności nie jest zadaniem łatwym.

Czytaj więcej: O manipulacji "Gazety Olsztyńskiej" w sprawie wniosku 3 stowarzyszeń

Musztarda po dekomunizacyjnym obiedzie

Szczegóły

Opublikowano: niedziela, 31 grudzień 2017 14:16

Bogdan Bachmura

Trzy miesiące temu Stowarzyszenie „Święta Warmia” złożyło Wojewodzie Warmińsko-Mazurskiemu dwie propozycje zmian olsztyńskich ulic: Wincentego Pstrowskiego na ks. Adalberta Zinka i Dąbrowszczaków na Ericha Mendelsohna.

Czytaj więcej: Musztarda po dekomunizacyjnym obiedzie

Dąbrowszczacy z ulicy Dąbrowszczaków

Szczegóły

Opublikowano: piątek, 22 grudzień 2017 18:46

Bogdan Bachmura

Czy obecna ulica Dąbrowszczaków w Olsztynie powinna zmienić swojego patrona? Zgodnie z kryteriami tzw. ustawy dekomunizacyjnej i listą ulic wskazanych przez IPN, tak się powinno stać. Jednak olsztyńska Rada Miasta nie podjęła w tej sprawie decyzji, co oznacza, że rozstrzygnięcie znalazło się w rękach wojewody. Jednak perspektywa zmiany nazwy tej ulicy budzi sporo kontrowersji. Członkowie akcji „Łapy precz od Dąbrowszczaków”, w której prym wiedzie Partia Razem, twierdzą, że Polska jest jedynym krajem na świecie, gdzie trwa ich regularne wymazywanie z pamięci. Czy ten argument, przyjmując że prawdziwy, przesądza o braku słuszności takiego postępowania? Czy Polacy, z powodu szczególnie traumatycznego doświadczenia komunizmu, nie mają ku temu dostatecznych powodów? Przeciwnicy zmiany nazwy ulicy podkreślają uznanie dla niewątpliwego bohaterstwa Dąbrowszczaków. Drugi, najczęściej podnoszony przez nich argument, to szczytny cel walki z faszyzmem.

Aby obalić pierwszy z nich nie trzeba sięgać do tak mocnego przykładu jak niewątpliwe bohaterstwo żołnierzy Wehrmachtu na różnych frontach II wojny światowej. Historia pełna jest aktów heroizmu wynikających z wiary w fałszywych proroków. Równie słaba wydaje się obrona Dąbrowszczaków z powodu ich ideowego zaangażowania w walkę z europejskim faszyzmem. Jest to argument w oczywisty sposób ahistoryczny ponieważ zarówno Niemcy jak i Włochy były w 1936 r. państwami w pełni uznawanymi na arenie międzynarodowej, a ich system polityczno–ekonomiczny budził powszechne zainteresowanie z powodu skuteczności pokonywania wewnętrznych problemów. W roku 1936, prosząc o pomoc Niemcy i Włochy, gen. Francisco Franco nie mógł przewidzieć do czego zdolne będą w przyszłości hitlerowskie Niemcy. Podobnie jak Amerykanie, którzy na kredyt dostarczali gen. Franco ropę naftową. Natomiast już wtedy znane były zbrodnie bolszewickie. Wojna w Hiszpanii zbiegła się z wielką czystką jaką prowadził Józef Stalin w ZSRS. Podobny terror zapanował w Madrycie i Barcelonie, gdzie panoszyło się sowieckie NKWD. Wewnętrzna dintojra była skierowana głównie przeciwko trockistom lub ludziom za takich uznanym, których tysiące zapełniło hiszpańskie katownie NKWD. Z życiem ledwo uszedł choćby Willy Brandt – przyszły kanclerz Niemiec, i George Orwell – późniejszy autor Folwarku Zwierzęcego. W samym Madrycie rozstrzelano wówczas, w większości bez sądu, 36 tys. niewinnych ludzi,o ofiarach Trybunałów Ludowych nie wspominając.

Niewątpliwie Dąbrowszczacy, a na pewno ich poważna część, byli ludźmi ideowymi, przekonanymi, że broniąc republikańskiego rządu walczą o lepszy świat i słuszną sprawę. Ale powiedzenie, że piekło jest wybrukowane dobrymi intencjami jest tu wyjątkowo na miejscu.

Brygady Międzynarodowe, których częścią była XIII Brygada im Jarosława Dąbrowskiego były pomysłem Stalina i Kominternu. Ich działalność koordynowała Komunistyczna Partia Hiszpanii, całkowicie podporządkowana sowieckiej ambasadzie. Powróciły, porzucone po przegranej wojnie z Polską w 1920 r., plany ogólnoświatowej rewolucji, którą miało umożliwić okrążenie międzynarodowej burżuazji od strony opanowanej przez komunistów Hiszpanii.

Na drodze tych planów stanął gen Franco. Wzywając Hiszpanów do walki w obronie zagrożonej ojczyzny zdawał sobie sprawę, że stworzenie z Półwyspu Iberyjskiego komunistycznego przyczółku stało się ważnym elementem w planach opanowania świata przez stalinowską Rosję. Komunistów wraz z ich ideologią walki klasowej uważał za przejaw obłędu zagrażającego podstawom cywilizacji europejskiej. Stąd też likwidował ich z całą konsekwencją i bezkompromisowością niczym szkodliwe robactwo. Podobnie zresztą traktował rasowe fantasmagorie Hitlera, który, pomimo intensywnych nacisków, nie tylko nie uzyskał zgody na przystąpienie Hiszpanii do II wojny światowej, ale nawet na przemarsz niemieckich wojsk celem zdobycia strategicznie ważnego brytyjskiego Gibraltaru. Wyjątkiem było wysłanie na front wschodni liczącej 47 tys. ochotników Błękitnej Dywizji.

W Polsce obrona Dąbrowszczaków jest równoznaczna z poważną deklaracją natury moralnej oraz ideowej. Można im współczuć fatalnych konsekwencji przegranej wojny z gen. Franco oraz kaźni jaką zgotował Stalin tym, którzy zdecydowali się uciec do „ojczyzny światowego pokoju”. Ale nie wolno zapominać, że Dąbrowszczacy działali w konkretnym kontekście ideowym oraz politycznym i tylko z tej perspektywy można ich oceniać jako patronów ulicy.

Gdy 27 marca 1939 r. zwycięskie wojska Frontu Narodowego wkroczyły do Madrytu mury domów oblepione były plakatami z hasłami rewolucji i portretami rosyjskich wodzów. W centrum stały drewniane makiety pomników Lenina i Stalina. Czy inaczej wyglądałaby Warszawa, gdyby w 1920 r. szala zwycięstwa przechyliła się w drugą stronę? Czy można się dziwić, że władze II RP odbierały obywatelstwo Polakom zaciągającym się w szeregi Brygad Międzynarodowych, a marszałek Edward Rydz-Śmigły w imieniu żołnierzy zwycięskiej wojny 1920 r. przekazał generałowi Franco w dowód uznania symboliczną szablę polską?

Z dokładnie odwrotnych powodów rządząca Polską po II wojnie światowej sowiecka agentura, podobnie jak europejska „postępowa lewica”, nie tylko za wspólną tradycję przyjęły pamięć Międzynarodowych Brygad, ale też kłopotliwym milczeniem kwitowały pamięć wojny 1920 roku.

Nie byłoby najgorzej, gdyby obecny spór o ulicę Dąbrowszczaków dotyczył wyboru pomiędzy tymi dwiema tradycjami. Kłopot w tym, że największym sojusznikiem obrońców ulicy Dąbrowszczaków jest zbiorowa obojętność na podobne, historyczne i światopoglądowe dylematy oraz przekonanie, że jedyne co w tej sprawie się liczy, to konieczność wymiany dokumentów.
Bogdan Bachmura
Prezes Stowarzyszenia „Święta Warmia” i „Fundacji Debata”, politolog, publicysta.

Czytaj więcej: Dąbrowszczacy z ulicy Dąbrowszczaków

Wymyślić Polskę na nowo

Szczegóły

Opublikowano: czwartek, 16 listopad 2017 21:10

Bogdan Bachmura

Można mieć wątpliwości czy zapowiadane na przyszły rok przez prezydenta Andrzeja Dudę referendum konstytucyjne to dobry pomysł. Ale ogólnopolska dyskusja na temat Konstytucji z udziałem znawców przedmiotu, takich wątpliwości nie budzi.
Dlatego bez wahania przyjęliśmy propozycję Kancelarii Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej współpracy przy organizacji spotkania konsultacyjnego w Olsztynie w sprawie referendum dotyczącego zmian w Konstytucji lub nowej Konstytucji. W wywiadzie dla Telewizji Trwam Prezydent Andrzej Duda stwierdził, że nowa lub zmieniona Konstytucja powinna uwzględniać perspektywę dziesięcioleci. Być napisana dla wielu przyszłych pokoleń Polaków. Dobrze, że takie deklaracje z ust Pana prezydenta padają, bo choć przy pisaniu ustawy zasadniczej to wymóg podstawowy, to przy dzisiejszej praktyce tymczasowości oraz instrumentalizacji stanowionego prawa nie taki znów oczywisty.
Tematem spotkania w którym w imieniu Prezydenta RP udział weźmie Paweł Mucha, zastępca Szefa Kancelarii Prezydenta RP, będą „Wzajemne relacje organów władzy w świetle Konstytucji RP”.
W jednym z wywiadów wicepremier Jarosław Gowin powiedział, że „Polskę trzeba wymyślić na nowo” (...) „Na nowo określić, na czym konkretnie polega trójpodział władzy”. Święte słowa, choć dzisiaj „wymyślić Polskę na nowo”, a więc przygotować najważniejsze instytucje państwa do skutecznego stawienia czoła wyzwaniom wewnętrznym i zewnętrznym przed którymi staje Polska, to przy stanie polskich elit zadanie bez wyraźnej boskiej pomocy niewykonalne. Ale próbować trzeba.
Ideą która powinna przyświecać konstytucyjnej odnowie Państwa Polskiego powinien być system republikański. Czyli taki, który odzwierciedla naturalną w każdym narodzie społeczną hierarchię. Od czego zatem powinniśmy zacząć? Od głowy rzecz jasna, bo jak wiadomo od głowy ryba się psuje i od tej tylko strony można jej przywrócić świeżość.
Pytanie zasadnicze zatem brzmi, kto w „nowej Polsce” powinien dzierżyć atrybut suwerena: pozostający sam dla siebie autorytetem i sprawujący sam nad sobą władzę lud, czy też jednoosobowa, kontrolowana, ale jednocześnie zdolna do ponoszenia moralnej odpowiedzialności Głowa Państwa? Czy w interesie nas wszystkich nie jest zwolnienie Prezydenta RP z prześmiewczych funkcji „notariusza partii” i „strażnika żyrandola”, w które wyposażyli go z premedytacją ojcowie obecnej Konstytucji? Do tego potrzebne są nie tylko odpowiednie, konstytucyjne prerogatywy, ale kadencja tak długa, aby skutecznie odcięła Głowę Państwa od partyjnej pępowiny i uczyniła go prawdziwym gwarantem ciągłości władzy państwowej.
Kolejny element porządkowania naszego państwa to miejsce władzy wykonawczej. Jeżeli serio podchodzimy do trójpodziału władzy, to konieczne jest nie tylko symboliczne wyprowadzenie ministrów z ław sejmowych. Ich miejsce, na wzór systemu amerykańskiego, jest przy prezydencie jako zwierzchniku władzy wykonawczej.
O Senacie jako koniecznej dla równowagi systemu „izbie rozsądku” napisano tony papieru. Praktycznej strony funkcjonowania „izby wyższej” jako pasa transmisyjnego partyjnych oligarchii nikomu wyjaśniać nie trzeba. Recepta na prawdziwie arystokratyczną izbę wyższą, izbę „tradycji, rozumu i kompetencji” jest prosta: musi podlegać odrębnemu, kurialnemu systemowi wyborów, które wyłonią reprezentację gmin, zawodów i środowisk oraz kooptacji pojedynczych osób według kryteriów zasług i dorobku.
Władza sądownicza to nominalnie trzeci składnik trójpodziału władzy. Ale warto pamiętać, że nie jest to trzeci rodzaj władzy nad obywatelami. To władza rozstrzygająca spory pomiędzy nimi, chroniąca obywateli przed uzurpacją władzy ustawodawczej oraz wykonawczej i wreszcie rozstrzygająca spory pomiędzy organami władzy. To wyjaśnia,dlaczego politykom tak bardzo zależy na jej podporządkowaniu. Dlatego rzeczą wtórną jest kto będzie wybierał sędziów: król, prezydent czy minister. Ważne są konstytucyjne gwarancje, że nikt ich potem z powodów politycznych nie usunie.
Jednak najważniejszym problemem ustrojowym RP jest znalezienie właściwego miejsca dla partii politycznych. Trudno sobie bez nich wyobrazić demokrację. Ale ich obecna, pozakonstytucyjna i praktycznie nieograniczona oligarchiczna władza unieważnia jakiekolwiek marzenia o trójpodziale i równowadze władz. To systemowy rak, który zaatakował najważniejsze instytucje państwa, przekształcając je w agendy własnych wpływów, a reprezentantów narodu w posłuszną obsługę urządzeń do głosowania. Dlatego wzorcem dla Polski może być tutaj model amerykański, gdzie partie to ideowo zorientowane ruchy obywatelskie służące przede wszystkim demokratycznemu wyłanianiu politycznych elit, które mogą później swobodnie funkcjonować w ramach konstytucyjnych instytucji państwa.
Nie ulega wątpliwości, że Polsce jest potrzebna nowa Konstytucja. Jednak źródłem oraz inspiracją do namysłu nad jej zawartością nie mogą być bieżące spory oraz doraźne polityczne interesy. Warunkiem powodzenia tego trudnego, mierzonego perspektywą wielu pokoleń przedsięwzięcia jest zgoda co do najistotniejszych wad obecnej Konstytucji i fundamentów nowej ustawy zasadniczej. Nowa Konstytucja powinna być dziełem wnikliwych analityków i przenikliwych wizjonerów. Powinna uwzględniać głębokie przemiany cywilizacyjne jakim ulegają demokracje zachodnie oraz powstanie nowych, wzorowanych na Chinach, konkurencyjnych wobec demokracji zachodnich modeli ustrojowych.
Dlatego nasze środowisko, korzystając z zaproszenia Pana Prezydenta, postanowiło wziąć udział w organizacji i publicznej dyskusji na ten temat. Nie przyjdziemy na nią z gołymi rękami. Zaprezentujemy nasze stanowisko w najbardziej istotnych dla przyszłego ustroju Polski sprawach. Ponieważ Polskę trzeba wymyślić na nowo.
Bogdan Bachmura
Prezes Stowarzyszenia „Święta Warmia” i „Fundacji Debata”, politolog, publicysta

Czytaj więcej: Wymyślić Polskę na nowo