Kłótnia radnych-historyków o nazwę Muzeum Prus Górnych w Morągu
- Szczegóły
- Opublikowano: wtorek, 25 marzec 2025 15:26
Na sesji Sejmiku Warmińsko-Mazurskiego, we wtorek 25 marca, rozgorzała kłótnia pomiędzy radnymi-historykami dr. Pawłem Warotem (PiS) i mgr Jarosławem Słomą (PO) o zmianę nazwy muzeum w Morągu z Muzeum im. Herdera na Muzeum Prus Górnych.
- Proszę o udzielenie informacji, kto jest pomysłodawcą i kto ponosi odpowiedzialność za nadanie muzeum w Morąngu miana Prus Górnych – zapytał radny Warot. - Czemu ma służyć przywoływanie niemieckiego nazewnictwa odnoszącego się do niemieckiej tradycji historycznej. Prusy decyzją mocarstw zostały w 1947 roku zlikwidowane. Odtąd stały się jedynie historią. Wykreślono nazwę Prusy. Prusy wraz z Rosją odpowiedzialne były za największe nieszczęścia, jakie spotkały Polskę i Polaków na przestrzeni dziejów, łącznie z rozbiorami Rzeczypospolitej. Prusy odpowiadają za terror, przemoc, zbrodnie, jakich dopuszczano się na narodzie polskim. Za politykę wynarodawiania, germanizację ziem polskich.
- Przypomnę tylko, że militaryzm pruski był źródłem agresywnej i zbrodniczej polityki III Rzeszy Niemieckiej, która doprowadziła do wymordowania 60 milionów ludzi podczas II wojny światowej, w tym 6 milionów Polaków – kontynuował dr Warot. - Biorąc pod uwagę to wszystko, pytam czy za polskie pieniądze fundujemy Niemcom pomnik w postaci muzeum? Wszyscy codziennie przekonujemy się, że Platforma Obywatelska jest partią zewnętrzną, realizującą interesy obcych, najczęściej Niemiec. Czy jest to zatem kolejny element polityki proniemieckiej obecnie rządzących? Czy jest to spłacanie politycznych długów Niemcom za środki przekazywane na imprezę młodzieżówki PO na Kortowie, Campus Nienawiści? Czy jest to spłata długu za uzyskane poparcie, w wyniku którego PO sprawuje obecnie władzę? Czy mamy się spodziewać, że Muzeum Warmii i Mazur, mieszczące się w Zamku, którego przed Krzyżakami bronił sam Mikołaj Kopernik, będzie w przyszłości nosiło nazwę Muzeum Prus Wschodnich? Proszę pana marszałka o udzielenie odpowiedzi na piśmie.
Polemikę z dr Warotem podjął mgr Jarosław Słoma:
- Szanowni Państwo, nie można zostawić bez komentarza tego typu sformułowań i toku wypowiedzi pana Warota, który jak wiem, podobno jest doktorem historii. Nazwa Prusy to nawiązanie do ludów pruskich, które żyły, były pierwotnymi mieszkańcami tych terenów ponad 1000 lat temu. Różne plemiona pruskie, ludy bałtyckie, czyli Prusowie, Jadźwingowie, Litwini, te tereny były zajmowane przez Warmów, przez Galindów, Jadźwingów, długo można by wymieniać jeszcze Sasinów i tak dalej, to jest nawiązanie do Prus – tłumaczył mgr Słoma.
- Państwo pruskie, Preussen, to dopiero kilkaset lat później – dodał radny Słoma. - W języku polskim nawiązanie do tych ludów pruskich funkcjonowało. Po II wojnie światowej rozważono nawet powołanie, utworzenie województwa pruskiego na tych terenach właśnie, które obecnie zajmuje województwo warmińsko-mazurskie. Ostatecznie nie zdecydowano się na to. Dla nas, dla obecnych mieszkańców tych ziemi historia nie kojarzy się tylko jako problem psychiczny, z którym tutaj mamy do czynienia, z antyniemieckością, tylko jest ciągłością. Różne ludy zamieszkiwały. Pierwotni mieszkańcy tych terenów to były ludy pruskie. Jedno z krain naszego terenu były również w języku polskim, używano nazwy Górne Prusy, Oberland. Kanał Oberlandzki w języku polskim nazwany Kanałem Elbląskim.
- Nie jest to żadna wiedza tajemna, wystarczy zajrzeć do głównych haseł encyklopedii. Kompromituje się pan, panie doktorze Warot, kompromituje się pan, nienawiść do Tuska, do Platformy pana zaślepia, zresztą nie po raz pierwszy – zakończył radny Słoma.
- Panie Magistrze, to powiem tylko tyle, że jeżeli byłoby prawdą to, że odwołujemy się do historii Prus, Prusów – ad vocem radengo Warota, - to był to teren zamieszkały przez Pomezanów i Pogezanów, więc mielibyśmy do czynienia np. z Muzeum Pomezani. Natomiast nazwa Prusy Dolne, Prusy Górne jest to nazewnictwo, którego autorami byli Krzyżacy, którego autorami byli Niemcy i jest to wszystko związane z historiografią i historią Niemiec. Chodzi mi tylko o to, żebyśmy przez swoje decyzje nie wywoływali pewnych złych duchów, które mogą być zapowiedzią czegoś jeszcze gorszego.
Adam Socha
Na zdjęciu, od lewej Jarosław Słoma i Paweł Warot
W Morągu otwarto Muzeum Prus Górnych
Po trwającym niemal 3 lata i kosztującym ponad 14 mln zł remoncie otwarto w Morągu (w piątek 14 marca) Muzeum Prus Górnych. Przedtem placówka nosiła imię Johanna Gottfrieda Herdera.
Muzeum Prus Górnych mieści się w dawnym pałacu rodu Dohnów w Morągu. Ród ten był jednym z najbogatszych i najznamienitszych w Prusach Wschodnich. Dyrektor Muzeum Warmii i Mazur, w ramach którego działa Muzeum Prus Górnych, Piotr Żuchowski powiedział PAP, że zdecydowano się na zmianę nazwy, ponieważ nowa lepiej oddaje charakter miejsca, jego unikalność. Poprzedni patron muzeum - Johann Gottfried Herder (1744-1803) - to pisarz i filozof historii, który mieszkał w Morągu.
„Nie zmieniając tożsamości, muzeum zmieniło nazwę - to pokazuje różnorodność w jedności. Każdy z terenu będzie się mógł dowiedzieć, co kształtowało jego tożsamość” - powiedziała obecna na uroczystości otwarcia muzeum ministra kultury Hanna Wróblewska. Jej matka Kamila przez wiele lat pracowała w Muzeum Warmii i Mazur i zajmowała się m.in. portretem holenderskim, który jest teraz wystawiany w Muzeum Prus Górnych.
Dyrektor Żuchowski poinformował, że w nowym Muzeum Prus Górnych będą organizowane m.in. lekcje muzealne. Jest tam prezentowanych kilka wystaw, które ukazują dzieje regionu od czasów najdawniejszych do współczesnych.
W uroczystości otwarcia Muzeum Prus Górnych w Morągu wzięła udział Hanna Wróblewska, ministra kultury i dziedzictwa narodowego, Marcin Kuchciński – marszałek województwa warmińsko-mazurskiego, Radosław Król – wojewoda warmińsko-mazurski, Robert Szewczyk – prezydent miasta Olsztyn, oraz posłowie, senatorowie, przedstawiciele władz samorządowych i kościelnych, instytucji kultury i nauki.
Na zwiedzających w Muzeum Prus Górnych czekają następujące wystawy:
• „Krajobraz kulturowy Górnych Prus. Kurhany” (kurator dr Jarosław Sobieraj) – opowieść o pradawnych mogiłach, będących świadectwem najstarszych śladów osadnictwa,
• „Przestrzeń Morąga i okolic” (kuratorka dr Małgorzata Gałęziowska) - spojrzenie na miasto i region jako centrum życia społecznego, pełne symboliki i historii,
• „Historia pałacu Dohnów w Morągu” (kuratorka Angelika Rejs) – losy jednej z najważniejszych rezydencji szlacheckich w Prusach Książęcych,
• „Luterańskie epitafia i portrety upamiętniające” (kuratorki Dominika Kałabun-Nakielska i Anna Malinowska) – unikatowe dzieła sztuki sakralnej, ukazujące wpływ reformacji na kulturę Prus Górnych,
• „Portret holenderski XVII wieku z galerii rodu zu Dohna” (kuratorki Dominika Kałabun-Nakielska i Anna Malinowska) – kolekcja arcydzieł malarskich, które kiedyś zdobiły rezydencje pruskiej arystokracji,
• „Okruchy przeszłości. Pamiątki z pruskich dworów” (kuratorki Dominika Kałabun-Nakielska i Anna Malinowska) – przedmioty codziennego użytku, obrazujące styl życia dawnych właścicieli ziemskich,
• „Z niepamięci. Rzeźby Adolfo Wildta z kolekcji Franza Rosego z Dylewa” (kuratorka Grażyna Prusińska) – niezwykła kolekcja rzeźb włoskiego modernisty, łącząca sztukę z historią regionu.
Muzeum mieści się w dawnym pałacu rodu szlacheckiego Dohnów,
który powstawał w kilku etapach od lat 60. XVI wieku. W latach 20. XX wieku Dohnowie sprzedali pałac starostwu powiatowemu i do stycznia 1945 roku pełnił on rolę urzędu. Po wkroczeniu Armii Czerwonej został w znacznym stopniu spalony. W latach powojennych nastąpiła dalsza dewastacja obiektu. Do końca lat 60. XX wieku zachowały się tylko fragmenty murów obwodowych. Ze stałego wystroju wnętrz pozostał jedynie mały fragment gzymsu sali na pierwszym piętrze, sklepienie jednej z sal na parterze i sklepienia dwóch małych piwnic.
Odbudowa pałacu trwała do 1976 do 1985 roku. Ostatecznie jego właścicielem stało się Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, które w 1986 roku otworzyło tu swój oddział, upamiętniający urodzonego w Morągu niemieckiego pisarza i historyka filozofii - Johanna Gottfrieda von Herdera.
1 grudnia 2024 r. Muzeum im. J.G. Herdera w Morągu zmieniło nazwę na Muzeum Prus Górnych. Od XV wieku mianem Prus Górnych określa się jedną z trzech krain historycznych regionu dawnych Prus w granicach Polski. Termin ten, upowszechniony m.in. za sprawą profesorów Mariana Biskupa i Gerarda Labudy, odnosi się do międzyrzecza Dolnej Wisły i Pasłęki – obszaru położonego pomiędzy Warmią, Dolnym Powiślem, a definiowanymi etnograficznie Mazurami.
(sa, dzieje.pl. mkidzn)
https://www.debata.olsztyn.pl/wiadomoci/region.html?start=12#sigProId5f24714d0f
Czytaj więcej: Kłótnia radnych-historyków o nazwę Muzeum Prus Górnych w Morągu