Wspomóż jedyny portal na Warmii i Mazurach, który nie boi się publikować prawdy o politykach i jest za to ciągany po sądach. Nigdy, przez prawie 18 lat istnienia, nie dostaliśmy 1 grosza dotacji publicznej. Redaktorzy i autorzy są wolontariuszami. Nr konta bankowego Fundacji „Debata”: 26249000050000450013547512. KRS: 0000 337 806. Adres: 11-030 Purda, Patryki 46B
Według najlepszych wzorców propagandy sukcesu lokalne media odnotowały historyczny pierwszy lot z Szyman (20.01.) do Berlina. Czego media lokalne nie podały i nie napisały?
Artur Grottger „Bój” (z cyklu pt. „Lituania”)
Nawiązując do przypadającej w tym roku 153. rocznicy wybuchu powstania styczniowego, warto przypomnieć, poza tak ważnymi postaciami, jak powstańczy generałowie: Ludwik Mierosławski, Marian Langiewicz, Romuald Traugutt, Józef Hauke–Bosak, Michał Heidenreich pseudonim „Kruk” i ksiądz Stanisław Brzóska, czy doniosłymi walkami (np. atak na Miechów oraz bitwy pod: Małogoszczem, Pieskową Skałą, Żyrzynem, Fajsławicami, Iłżą i Opatowem), również pewne osoby, biorące udział w wydarzeniach, związanych z tym niepodległościowym zrywem, a mających miejsce na terenie Warmii i dzisiejszego Olsztyna.
Bitwa pod Żyrzynem (ilustracja prasowa z 1863 roku)
Od pierwszych miesięcy insurekcji (zainicjowanej 22 stycznia 1863 roku) na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej, część ludności Warmii i Mazur, świadoma swych polskich korzeni, rozpoczęła organizowanie pomocy dla walczących o wolność rodaków, tworząc swoiste zaplecze zaopatrzeniowe. Przykładowo pochodzący z Barczewa (ówczesny Wartenburg) krawiec Franciszek Nowowiejski, ojciec Feliksa (światowej sławy kompozytora, działacza i patrioty, a zarazem jednego z patronów roku 2016), uszył powstańcom kilkadziesiąt kurtek, spodni, toreb i chlebaków. Zgromadzone w ścisłej konspiracji, dzięki ofiarności zwykłych ludzi, elementy uzbrojenia oraz inne rzeczy niezbędne przy prowadzeniu działań o charakterze partyzanckim, musiały być następnie „przerzucane” najrozmaitszymi środkami transportu (nierzadko poukrywane w skrzyniach) przez kordony graniczne, by ostatecznie mogły trafić w ręce insurgentów. Jedna z tras przemytu wiodła z Królewca (Königsberg) przez Olsztyn (Allenstein) i dalej w kierunku południowym (m.in. przez wieś Butryny).
Pomnik w miejscu zatrzymania, w 1863 roku, transportu z bronią i wyposażeniem dla powstańców, konwojowanego przez
W. Kętrzyńskiego i L. Różyckiego
Tablica na pomniku na olsztyńskich Jarotach
Dnia 11 września 1863 roku w Jarotach (wówczas podolsztyńskiej wsi Jomendorf) zostali zatrzymani (najprawdopodobniej na skutek donosu) przez pruskich żandarmów, dwaj studenci, a zarazem gorący patrioci: Wojciech Kętrzyński (właściwie: Adalbert von Winkler) i Leopold Różycki, którzy, przewożąc na konnym wozie broń, amunicję i ekwipunek dla oddziałów powstańczych, zmierzali w kierunku granicy Prus z Królestwem Polskim (tzw. Kongresówką) w zaborze rosyjskim. Aresztowanych osadzono w Olsztynie, w Górnej (Wysokiej) Bramie, ale zwolniono po kilku dniach, gdyż sąd uznał, że pomaganie uczestnikom powstania, które wybuchło na terytorium imperialnej Rosji i jest wymierzone przeciwko władzy carskiej, nie szkodzi państwu oraz królowi pruskiemu (później, za działalność na rzecz sprawy polskiej, i tak skazano Kętrzyńskiego na karę więzienia, którą odbywał m.in. w twierdzy kłodzkiej na Dolnym Śląsku). Obecnie w miejscu zatrzymania transportu z pomocą materialną dla powstańców (w Olsztynie, przy ulicy Jarockiej, naprzeciwko kościoła p.w. Bogurodzicy Dziewicy Matki Kościoła) znajduje się pomnik-obelisk, a na jednej ze ścian Wysokiej Bramy – pamiątkowa tablica z wizerunkiem Wojciecha Kętrzyńskiego.
Górna (Wysoka) Brama w Olsztynie – miejsce uwięzienia
W. Kętrzyńskiego
Tablica pamiątkowa na Wysokiej Bramie
Godnym odnotowania pozostaje również fakt, że wielu (według niektórych źródeł ok. 200) uczestników insurekcji narodowej lat 1863-1865 (zwłaszcza po jej upadku, ale też już późną jesienią roku 1863) znalazło schronienie przed carskimi represjami w Olsztynie, Barczewie, Gietrzwałdzie, Klebarku Wielkim (gdzie miejscowy proboszcz ksiądz Juliusz Grzymała udzielił pomocy m.in. Janowi Ciecierskiemu i Adolfowi Kozłowskiemu – inicjatywa upamiętnienia tych osób i faktów, poprzez umieszczenie w kościele parafialnym stosownej tablicy, czeka na realizację), a także w Purdzie, Giławach i innych miejscowościach południowej Warmii. Stało się to możliwe dzięki zaangażowaniu i wsparciu takich osób, jak np. August Sokołowski – Warmiak, który sam brał udział w powstańczych walkach, a następnie organizował dla byłych powstańców zakwaterowanie, odzież, żywność, leki itp.
W tym roku, wzorem lat ubiegłych, Ruch Społeczny im. Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego i Komitet Miejski Prawa i Sprawiedliwości w Olsztynie organizują w stolicy regionu obchody kolejnej rocznicy wybuchu powstania styczniowego. Uroczystości, zaplanowane na dzień 24 stycznia 2016 roku, zostaną rozpoczęte o godzinie 11:30 Mszą Świętą w kościele p.w. Bogurodzicy Dziewicy Matki Kościoła, po której nastąpi zgromadzenie upamiętniające pod pomnikiem w miejscu aresztowania W. Kętrzyńskiego i L. Różyckiego, przewożących broń dla powstańców w 1863 roku, przy ulicy Jarockiej oraz spotkanie w sali na plebanii. W imieniu organizatorów i swoim własnym serdecznie zapraszam.
Radosław Nojman
z wykształcenia prawnik, z zamiłowania historyk, działacz społeczny,
autor cyklu artykułów pt. Miejsca pamięci narodowej w województwie warmińsko-mazurskim,
jeden z redaktorów strony internetowej www.pisolsztyn.org.pl
oraz „Olsztyńskiej Strony Rowerowej” (www.rowery.olsztyn.pl/wiki).
Dziś (19.01.) wieczorem o 20, w TVP Olsztyn, wyemitowana zostanie debata poświęcona największym i najważniejszym inwestycjom realizowanym aktualnie w Olsztynie i regionie, to znaczy Zakładowi Utylizacji Odpadów Komunalnych (ZUOK) obejmującym swym zasięgiem 37 gmin (wraz z gminą Olsztyn) oraz Spalarni Odpadów nazywanej błędnie Ekociepłownią.