„Przecież cała masa pierwszoplanowych postaci kraju uczestniczyła w życiu, domu, losie Wałęsów czasami naprawdę intensywnie. Była więc okazja, żeby świetnie poznać Borusewicza, Walentynowicz, Gwiazdę, Michnika... setkę innych osobistości, bez których dzieje Polski potoczyłby się zupełnie inaczej. Tymczasem z książki Wałęsowej nie sposób dowiedzieć się, dlaczego pała ona tak przemożną niechęcią do Kaczyńskich (no, jest passus o stalowych oczach Jarka) albo dlaczego tak wielbi „pana Geremka”- pisze Mariusz Korejwo Ze wspomnieniami Danuty Wałęsy jest pewien problem. Historycy, grzebacze w historii, aktyw publicystyczny, wkurzony jest faktem, że opasłe (ponad 500 stron) tomiszcze nic nie wnosi do wiedzy o współczesnych dziejach Polski. A powinien, skoro sygnuje go osoba siedząca przez kilka dekad blisko (na ogół w kuchni, ale jednak) najważniejszych wydarzeń w tych dziejach.
Grudzień’70 roku, w którym Wałęsa odegrał co najmniej zastanawiającą rolę (pacyfikował zbuntowanych z pozycji rządowych), jego żona zbywa pojedynczą frazą, że Lechu stracił głos, bo coś tam wykrzykiwał przez okno (okno należało do komendy milicji). Z porównywalną głębią opisuje też inne przełomowe momenty historii, bądź są zwyczajnie je ignoruje. Konstatacja, że kobieta, która osobiście poznała połowę możnych tego świata i prześlizguje nad nimi, może doprowadzić do białej gorączki – identycznej wagi charakterystyki można skonstruować po 10 minutach rozmowy z nieznajomym w tramwaju.
Pół biedy, kiedy królową Elżbietę kwituje ocena per „fajna babka”, bo od pani Danuty nikt nie wymaga analiz polityki międzynarodowej. Ale przecież cała masa pierwszoplanowych postaci kraju uczestniczyła w życiu, domu, losie Wałęsów czasami naprawdę intensywnie. Była więc okazja, żeby świetnie poznać Borusewicza, Walentynowicz, Gwiazdę, Michnika... setkę innych osobistości, bez których dzieje Polski potoczyłby się zupełnie inaczej. Tymczasem z książki Wałęsowej nie sposób dowiedzieć się, dlaczego pała ona tak przemożną niechęcią do Kaczyńskich (no, jest passus o stalowych oczach Jarka) albo dlaczego tak wielbi „pana Geremka”.
Nie oczekuję od byłej Pierwszej Damy pogłębionych analiz, ale przecież np. czysto narracyjny opis wydarzeń, sytuacji, rozmów mógłby jakoś uzasadnić poniektóre sądy. Zamiast tego, dowiadujemy się, że np. niechęć do Anny Walentynowicz bazuje na jednym zdaniu wypowiedzianym gdzieś tam, w odmętach ’80 roku.
Zresztą, pani Danuta, tam gdzie chce, rozwija swoje tezy: nie wiadomo dlaczego nie lubi wybranych przedstawicieli PRL-owskiej opozycji, ale dokładnie wiadomo, dlaczego nie pała antypatią do Kiszczaka i Jaruzelskiego. Postawa generałów zyskała obronę w przynajmniej dwóch miejscach wspomnień. Wszystko to obok opisu traumy, jaką była śmierć Popiełuszki.
O czym więc jest ta książka ?
O czym więc jest ta książka ?
Tak jak nie wierzę, aby książka była elementem jakiegoś misternego planu naszego Noblisty, tak nie wierzę, aby chropowaty język wspomnień był tu przypadkowy. Opracowujący całość Piotr Adamowicz nie bez kozery zachował (a może je stylizował ?) nieporadności językowe, ułomności toku wypowiedzi, „mówiony” charakter dzieła.
Widzę tu analogię do emploi samego Wałęsy, który z agramatyczności uczynił swój znak firmowy. U żony ex prezydenta starannie uchowana nieliterackość stylu wydaje się programem: jestem prostą kobietą z prostym przekazem, wobec którego kurtuazja salonów i wyrafinowanie katedr są śmieszne. Taki język stanowi gwarancję szczerości wypowiedzi, zbliża do „ludu”. Pani Danuta dystansuje się od „wielkiego świata”. Ogląda go z pozycji niemalże kury domowej (sorry!), która mało z niego rozumie, i z tego właśnie czyni swój atut.
Nie da się nie dostrzec, że wspomnienia pisane są z pozycji kobiety nie tyle zbuntowanej, co wyzwolonej. Okropny, zaniedbujący rodzinę mąż nie przeszkadza już w samorealizacji żony; a ona sama nauczyła się, co w życiu jest ważne. I nie ogląda się więcej na swojego chłopa. Czy wobec tego książkę uznać należy za nieprzydatną jako źródło do dziejów; odłożyć ją do działu feministyczno – plotkarskiego ? Niekoniecznie.
Zawsze uważałem, że PRAWDZIWA biografia Wałęsy to cudo, fenomen. Bo to Polska w pigułce. Nie ma bardziej polskiego życiorysu, niż życiorys Lecha. To signum temporis kraju II połowy XX w., to kościec ludu Nadwiślańskiego, to jego obrazek hiperrealistyczny. Wręcz naturalistyczny.
I wspomnienia Wałęsowej są na to kolejnym dowodem, co więcej, dodają nowych obrazków do puzzli narodowej fotografii.Mamy więc sztampowy obraz rodziny polskiej, gdzie mąż buja w obłokach pozostawiając real żonie. Mamy klasyczny przykład relacji mąż – żona, gdzie chłop zawsze mądrzejszy, a baba głupia; on rozkazodawca – ona wykonawca. Jest .....
Mamy obraz polskiej rzeczywistości materialnej: jest koniec Gomułki, a tu ludzie żyją z siedmiu piaszczystych hektarów, w dwóch izbach w jedenaścioro. Bez prądu, bieżącej wody, z kościołem, szkołą i sklepem w odległości 7 km przemierzanych piechotą. Mamy obraz owego sławetnego awansu społecznego, który bazował na masowej ucieczce do miasta młodych z ich jedynym majątkiem – bujnymi wyobrażeniami o przyszłości. Tacy ludzie zmienili ten kraj. Ich sposób myślenia – ze wszystkim, co dobre i złe, z całym melanżem ambicji, zachłanności, prostoty, egalitaryzmu, energii, zagubienia, buntu, konserwatyzmu, uczuciowości, egoizmu – decydował i pewnie w jakiejś mierze nadal decyduje, o tym, jak Polska wygląda.
Mamy obraz polskiej rzeczywistości materialnej: jest koniec Gomułki, a tu ludzie żyją z siedmiu piaszczystych hektarów, w dwóch izbach w jedenaścioro. Bez prądu, bieżącej wody, z kościołem, szkołą i sklepem w odległości 7 km przemierzanych piechotą. Mamy obraz owego sławetnego awansu społecznego, który bazował na masowej ucieczce do miasta młodych z ich jedynym majątkiem – bujnymi wyobrażeniami o przyszłości. Tacy ludzie zmienili ten kraj. Ich sposób myślenia – ze wszystkim, co dobre i złe, z całym melanżem ambicji, zachłanności, prostoty, egalitaryzmu, energii, zagubienia, buntu, konserwatyzmu, uczuciowości, egoizmu – decydował i pewnie w jakiejś mierze nadal decyduje, o tym, jak Polska wygląda.
Jednego z tej książki dociec nie sposób: dlaczego akurat Wałęsa ? Borusewicz - typowy działacz i organizator, człowiek pełen poświęcenia i empatii, wreszcie twórca Wolnych Związków Zawodowych - musi mieć traumę dożywotnią, skoro utracił złoty róg akurat w momencie, gdy jego cel zaczynał się ziszczać. Teoretycznie, to on przecież powinien stanąć na czele ruchu, przynajmniej w samej Stoczni. Ale nie stanął.
Teza o agenturalności Wałęsy nie wystarcza, tak jak działania wiadomych służb nie starczyły do uczynienia z niego legendy. Więc dlaczego ? Jedyną rozsądną odpowiedzią wydaje się być w dalszym ciągu: bo Wałęsa był jaki był, jednym z wielu. Ci, którzy go wnieśli do historii (a nie uczynili tego intelektualiści – doradcy), widzieli w nim siebie.
Mariusz Korejwo
[Danuta Wałęsa, Marzenia i tajemnice, 2011, opr. Piotr Adamowicz]
Narodowe Święto Niepodległości w Olsztynie co roku ma w sobie coś wyjątkowego. To dzień, który...
Jest „inba” jak mówi młodzież, czyli aferka w olsztyńskim środowisku PiS z powodu zatrudnienia...
Kontynuuję relację z procesu zarządu "Helpera". Afera Helpera została utożsamiona z Tomaszem...
Gminy na Warmii i Mazurach podlegają silnej presji ze strony zachodnich koncernów OZE, które chcą...
W sobotę w Kętrzynie gościł Prezydent RP Karol Nawrocki, gorąco witany przez mieszkańców, swoich...
... są gorzej ubrane i to będzie powodem ich traumy, gdyby trafiły do szkoły w mieście, w...
„30 pokoleń tworzyło piękną wspaniałą Rzeczpospolitą, zanim upadła pod naporem trzech zaborców. 30...
Tradycyjnie w Święto Niepodległości flag Biało-Czerwonych na budynkach w Olsztynie, w stolicy...
Lecą drony jak żurawie, a lud patrzy i nie wie co z tego. Obawiam się, że nie tylko lud. Do tej...
Skomentuj
Komentuj jako gość