logodebata

Wspomóż jedyny portal na Warmii i Mazurach, który nie boi się publikować prawdy o politykach i jest za to ciągany po sądach. Nigdy, przez prawie 18 lat istnienia, nie dostaliśmy 1 grosza dotacji publicznej. Redaktorzy i autorzy są wolontariuszami. Nr konta bankowego Fundacji „Debata”: 26249000050000450013547512. KRS: 0000 337 806. Adres: 11-030 Purda, Patryki 46B

sobota, lipiec 19, 2025
  • Debata
  • Wiadomości
    • Olsztyn
    • Region
    • Polska
    • Świat
    • Urbi et Orbi
    • Kultura
  • Blogi
    • Łukasz Adamski
    • Bogdan Bachmura
    • Mariusz Korejwo
    • Adam Kowalczyk
    • Ks. Jan Rosłan
    • Adam Jerzy Socha
    • Izabela Stackiewicz
    • Bożena Ulewicz
    • Mariusz Korejwo
    • Zbigniew Lis
    • Marian Zdankowski
    • Marek Lewandowski
  • miesięcznik Debata
  • Baza Autorów
  • Kontakt
  • Jesteś tutaj:  
  • Start
  • Archiwum IPN
  • TW SB „bez tremy”

Archiwum IPN

TW SB „bez tremy”

Szczegóły
Opublikowano: piątek, 04 marzec 2011 07:31

WarotPrzypadek współpracy z SB Zoi Jaroszewicz-Pieresławcew, do niedawna dyrektor Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych Wydziału Humanistycznego UWM w Olsztynie, jest charakterystyczny dla osób, których związki z bezpieką, po okresie intensywnej współpracy, musiały zmienić charakter z powodu wstąpienia do PZPR.

 

Zoja Jaroszewicz–Pieresławcew, absolwentka LO im. B. Taraszkiewicza w Bielsku Podlaskim[1], była aktywistka Socjalistycznego Związku Studentów Polskich (SZSP)[2], do współpracy z SB została zwerbowana podczas studiów w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Olsztynie[3]. Współpracowała stosunkowo krótko, bo od 22 kwietnia 1978 do lipca 1979 r. Jej oficerem prowadzącym był ppor. Grzegorz Okoński, z którym stykała się już od 1975 r., będąc przewodniczącą Grupy Działania SZSP na macierzystej uczelni. Wiedząc kim był Okoński, nie uważała, by sformalizowane już kontakty z tym funkcjonariuszem SB były dla niej czymś niestosownym[4].

Ankieta_personalna_z_akt_SB_Zoji_Jaroszewicz_TW_ps._EWASB zwróciła uwagę na Jaroszewicz z powodu jej zaangażowania w pracę działającego przy WSP Koła Sympatyków Języka Esperanto[5]. Okoński przedstawiając sprawę przełożonym oceniał, że kandydatka na TW potrafiła jasno formułować wnioski i posiadała duże zdolności organizacyjne, „w krótkim czasie integrując grupę i przekształcając ją w dobrze pracujący kolektyw”. Przed podjęciem formalnej współpracy, Zoja Jaroszewicz w prywatnych rozmowach z esbekiem opowiadała o swoich problemach na WSP. Okoński wiedział doskonale, że studentka posiada dużą orientację w środowisku akademickim Olsztyna, a także „duże predyspozycje jako potrzebne nam źródło informacji w charakterze tajnego współpracownika”[6].

Praktycznie wszystkie dane na jej temat, konieczne do opracowania jako kandydata na TW, esbecy czerpali z akt osobowych przechowywanych na WSP. Orientowano się zatem w jej osiągnięciach w nauce i problemach na studiach[7]. SB nie uszły uwadze nawet noty przyszłej agentki z egzaminów wstępnych na bibliotekoznawstwo[8]. Oceniano, że Jaroszewicz posiadała naturalne możliwości łatwego nawiązywania kontaktów[9], potrafiła rejestrować istotne fakty, odznaczała się trafnością wypowiadanych sądów, zachowując przy tym „obiektywizm w formułowanych ocenach”[10]. Posiadając znajomość i stałe dotarcie do środowiska akademickiego, na zasadzie koleżeńskiej, potrafiła uzyskiwać wszelkie interesujące informacje[11]. Charakteryzowano ją jako osobę prawidłowo ustosunkowaną do „rzeczywistości politycznej”: „żywo reaguje na przejawy negowania aktualnego kierunku w polityce państwa”[12].

Zoja Jaroszewicz pozyskana została do współpracy z SB w celu zapewnienie dopływu informacji na temat własnej uczelni, którą bezpieka inwigilowała w ramach sprawy obiektowej krypt. „Uczelnia N”. Jako TW „Ewa” miała informować o „wrogich faktach” i „nastrojach”[13]. Po przeprowadzeniu wszechstronnego rozpoznania jej osoby[14], 22 kwietnia 1978 r. Jaroszewicz „bez tremy”[15] uczestnicząc w rozmowie w kawiarni „Kasztelanka”, wyraziła zgodę na współpracę z SB[16]: „dobrowolnie i bez sprzeciwu napisała zobowiązanie o współpracy”[17].

Raport_Grzegorza_Okoskiego_w_sprawie_Zoji_JaroszewiczPodczas tego krótkiego okresu współpracy, TW „Ewa” miała informować m.in. o jednej z rówieśniczek, studentce tego samego roku – Elżbiecie Wiśniewskiej, rozpracowywanej przez SB pod krypt. „Elżbieta”, osobie posiadającej kontakty z powstającym Studenckim Komitetem Solidarności[18]. Opowiadała także o innych studentach: Michale Spankowskim, Annie Matelskiej i Lidii Oniszczuk[19]. Realizując zadania SB, uczestniczyła w imprezach studenckich organizowanych w WSP[20]. Otrzymywała zadania obserwowania konkretnych osób. Charakteryzowała na przykład studenta Wojciecha Cichockiego[21]. Rozmawiała z esbekiem na temat „elementów antysocjalistycznych”, zapewniając, że nie ma nic przeciw instytucjom, których zajęcie polega na zwalczaniu takowych w WSP. W czasie rozmów z SB opowiadała także o kierowniku Zakładu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej w WSP doc. Janie Wróblewskim, jego i swojej znajomej Danucie Koniecznej. Relacjonowała atmosferę w Zakładzie. Wspominała o studentach, narzekając, że ci mieli nie wykazywać „zbytniej gorliwości w osiąganiu wysokich not egzaminacyjnych”. Z przykrością zauważała zbyt małe upartyjnienie młodzieży akademickiej oraz zbyt słabe „polityczno-społeczne zaangażowanie”[22].

Współpraca Jaroszewicz z SB kontrolowana była przez esbeków: Mariana Spychałę i Mieczysława Madeja[23]. Jej informacje oceniano jako „rzeczowe i konkretne”, poszerzające wiedzę SB na temat olsztyńskiego środowiska akademickiego. Charakteryzując przekazywane przez „Ewę” informacje, pisano: „Były pogłębione dużą znajomością życia wewnętrznego uczelni, jej atmosfery i specyfiki”. Oceniano je jako „wiarygodne”[24]. Istotnym elementem dokumentującym współpracę SB z TW „Ewą” był arkusz wypłat i świadczeń na rzecz tajnego współpracownika[25].

W 1979 r. Zoja Jaroszewicz ukończyła studia, tracąc jak sądzono naturalny kontakt ze środowiskiem WSP. Jednak decydującym powodem rozwiązania współpracy z „Ewą” było jej wstąpienie do PZPR. Grzegorz Okoński swojemu przełożonemu Spychale zapowiedział, iż w przypadku zatrudnienia „Ewy” w WSP, planuje się utrzymywanie z nią dalszej łączności, tym razem na zasadzie kontaktu operacyjnego[26].

[Wszystkie cytowane dokumenty pochodzą z archiwum IPN w Białymstoku – sygn. AIPN Bi 0088/1546, Teczka personalna Zoi Jaroszewicz].

Tajne_owiadczenie_TW_ps._Ewa

 



[1] Informacja operacyjna dot. Z. Jaroszewicz, 1 III 1978 r., k. 17.

[2] Ankieta personalna, k. 6.

[3] Kwestionariusz, cz. I, Personalia, k. 2.

[4] Ankieta personalna, k. 6-7.

[5] Informacja operacyjna dot. Z. Jaroszewicz, 1 III 1978 r., k. 18.

[6] Informacja operacyjna dot. Z. Jaroszewicz, sporządzona na podstawie obserwacji własnej, 6 III 1978, k. 19.

[7] Informacja operacyjna dot. Z. Jaroszewicz, 1 III 1978 r., k. 17.

[8] język polski 3, historia 3, język rosyjski 4 w: Informacja operacyjna dot. Z. Jaroszewicz, 1 III 1978 r., k. 17.

[9] Ankieta personalna, cz. II, Uzasadnienie pozyskania do współpracy, k. 9.

[10] Ibidem, cz. I, k. 6.

[11] Ibidem, cz. II, Uzasadnienie pozyskania do współpracy, k. 9.

[12] Ibidem, cz. I, k. 7.

[13] Wniosek o opracowanie kandydata na TW, 1 III 1978 r., k. 16.

[14] Raport inspektora Sekcji III Wydziału III SB KW MO w Olsztynie G. Okońskiego, 2 III 1978 r., k. 20.

[15] Informacja Operacyjna z rozmowy pozyskaniowej z kandydatem na TW nr 10009 przeprowadzonej w dn. 22 IV 1978 r., 24 IV 1978 r., k. 27.

[16] Plan rozmowy operacyjno-sondażowej przeprowadzonej z kandydatką na TW Z. Jaroszewicz, Olsztyn 2 III 1978 r., k. 21.

[17] Ankieta personalna, cz. III, Rezultat pozyskania, k. 10.

[18] AIPN Bi 0089/2092/1-2, Sprawa operacyjnego rozpracowania krypt. „Elżbieta”.

[19] Informacja Operacyjna z rozmowy pozyskaniowej z kandydatem na TW nr 10009 przeprowadzonej w dn. 22 IV 1978 r., 24 IV 1978 r., k. 28.

[20] Ibidem, k. 29.

[21] Ankieta personalna, cz. III, Rezultat pozyskania, k. 10.

[22] Informacja operacyjna z rozmowy operacyjno-sondażowej przeprowadzonej z kandydatem na TW Z.J. nr 10009, 18 III 1978 r., k. 22-23.

[23] Wykaz osób, które zapoznały się z materiałami TW ps. „Ewa”. Na temat M. Spychały zobacz: P. P. Warot, „Wojenny” doktor – major SB, Marian Spychała, „Debata” nr 5 (20)/2009, s. 26-31.

[24] Charakterystyka TW ps. „Ewa” oraz ocena okresu współpracy, 16 VII 1979 r., k. 30-31.

[25] Przegląd akt sprawy Nr 10009, 3 IV 1978 r., k. 1.

[26] Ankieta personalna, cz. IV, Postanowienie o okresowym rozwiązaniu współpracy, TW ps. „Ewa”, nr ewidencyjny 10009, k. 13.

Tweet
Pin It
  • Poprzedni artykuł
  • Następny artykuł

Skomentuj

Komentuj jako gość

    0

    Biorą udział w konwersacji

    Komentarze (75)

    • Sortuj - najpierw najstarsze
    • Sortuj - najpierw najnowsze
    • Subskrybuj poprzez e-mail
    Pokaż poprzednie komentarze
    • Gość - kamalaska

      Odnośnik bezpośredni

      to wiec jaka byla prawda? kto nam ją wyjasni? i kiedy skonczy sie te odkrywanie tej sekty? bo ja sie czuje drogi IPN-ie jakbysmy grali w sapera na komputerze!

      około 13 lat(a) temu http://maps.google.com/maps?z=15&q=,
      0 Lubię Podziel się Krótki URL: Facebook Twitter Google Plus Odpowiedz
    • Gość - sir Galahad

      Odnośnik bezpośredni

      @kamalaska
      \" pisałam u niej(u prof. zoji) pracę magisterską, a w tym roku zdawałam egz na bibliotekoznawstwie na UWM.\"
      Przyznam ta informacja mnie powaliła na kolana. Gdy ja chodziłem do szkoły to do kolejnej klasy w podstawówce nie mógł przejść ktoś kto nie wiedział, że zdania i imiona własne zaczyna się wielką literą. Dziś nie znając polskiego można kończyć UWM. Jeśli reszta wykształcenia jest równie gruntowna to czas najwyższy zamknąć taką uczelnię.

      około 13 lat(a) temu http://maps.google.com/maps?z=15&q=,
      0 Lubię Podziel się Krótki URL: Facebook Twitter Google Plus Odpowiedz
    • Gość - kamalaska

      Odnośnik bezpośredni

      a pan zapomniał o 8 przecinkach, a to wiem, bo byłam dziennikarzem przez pół roku

      około 13 lat(a) temu http://maps.google.com/maps?z=15&q=,
      0 Lubię Podziel się Krótki URL: Facebook Twitter Google Plus Odpowiedz
    • Gość - przypadek

      Odnośnik bezpośredni

      @kamalaska - piszesz: \"pisałam u niej(u prof. zoji) pracę magisterską, a w tym roku zdawałam egz na bibliotekoznawstwie na UWM\" A ja się urodziłem za tow. Gomułki. Ale mam go szczerze i głęboko w d...

      około 13 lat(a) temu http://maps.google.com/maps?z=15&q=,
      0 Lubię Podziel się Krótki URL: Facebook Twitter Google Plus Odpowiedz
    • Gość - sir Galahad

      Odnośnik bezpośredni

      \"byłam dziennikarzem przez pół roku\"
      W to akurat nie wątpię.

      około 13 lat(a) temu http://maps.google.com/maps?z=15&q=,
      0 Lubię Podziel się Krótki URL: Facebook Twitter Google Plus Odpowiedz
    • Gość - ser ementaler

      Odnośnik bezpośredni

      a ja wole Szwajcarski, bo nie ma pstro w głowie, mimo stu dziur w jednej bryle:D
      i naprawdę niektórzy potrzebują formy, więc ściągają ją z kogo innego, bo sami czuja się blado, słabo, jednak warto być sobą sir!!

      około 13 lat(a) temu http://maps.google.com/maps?z=15&q=,
      0 Lubię Podziel się Krótki URL: Facebook Twitter Google Plus Odpowiedz
    • Gość - ponawiam

      Odnośnik bezpośredni

      nawet przez mysl mi nie przechodzi, co musiala przejsc ta kobieta, bez wzgledu na przeszlosc, gdy przeczytala ten artykul.

      około 13 lat(a) temu http://maps.google.com/maps?z=15&q=,
      0 Lubię Podziel się Krótki URL: Facebook Twitter Google Plus Odpowiedz
    • Gość - wdr

      Odnośnik bezpośredni

      jeśli w artykule są kłamstwa, sprawę należy skierować do sądu

      około 13 lat(a) temu http://maps.google.com/maps?z=15&q=,
      0 Lubię Podziel się Krótki URL: Facebook Twitter Google Plus Odpowiedz
    • Gość - K.L

      Odnośnik bezpośredni

      Dziękuję imieniem i nazwiskiem za możliwość obrony u pani profesor, za to że mnie nie wyrzuciła z seminarium magisterskiego mimo wielokrotnych nieobecności, zawsze miała wielkie serce dla studenta.
      Teraz spłacam mój dług i zawsze daję szansę poprawić ocenę moim uczniom...

      około 13 lat(a) temu http://maps.google.com/maps?z=15&q=,
      0 Lubię Podziel się Krótki URL: Facebook Twitter Google Plus Odpowiedz
    • Gość - wc

      Odnośnik bezpośredni

      http://wydawnictwo.uwm.edu.pl/sklep/produkt-info/shop/67/1714/libris-serviens-studia-ofiarowane-profesor-zoi-jaroszewicz-piereslawcew-w-czterdziestolecie-pracy-zawodowej.html

      około 3 lat(a) temu http://maps.google.com/maps?z=15&q=,
      0 Lubię Podziel się Krótki URL: Facebook Twitter Google Plus Odpowiedz

    Wyróżnione

    Lubiane

    System komentarzy oparty o Komento

    Komentarze

    Ale aktywnością na sesjach rady miasta nie grzeszy. Prawie się nie odzywa.
    Możdżonek zostanie jednym z do...
    7 godzin(y) temu
    Ukry przejmują nasz Kraj
    https://www.magnapolonia.org/dotacje-dla-ukraincow-zakladajacych-firmy-w-polsce/?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTEAAR7TxZoOz0RhDRSfDJ...
    Co radny Bobek dostał od Kosin...
    9 godzin(y) temu
    Wypij 2.0
    Taki sam typ człowieka co wypij. Zresztą co się dziwić jak zadaje się z Radosławem W. Z inwarmii i Kacperkiem który robi fotki Królowi
    Możdżonek zostanie jednym z do...
    10 godzin(y) temu
    Jest parcie na szkło. Były fotki z Mateckim i pikniki za kasę służb PiSu, potem wybory samorządowe i słaby wynik jego listy, radny typu "selfie" bez o...
    Możdżonek zostanie jednym z do...
    19 godzin(y) temu
    Ten to akurat już tylko w długi obrasta. Sam wolnego stołka szuka. Sprawozdanie majątkowe wykazało niecały tysiąc na koncie i sporo zobowiązań. A spół...
    Co radny Bobek dostał od Kosin...
    20 godzin(y) temu
    Bożenna Ulewicz – redaktor naczelna tzw. „Echa Pojezierza”. http://naszepojezierze.olsztyn.pl/
    Co radny Bobek dostał od Kosin...
    23 godzin(y) temu

    Ostatnie blogi

    • Barbarzyński atak "silnych ludzi" Tuska na praworządność Zbigniew Lis Motto Tuska: Będziemy stosować prawo, tak jak my je rozumiemy, czyli uchwałami Sejmu i rozporządzeniami zmieniać ustawy, wg zasady –… Zobacz
    • Co trzeba zrobić, żeby PiS wygrało kolejne wybory? Zbigniew Lis Wielu Polaków głosujących nie za opozycją, tylko przeciw PiS, nie zdaje sobie sprawy z konsekwencji ich decyzji oraz z powagi… Zobacz
    • Michał Wypij, Paweł Warot – komentarz osobisty Bogdana Bachmury Bogdan Bachmura Dużo łatwiej o krytykę osób, których nie darzymy sympatią, z którymi jesteśmy w sporze lub konflikcie. Ale tym razem jest… Zobacz
    • Polska racja stanu - refleksje po obejrzeniu "Resetu" Zbigniew Lis Do napisania tego artykułu skłoniły mnie bulwersujące fakty i ujawnione dokumenty, przedstawione podczas emisji serialu dokumentalnego "Reset" w TVP1, który… Zobacz
    • 1

    Najczęściej czytane

    • Skandal w Sejmie. Poseł Cichoń nie ogłosił wyniku głosowania i uciekł
    • Wyborcza sporządziła listę osób do zwolnienia z pracy, związanych z PiS
    • Kicermanowie i Koch wpłacili na Trzaskowskiego, Orzechowska i Szmit na Nawrockiego
    • Czy przejdzie wniosek radnych PiS o odwołanie przewodniczących Sejmiku?
    • Co radny Bobek dostał od Kosiniaka-Kamysza za uratowanie koalicji PO/PSL w Sejmiku?
    • Dyrektor WOMP w Olsztynie zatrzymany pod zarzutem korupcji (ustawiania przetargów)
    • Gołdap ma zwrócić 18 mln zł za niezrealiowaną budowę zakładu przyrodoleczniczego
    • Po 8 latach dojrzeli. Chcą zbudować w Olsztynie szpital kliniczny za 1 miliard zł
    • Dyrektorzy WORD w Elblągu (PSL) i Olsztynie (PO) zarabiają po 30 tys. zł
    • W gronie zatrzymanych syn znanego biznesmena z Olsztyna
    • Prezydent Szewczyk: „Nie ma miejsca na gloryfikację zbrodni Armii Czerwonej w centrum Olsztyna”
    • Campus Polska Przyszłości w tym roku się nie odbędzie. Czy Niemcy uznali, że nie warto dalej inwestować?

    Wiadomości Olsztyn

    • Olsztyn

      • Radny Andrasz alarmuje: Budowa Nowobałtyckiej będzie jeszcze droższa przez błędy!

        2025-07-17 15:36:40

        Prezydent Olsztyna Robert Szewczyk z dumą oznajmił 15 lipca, w rocznicę Bitwy po Grunwaldem, że on też wygrał...

      • Campus Polska Przyszłości w tym roku się nie odbędzie. Czy Niemcy uznali, że nie warto dalej inwestować?

        2025-07-08 06:21:49

        Taką "hiobową" wieść uzyskała od rektora UWM  "Wyborcza.pl.- Organizatorzy przekazali mi...

      • Po 8 latach dojrzeli. Chcą zbudować w Olsztynie szpital kliniczny za 1 miliard zł

        2025-07-07 13:35:20

        Musiało minąć 8 lat, a Szpital Miejski powiększyć zadłużenie, żeby prezydent Olsztyna zgodził się na...

    Wiadomości region

    • Region

      • Co radny Bobek dostał od Kosiniaka-Kamysza za uratowanie koalicji PO/PSL w Sejmiku?

        Adam Jerzy Socha 2025-07-16 15:48:13

        Radny Sejmiku Warmińsko-Mazurskiego, 67-letni Jan Bobek, ocalił swoim głosem zarząd województwa...

      • Dyrektorzy WORD w Elblągu (PSL) i Olsztynie (PO) zarabiają po 30 tys. zł

        2025-07-14 11:45:32

        Związkowcy Solidarności 80 w Wojewódzkich Ośrodkach Ruchu Drogowego podali wysokość zarobków...

      • Nie ma zgody MSWiA na rozszerzenie granic Olsztyna kosztem Purdy

        2025-07-10 18:39:35

        Na stronie Urzędu Miasta Olsztyna ukazał się komunikat, że „MSWiA przedstawiło projekt...

    Wiadomości Polska

    • Polska

      • 80. rocznica Obławy Augustowskiej - "małego Katynia"

        2025-07-18 21:16:34

        W lipcu 1945 r., dwa miesiące po zakończeniu II wojny światowej w Europie, w rejonie Puszczy...

      • Możdżonek zostanie jednym z doradców prezydenta Karola Nawrockiego - twierdzi Onet

        2025-07-18 09:15:26

        Były mistrz świata w siatkówce, olsztyński radny 40-letni Marcin Możdżonek, który od niedawna jest...

      • Czy Tusk dążył, przy pomocy Hołowni, do zamachu stanu?

        Adam Jerzy Socha 2025-07-16 07:14:25

        W tekście w czerwcowej „Debacie”, poświęconej wyborom prezydenta RP, napisałem, że „Giertych et...

    O debacie

    • O Nas
    • Autorzy
    • Święta Warmia

    Archiwum

    • Archiwum miesięcznika
    • Archiwum IPN

    Polecamy

    • Klub Jagielloński
    • Teologia Polityczna

    Informacje o plikach cookie

    Ta strona używa plików Cookies. Dowiedz się więcej o celu ich używania i możliwości zmiany ustawień Cookies w przeglądarce.