Dziś (19.04.) w Warszawie, a także w innych polskich miastach, odbywają się uroczystości związane z rocznicą powstania w getcie. Główne obchody oficjalne odbywają się przed pomnikiem Bohaterów Getta z udziałem prezydentów Polski, Niemiec i Izraela. Szereg wydarzeń przygotowało Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Są też uroczystości niezależne, czyli przemarsz pod pomnik Umschlagplatz. A od rana grupy wolontariuszy rozdają w Warszawie papierowe żonkile - symbole pamięci o wydarzeniach sprzed 80 lat.
Marian Turski: J'accuse, oskarżam
Marian Turski zaczął od cytatu z wiersza Władysława Szlengela, który został zamordowany po wyjściu z kanału.
Wspomina Henę Kuczer, obecnie Krystynę Budnicką, która przeżyła powstanie i wiele miesięcy w bunkrze. Tylko ona przeżyła z 10-osobowej rodziny. Dziś jest honorową obywatelką miasta Warszawy. - Krysiu kochana składam ci wyrazy podziwu. Moja siostro w niedoli i cierpieniu - zwrócił się Krystyny Budnickiej Turski.
Turski mówi, że jesteśmy tu też po to by zadawać pytania. Dlaczego ludzie są nieufni wobec obcego. Dlaczego antysemityzm przeszedł od nieufności wobec innego do Zagłady?
Wspomina getto łódzkie z którego został zabrany do obozów koncentracyjnych. - Jestem wdzięczny za wyzwolenie tych obozów przez armię radziecką do końca życia. Ale czy mogę być obojętny i milczeć, gdy Rosjanie teraz niszczą i zabijają w Ukrainie. Czy mogę milczeć wobec tego co stało się w Buczy? - pyta Turski.
Marian Turski dodaje, że jest też trzeci powód, dlaczego tu się zebraliśmy w rocznicę powstania.
Nawiązuje do Emila Zoli i jego listu otwartego do prezydenta Francji "J'accuse" (Oskarżam) po haniebnym, niesprawiedliwym procesie Dreyfusa. - Ludzie nie bądźcie obojętni na zło. Tych których sieją nienawiść J'accuse, oskarżam - zakończył swoje krótkie przemówienie Marian Turski
Prezydent Andrzej Duda: Powstanie symbolem odwagi i determinacji
Powstanie w Getcie Warszawskim jest dla mnie, Prezydenta Rzeczypospolitej i dla nas dzisiaj potomnych przede wszystkim symbolem męstwa, determinacji i odwagi. Woli walki o wolność, woli samodecydowania o sobie. Niezwykłej szaleńczej odwagi, absolutnej determinacji – podkreślał Andrzej Duda.
– Pochylamy dzisiaj nisko głowę przed bohaterami Powstania w Getcie. Pochylamy nisko głowę, którzy przeciwko nienawiści, nazizmowi walczyli o swoją wolność i godność. Polskimi Żydami, polskimi obywatelami, którzy nigdy nie poddali się, nie stracili ducha, którzy do dzisiaj są wielkim przykładem dla nas wszystkich – akcentował Prezydent RP, wskazując, że powstańcy z Getta Warszawskiego są niegasnącym przykładem męstwa i bohaterstwa.
Niech każdy i tutaj w Polsce, i w każdym najmniejszym zakątku pamięta: Każdy, kto sieje nienawiść, każdy, kto depcze drugiego człowieka, depcze po grobach Bohaterów Powstania w Getcie Warszawskim, depcze groby pomordowanych Żydów, depcze także groby wszystkich tych, którzy pomagali wtedy prześladowanym, mordowanym, depcze także groby Sprawiedliwych wśród Narodów Świata z Polski i wszystkich innych krajów, tych, którzy nieśli pomoc Żydom, wszystkich tych, którzy nieśli i niosą pomoc innym prześladowanym i za to giną i są mordowani – zaznaczył.
Prezydent Izraela: Im większe zagrożenie, tym większa siła
Na uroczystościach pod pomnikiem Bohaterów Getta przemawiał prezydent Izraela Icchak Herzog
- Pamięć o Zagładzie nie jest relatywna. Istniało zło i dobro - przypomniał. - Moi najdrożsi, ci, którzy przeżyli zagładę. Dziś należy wspominać bohaterstwo, uczyć się odpowiedzialności. Pamiętamy, że im większe jest zagrożenie, tym większa jest wspólna siła. Trzeba uświęcać pamięć zamordowanych, uczyć się z wniosków jakie wyciągnęliśmy z katastrofy, sprzeciwiać przejawom antysemityzmu i rasizmu - mówił prezydent.
Prezydent Niemiec: My także wyciągnęliśmy lekcję
Prezydent Niemiec Frank-Walter Steinmeier w swoim wystąpieniu nawiązał do postaci dwóch osób, które przeżyły getto - Marka Edelmana i Racheli Auerbach: - On opisywał piekło getta Polakom, ona wyjechała do Izraela. Wspólnie dbali o to, byśmy nigdy nie zapomnieli.- mówi.
Wspomina także inne niemieckie zbrodnie, nie tylko te związane z gettem: - Niemcy atakując Wieluń w 1939 roku zaczęli barbarzyńską wojnę, która na wschodzie zamieniła się w wojnę na wyniszczenie. Zginęło w niej wiele milionów Żydów, ale także Polaków - kontynuuje.
- Nasze kraje - Izrael, Niemcy i Polskę - łączy dziś przyjaźń. To cudowne dzieło ludzi, którzy podali sobie ręce na rzecz wspólnej przyszłości. Dziś łączą nas wartości demokracji, prawa międzynarodowego.
Niemiecki prezydent nawiązał przy okazji do wojny w Ukrainie: - Władimira Putin pogwałcił wartości demokracji, pogwałcił przykazanie "Nigdy więcej wojnie". Wy, Polacy wiecie, ile kosztuje walka o wolność. Ale my także wyciągnęliśmy lekcje. Nasze liberalne demokracje zbliżyły się do siebie, a my będziemy stać przy Ukrainie – zadeklarował.
A swoje przemówienie zakończył słowami: - Stoję tu przed państwem, przed pomnikiem bohaterów getta, czując odpowiedzialność za to, co się stało. Ale także za naszą wspólną przyszłość.
(sa)
Skomentuj
Komentuj jako gość