Olsztyn

Liczyłem, że w 80. rocznicę zajęcia i zniszczenia Olsztyna przez Armię Radziecką, w środę 22 stycznia, prezydent Olsztyna Robert Szewczyk wreszcie ogłosi, co konkretnie zamierza zrobić z pomnikiem wdzięczności armii radzieckiej. Dlatego na konferencji prasowej prezydenta w ratusza, na temat poszerzenia granic Olsztyna, na koniec zapytałem, czy w związku z 80. rocznicą dowiemy się na jakim etapie jest „krystalizacja pomysłu na usunięcie szubienic z krajobrazu miasta”. Prezydent odpowiedział, że dzisiaj wyda w tej sprawie oświadczenie.

Niestety, oświadczenie to ponownie mglisty ogólnik bez informacji, kiedy prezydent zamierza swój pomysł wcielić w życie i w jaki sposób?

„Zniesiemy pomnik wdzięczności armii radzieckiej, dając olsztynianom możliwość do manifestacji własnej tożsamości” – czytamy w oświadczeniu prezydenta Olsztyna. Poniżej cały tekst tego Oświadczenia.

Jak po osiemdziesięciu latach mówić w Olsztynie o wydarzeniach z 22 stycznia 1945 roku? W wyniku ofensywy Armii Czerwonej, miasto zostało odebrane Niemcom i znalazło się pod zabójczym wpływem Związku Radzieckiego. Gwałty, morderstwa i rabunek na zawsze zmienił oblicze miasta. Dziś trudno sobie wyobrazić, czego świadkiem były dobrze znane nam ulice.

22 stycznia 1945 roku to także dzień pierwszy naszej historii. Przewrotnie i w bardzo skomplikowany sposób tamte wydarzenia doprowadziły do polskiego Olsztyna. Był to splot zdarzeń, wielu decyzji złych i dobrych oraz przypadku. A wszystko dzięki marzeniom i ambicji pokolenia Polaków, którzy chcieli zamieszkać na Warmii.

Niełatwo oceniać taki początek. Nasz Olsztyn wywodzi się z ogromu cierpienia i politycznej bezwzględności, w których jednostka nie ma żadnego znaczenia. Jest tylko statystyką, jak twierdził jeden z ówczesnych dyktatorów. Wobec takiej filozofii możemy przeciwstawiać się tylko w jeden sposób: pamiętać, uczyć się i dyskutować.

Zło dwóch totalitaryzmów próbowało zawładnąć naszym miastem. Przez jakiś czas to się udawało, ale na szczęście w końcu przepadło. Teraz to my mamy zaszczyt tworzyć historię Olsztyna.

Po tamtych czasach pozostał w naszym mieście niechlubny ślad – pusty triumf czerwonej gwiazdy i granitowe płyty z pomnika niemieckiego marszałka, tzw. „olsztyńskie szubienice”. Czas zakończyć i tę historię – zniesiemy pomnik wdzięczności armii radzieckiej, dając olsztynianom możli zniesiemy pomnik wdzięczności armii radzieckiej, dając olsztynianom możliwość do manifestacji własnej tożsamości wość do manifestacji własnej tożsamości. Stworzymy miejsce publiczne, służące mieszkańcom i gościom, ale skłaniające także do refleksji historycznej. Bo innej historii Olsztyn mieć nie będzie. Możemy ją tylko różnie oceniać i każde pokolenie ma prawo robić to na swój sposób.

Prezydent Olsztyna
Robert Szewczyk

Oddałem hołd pomordowanym cywilom, zgwałconym i zabitym kobietom przez krasnoarmiejców, w mieście, w którym już nie było wojsk niemieckich, w skromny sposób, wieszając na ogrodzeniu „szubienic” karton z napisem „PAMIĘCI OFIAR ARMII RADZIECKIEJ. 22.01.1945-22.01.2025.

Adam Socha

Instytut Północny w Olsztynie zaprasza na wystawę i prelekcje Rafała Bętkowskiego na temat zniszczeń, jakich dokonała w Olsztynie Armia Radziecka i odbudowy miasta.

W imieniu Inicjatywy „Upamiętnienie dla Kortau” zapraszamy na Marsz Pamięci i obchody 80. rocznicy tragicznej likwidacji zakładu psychiatrycznego w Kortau/Kortowie, które odbędą się w niedzielę, 26 stycznia br. w godzinach 14.00-17.00.

W styczniu 1945 r. wkraczająca do Olsztyna Armia Czerwona brutalnie wymordowała cywilnych pracowników zakładu w Kortau i pacjentów wojennego lazaretu, który działał tu od września 1939 r. Chcemy wspólnie przypomnieć o ofiarach pogromu sprzed 80 lat, lecz także uczcić pamięć wszystkich pacjentów Kortau, którzy w czasie wojny trafili do obozów koncentracyjnych i miejsc zagłady oraz stracili życie w wyniku akcji „eutanazji”, prowadzonej przez nazistowskie państwo.

Serdecznie zapraszamy wszystkich, którym ta historia nie jest obojętna, do wspólnego udziału w Marszu Pamięci i w uroczystościach upamiętniających. Informacje o przebiegu uroczystości przedstawiamy w poniższym programie.

Program uroczystości „W hołdzie Ofiarom”:

14:00 Msza święta w kościele pw. Św. Franciszka z Asyżu, ul. Dybowskiego 2
15:00 Start Marszu Pamięci spod kościoła (ul. Dybowskiego 2)
15:30 Wspólna modlitwa ekumeniczna w lapidarium kortowskim (ul. Oczapowskiego 10)
16:00 Kontynuacja Marszu pomiędzy budynkami Starego Kortowa
16:45 Wygłoszenie Manifestu Kortowskiego przy domu przy ul. Heweliusza 2

Wydarzenie organizowane jest przez Inicjatywę mieszkańców Olsztyna „Upamiętnienie dla Kortau” we współpracy ze Stowarzyszeniem Wspólnota Kulturowa „Borussia”.

Tweet