Debata maj2023 okl

logo flaga polukr

 

 

 

Prosimy Czytelników i Przyjaciół o wpłaty na wydawanie miesięcznika „Debata” i portalu debata.olsztyn.pl. Od Państwa ofiarności zależy dalsze istnienie wolnego słowa na Warmii. Nr konta bankowego Fundacji „Debata”: 26249000050000450013547512. KRS: 0000 337 806. Adres: 11-030 Purda, Patryki 46B

czwartek, czerwiec 01, 2023
  • Debata
  • Wiadomości
    • Olsztyn
    • Region
    • Polska
    • Świat
    • Urbi et Orbi
    • Kultura
  • Blogi
    • Łukasz Adamski
    • Bogdan Bachmura
    • Mariusz Korejwo
    • Adam Kowalczyk
    • Ks. Jan Rosłan
    • Adam Jerzy Socha
    • Izabela Stackiewicz
    • Bożena Ulewicz
    • Mariusz Korejwo
    • Zbigniew Lis
    • Marian Zdankowski
    • Marek Lewandowski
  • miesięcznik Debata
  • Baza Autorów
  • Kontakt
  • Jesteś tutaj:  
  • Start
  • Wiadomości
  • Olsztyn
  • Koniec z zabytkowym pawilonem fotograficznym? Komentarz Rafała Bętkowskiego.

Olsztyn

Koniec z zabytkowym pawilonem fotograficznym? Komentarz Rafała Bętkowskiego.

Szczegóły
Opublikowano: czwartek, 15 październik 2009 21:14

Atelier

 W trakcie przebudowy  XIX wiecznego budynku zburzono najcenniejszą część zabytkowego obiektu, żelazną konstrukcję tzw. "altany fotograficznej" (Glashaus), które jak twierdzi Rafał Bętkowski, było jednym z ostatnich w Europie. W "Gazecie Olsztyńskiej" opublikowano projekt inwestora. Na dokonanych już zmianach nie zamierza on poprzestawać. Atelier po przebudowie zmieni całkowicie swój wygląd i w niczym nie będzie przypominało historycznego obiektu.

Komentarz Rafała Bętkowskiego. 

Cieszę się, że „Gazeta Olsztyńska” podjęła temat atelier. Martwi trochę, że następuje to tak późno, w tydzień po zniszczeniu najcenniejszego elementu obiektu - żelaznego szkieletu dawnej „altany fotograficznej”. Któż z nas mógł jednak przypuszczać, że w ten sposób potoczą się losy budynku? Dokładne zamierzenia względem obiektu znane były tylko niewielu osobom. Byliśmy spokojni o jego los, sądząc, że remont prowadzony jest pod nadzorem konserwatorskim. W dniu 5. października 2009 r. robotnicy remontujący zabytek rozebrali fragment muru na piętrze. Okazało się, że ukryte w nim były niewidoczne dotąd żelazne żebra dawnej altany, tym samym była ona prawie kompletna! Gdyby nie świadek całego wydarzenia, moglibyśmy się o tym nigdy nie dowiedzieć. Członek „Forum Rozwoju Olsztyna”, który znajdował się wtedy w pobliżu, wykonał kilka fotografii. Następnego dnia nie było nawet śladu po żelaznej konstrukcji, ba – na gruzowisku nikt nie znalazłby jej resztek. Wszystko zostało dokładnie usunięte. Doprawdy naiwnie tłumaczą się teraz miejscy urzędnicy, próbując odpierać zarzut zniszczenia zabytku. Konstrukcja altany w oficjalnym oświadczeniu zamieniła się we „fragment” i „przeszklenie”. Według biura prasowego Urzędu Miasta: „...Rozebrany fragment przeszklenia piętra był elementem wtórnym, a dodatkowo stan jego zachowania uniemożliwiał ponowne jego wykorzystanie” *. Skoro tak się sprawy mają, a wszystko odbywało się zgodnie z procedurami, ratusz powinien przedstawić obecnie dokumentację z badań znaleziska usuniętego przez robotników.

Można by nad całym zdarzeniem przejść do porządku dziennego. Nie pierwszy to zapewne i nie ostatni zabytek – mógłby ktoś rzec - który ginie na naszych oczach. Zgoda na tę akurat  stratę nie przychodzi jednak tak łatwo. Atelier przy ul. Skłodowskiej – Curie 12, to nie tylko unikalny już w skali europejskiej obiekt, dokumentujący dzieje fotografii, lecz również kawał historii naszego miasta. Przez półwiecze budynek służył jako zakład fotograficzny Sally’ego Pfeifela (ok. 1901 – 38). W 1945 r. ocalał od zniszczenia. „Altana” na piętrze wypatrzona została następnie przez jednego z osiadłych tu po wojnie mistrzów fotografii. Jako zakład  Tadeusza i Mieczysława Jesionowskich budynek funkcjonował przez kolejne dziesięć lat (1946 – 56). Po nich lokale w atelier przejęły Pracownie Sztuk Plastycznych. Dawny „Glashaus” zmienił swą funkcję, stając się artystyczną pracownią (1956 – 90). Tylko dzięki tej wyjątkowej okoliczności bez większych zmian mógł przetrwać do naszych czasów. Pracowali w nim: Sergiusz Skalski, Andrzej Samulowski, Eugeniusz Kochanowski, Maria Szymańska, Henryk  Mączkowski, Henryk Oszczakiewicz (twórca m. in. mozaikowych i sgraffitowych dekoracji Starego Miasta) i wielu innych artystów. Obecnie uznano widocznie, że nie są to już ludzie godni naszej pamięci. Miejsce, w którym przez półwiecze tworzyli zostało bezceremonialnie zniszczone.

 O artystach pracujących kiedyś w atelier pisał w 1999 r. miłośnik Olsztyna, prezes tutejszego Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych p. Wojciech Lewandowski. Od frontu parceli wznoszono właśnie „wypasioną” kamienicę obecnego inwestora. Pan Lewandowski martwił się o los atelier. Zwracał uwagę, że „budyneczek przez jakby celowe zaniedbanie szykowany jest do rozebrania” **. On pierwszy przywołał wtedy nazwisko działającego tu przed wojną fotografa, Sally’ego Pfeifela. Artykułem „Fotograf następcy tronu”, opublikowanym w „Debacie” w kwietniu 2008 r. przypomniałem postać Pfeifela, dorzucając garść nieznanych przedtem danych o fotografie, budynku atelier i historii fotografii w Olsztynie. Podkreślałem unikalność zachowanej wciąż konstrukcji altany. Wraz z informacją o pierwotnym charakterze obiektu i wnioskiem „Sadyby” o wpisanie go do rejestru zabytków artykuł trafił do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Prezes „Sadyby” otrzymał zwrotnie zapewnienie, że o los obiektu nie musi się obawiać, budynek już znajduje się w rejestrze, w związku z tym objęty jest ochroną. Minęło półtorej roku i zapewnienia konserwatora okazały się poręką bez pokrycia. Obiekt chroniony był nie jako dawny warsztat fotograficzny, a budynek mieszkalny!

W dotyczącej budynku przy ul. Skłodowskiej – Curie 12, znanej mi dokumentacji konserwatorskiej – nota bene bardzo niekompletnej - termin „atelier fotograficzne” nie pada ani jeden raz. Na zbadaniu historii zabytku najwyraźniej nikomu nie zależało. Odnosi się wrażenie, że było wręcz przeciwnie – zadbano, by nie została ona ujawniona. Inwestor tłumaczy się teraz, że o „fotograficznej” przeszłości obiektu nie miał zielonego pojęcia. Podobno nie wiedział o niej również urząd Miejskiego Konserwatora Zabytków. Jest to o tyle dziwne, że informacje o atelier Pfeifela znaleźć można w każdej, wydanej przed 1945 rokiem, książce adresowej.

Oryginalna konstrukcja altany fotograficznej przepadła. Ponieśliśmy stratę, której nie da się już tak łatwo odrobić. Budynek przy ul. Skłodowskiej – Curie, choć uszkodzony, nie przestał być przez to zabytkiem. Ludzie kochający nasze miasto chcieliby, by zachował swój kształt i charakter zabytkowego atelier, wciąż bowiem stanowić może pamiątkę miejskiej historii i niebanalną turystyczną atrakcję. Projekt inwestora wymagań tych nie spełnia. „Święta Warmia” wystąpiła o wznowienie przez Prezydenta Olsztyna postępowania w sprawie wydanego w styczniu 2007 r. pozwolenia na prowadzenie w budynku prac budowlanych i konserwatorskich. Wierzymy, że nie wszystko jest jeszcze stracone, a wykrycie błędów obligować powinno ludzi odpowiedzialnych za miasto do starań o ich naprawienie.

 Rafał Bętkowski, autor książki "Olsztyn, jakiego nie znacie. Obraz miasta na dawnej pocztówce", z zamiłowania historyk, publicysta, kolekcjoner i społecznik, wiceprezes Stowarzyszenia "Święta Warmia"

 

* Mariusz Jaźwiński, „Ludzie, przecież niszczycie własną historię!”, „Gazeta Olsztyńska” nr 242, 15. 10. 2009.

** Wojciech Lewandowski, „Coś odchodzi”, „Biluletyn Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Olsztynie”, nr 7 (25), 09. 1999.

 

 

 

 

 

Tweet
Pin It
  • Poprzedni artykuł

Skomentuj

Komentuj jako gość

    0

    Biorą udział w konwersacji

    Komentarze (3)

    • Sortuj - najpierw najstarsze
    • Sortuj - najpierw najnowsze
    • Subskrybuj poprzez e-mail
    • Gość - LW

      Odnośnik bezpośredni

      Bętkowski, nie otwieraj puszki z pandorą!

      około 13 lat(a) temu http://maps.google.com/maps?z=15&q=,
      0 Lubię Podziel się Krótki URL: Facebook Twitter Google Plus Odpowiedz
    • Gość - oj,oj

      Odnośnik bezpośredni

      Betkowski otworzyl puszke ale mleko rozlewalo sie juz wczesniej, nawet ktos je niezle przypalil ;)

      około 13 lat(a) temu http://maps.google.com/maps?z=15&q=,
      0 Lubię Podziel się Krótki URL: Facebook Twitter Google Plus Odpowiedz
    • Gość - Nicky

      Odnośnik bezpośredni

      tak, czy owak, trzeba posprzątać!

      około 13 lat(a) temu http://maps.google.com/maps?z=15&q=,
      0 Lubię Podziel się Krótki URL: Facebook Twitter Google Plus Odpowiedz

    Wyróżnione

    Lubiane

    System komentarzy oparty o Komento

    Komentarze

    Pięknie,jesteśmy już na etapie takiej degrengolady,że robota w śmieciach jest szansa rozwoju dla regionu... Na tyle nas stać, na tyle nam pozwalają ni...
    Rektor Sanktuarium Gietrzwałdz...
    19 minut(y) temu
    " Odwaga tuska " - bardzo się zdewaluowała !!!
    https://www.facebook.com/katarzyna.pietrasik.58/videos/1099065074090743/?__cft__[0]=AZUpUUsPloICu6vBIG...
    Prezydent RP podpisał ustawę o...
    4 godzin(y) temu
    https://www.facebook.com/katarzyna.pietrasik.58/videos/1099065074090743/?__cft__[0]=AZUpUUsPloICu6vBIGVuUKsYheKWBuFyGLVLbzqlM_aob4ZmQvNlK-I4_Iux_okbzg...
    Prezydent RP podpisał ustawę o...
    4 godzin(y) temu
    "Miała pęc rakowata narośl". Redaktorze, "pęc" to podobno można ze śmiechu!
    Burmistrz Mikołajek ponad praw...
    16 godzin(y) temu
    https://interwencja.polsatnews.pl/reportaz/2023-03-28/urzedniczy-ping-pong-trwal-latami-domu-nie-zbuduje/
    Burmistrz Mikołajek ponad praw...
    16 godzin(y) temu
    https://wiadomosci.wp.pl/burmistrz-mikolajek-jest-milionerem-przyznal-ze-naruszyl-prawo-w-sprawie-zezwolen-na-alkohol-z-browaru-zony-6894357998910240a
    Burmistrz Mikołajek ponad praw...
    16 godzin(y) temu

    Ostatnie blogi

    • Modlitwa kardynała de Richelieu (komentarz do sprawy Jana Pawła II) Bogdan Bachmura Tyle znanych osób i organizacji zatroskanych o dobre imię Jana Pawła II wzywa i apeluje o natychmiastowe działanie, że z… Zobacz
    • Dwie wojny... Adam Kowalczyk 192 lata temu, 5 lutego 1831 r., Moskale nie mogąc pogodzić się niewdzięcznością Polaków nie potrafiących docenić i pokochać ruskiego… Zobacz
    • Nienasycenie Adam Kowalczyk Na początku istnienia Rosji, a właściwie Moskwy, niewiele wskazywało na to, że stanie się ziemią ludzi nienasyconych. Ludzi, których mózgi… Zobacz
    • Suwerenność na miarę naszych możliwości Bogdan Bachmura Parafrazując Winstona Churchilla można powiedzieć, że jeszcze nigdy tak niewielu, nie zawdzięczało tak wiele, tak niewielkim pieniądzom. Wysokość kwoty o… Zobacz
    • 1

    Najczęściej czytane

    • Jak LIDL dostał pozwolenie na budowę Centrum w Gietrzwałdzie, w Obszarze Chronionego Krajobrazu
    • J. Tkaczyk: "A może to Matka Boża zadecydowała, że Lidl przyszedł do Gietrzwałdu?"
    • Prokuratura wszczęła śledztwo w związku z decyzją wójta Gietrzwałdu w sprawie inwestycji Lidla
    • Polemika architekta z ks. Tomaszem Szałandą n.t. Obrony Gietrzwałdu
    • OBARKOWO czyli rodzina na swoim
    • Dyr. Teatru Jaracza: "Nie mogę pracować w mieście, w którym nie dostaję szacunku"
    • Rektor UWM tłumaczy się przed sądem ze zwolnienia szefa związku, bez zgody jego organizacji
    • Dyrektorka RDOŚ odpowiada na List Komitetu Obrony Gietrzwałdu w sprawie inwestycji LIDLa
    • Ks. Szałanda: W Gietrzwałdzie nie ma żadnego Tronu Maryi. Komitet głosi treści heretyckie
    • Kto działa na szkodę szpitala uniwersyteckiego? Rektor UWM odpowiada. M. Kamiński komentuje
    • Co planuje i proponuje totalna opozycja?
    • Spór o S16. Szmit oskarża przeciwników budowy. Odpowiada prezes "Sadyby"

    Wiadomości Olsztyn

    • Olsztyn

      • Prezydent Olsztyna zaskarżył decyzję ministra kultury w sprawie "szubienic" do WSA

        2023-05-29 08:07:05

        Prezydent Olsztyna zaskarżył decyzję ministra kultury w sprawie Prezydent Olsztyna zaskarżył decyzję ministra kultury, podtrzymującą nakaz usunięcia pomnika...

      • Kto działa na szkodę szpitala uniwersyteckiego? Rektor UWM odpowiada. M. Kamiński komentuje

        Adam Jerzy Socha 2023-05-25 10:36:04

        Publikuję odpowiedzi rektora UWM Jerzego Przyborowskiego na część moich pytań dotyczących przyczyn...

      • Rektor UWM tłumaczy się przed sądem ze zwolnienia szefa związku, bez zgody jego organizacji

        2023-05-22 12:30:11

        Rektor UWM Jerzy Przyborowski odpowiada przed sądem za zwolnienie z pracy przewodniczącego...

    Wiadomości region

    • Region

      • Prokuratura wszczęła śledztwo w związku z decyzją wójta Gietrzwałdu w sprawie inwestycji Lidla

        2023-05-30 21:30:17

        Prokuratura Rejonowa Olsztyn Północ wszczęła śledztwo w sprawie niedopełnienia obowiązków i...

      • Czy władze wpuszczą 3 czerwca do Gietrzwałdu protestujących przeciwko budowie Lidla?

        2023-05-29 11:21:14

        Podczas sesji Rady Gminy Gietrzwałd w dniu 24 maja wójt Jan Kasprowicz poinformował radnych, że...

      • Rektor Sanktuarium Gietrzwałdzkiego odcina się od protestu w sprawie Lidla

        2023-05-28 20:01:33

        Na FB Sanktuarium Matki Bożej Gietrzwałdzkiej ukazało się ogłoszenie Rektora Sanktuarium ks....

    Wiadomości Polska

    • Polska

      • RDOŚ wprowadza w błąd. Decyzja Środowiskowa wójta Gietrzwałdu w sprawie LIDLa była do zaskarżenia

        2023-06-01 09:08:47

        Nie jest prawdą to co napisała dyrektor Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Olsztynie Agata...

      • Prezydent RP podpisał ustawę o komisji, która będzie badać rosyjskie wpływy

        2023-05-29 10:07:21

        Prezydent Andrzej Duda poinformował w poniedziałek 29 maja, że zdecydował się podpisać ustawę o...

      • Ponownie Sąd Najwyższy zdecyduje co dalej ze sprawą „Helpera”. Obstrukcja sędziów trwa już 1,5 roku

        2023-05-28 21:31:36

        Akt oskarżenia w sprawie „Helpera” Prokuratura Regionalna w Białymstoku skierowała do sądu w...

    O debacie

    • O Nas
    • Autorzy
    • Święta Warmia

    Archiwum

    • Archiwum miesięcznika
    • Archiwum IPN

    Polecamy

    • Klub Jagielloński
    • Teologia Polityczna

    Informacje o plikach cookie

    Ta strona używa plików Cookies. Dowiedz się więcej o celu ich używania i możliwości zmiany ustawień Cookies w przeglądarce.