Olsztyn

Rozliczenia z Przeszłością? Między Teorią a praktyką lustracji w Polsce. To temat wykładu, prokuratora Andrzeja Ostapy z Biura Lustracyjnego IPN w Białymstoku. Wysłuchało go około 40 osób. Prelekcja odbyła się 22 czerwca w Instytucie Kultury Chrześcijańskiej przy ul. Kopernika 47.

Ks. prof. Stanisław Kozakiewicz jako gospodarz spotkania serdecznie przywitał przybyłych słuchaczy. Natomiast dr Waldemar Brenda, naczelnik delegatury IPN w Olsztynie, wyjaśnił skąd pomysł, aby na wykład Instytutu Pamięci Narodowej zaprosić prokuratora i naczelnika biura lustracyjnego. – Odkąd objąłem stanowisko naczelnika, to 80 procent zapytań dziennikarzy dotyczy właśnie lustracji – tłumaczył Brenda. Dlatego postanowił sięgnąć do źródeł i zaprosić prokuratora Andrzeja Ostapę, by przybliżył nieco rzemiosło lustracyjne. - To spotkanie pozwoli odpowiedzieć na pytanie, czym jest lustracja i po co jest lustracja – wyjaśniał Brenda. Zwłaszcza, że wokół lustracji narosło już wiele nieprawdziwych mitów i zbyt wiele niepotrzebnych emocji.

Jedna z głównych tez prelekcji, to sens przeprowadzania lustracji. - Wiele osób nawet moi koledzy mówi, że lustracja to takie grzebanie w cudzych rzeczach i wchodzenie do cudzych szafek – opowiadał Ostapa. I jak twierdził, wielu uważa, że weryfikacja poprzedniego systemu to domena tylko Polski. Jednak jak się okazuje to jest właśnie jeden z mitów. Jak wyjaśnił Ostapa, od końca XIX w. przez cały wiek XX, problemy z przeszłością, rządami dyktatury, reżimami lub zbrodniami komunistycznymi ma około 28 państw. Wśród nich są kraje europejskie, afrykańskie, środkowo-wschodnie, bałkańskie. To jest m. in.: Hiszpania, Argentyna, Chile, Czechy, Niemcy. To jest problem wszystkich państw, które przekształcały swoje systemy z reżimowych na demokratyczne.

Jak wskazał Ostapa sprawy polityczne przy zmianie systemów są ważniejsze niż kwestie prawne. Gdyż w momencie zmiany ustroju kwestie prawne są dość niejasne. Prawo dotychczas obowiązujące jest dopasowane do poprzedniej władzy i kwestie prawne można zmieniać później, ale żeby to zrobić władza musi cieszyć się autorytetem wśród społeczeństwa. Natomiast jego wielkość będzie zależała od rozliczeń poprzedniego reżimu. Z kolei nie można posiadać autorytetu i dokonać rozliczeń bez jednej rzeczy – sprawiedliwości. – Choćby był najbardziej oczytany profesor, choćby prowadził najlepsze wykłady, to jeżeli nie będzie sprawiedliwy to nie będzie miał autorytetu wśród studentów – wyjaśniał Ostapa. Dlatego sprawiedliwe rozliczenia są tak ważne. W dalszej części słuchacze mogli dowiedzieć się o historii lustracji w Polsce.

Jako ciekawostkę Ostapa przedstawił jak dość schematycznie zachowują się osoby poddane procesom lustracji. Jak często ich kłamstwa łatwo zweryfikować. Ostapa poruszył też kwestie bezpieczeństwa Państwa. Przypomniał starania senatora Zbigniewa Romaszewskiego o lustrację i podał przykład jaki kiedyś przytoczył senator. - Jeżeli SB współpracowało z KGB, to te dane na pewno są w KGB i jeśli kompromitujące informacje o współpracy z SB nie są rozpowszechnione i wtedy do takiego posła zjawiają się obce służby, czy taki poseł będzie lojalny wobec tych służb czy państwa? – pytał retorycznie prokurator.

Dalej Ostapa przyznał się, że przed rozpoczęciem pracy w biurze nie zdawał sobie sprawy z tego jak ogromny był poziom inwigilacji w poprzednim komunistycznym reżimie. Jak w przypadku np. każdego żołnierza skrupulatnie zbierano na jego temat wszystkie informacje. Jak z pozoru mało znaczące przekazywane informacje od tajnych współpracowników np. o tym, że ktoś pije, często gra w karty albo jest w finansowej zapaści mogły mieć wpływ na późniejsze udane próby szantażu. Następnie wspomniał o trudnej drodze ustawy lustracyjnej. Na koniec prokurator Ostapa zacytował słowa Aleksandra Sołżenicyna: „Kiedy nie karzemy ani nie potępiamy sprawców zła, nie tyle chronimy ich trywialny wiek starczy, ile usuwamy fundamenty sprawiedliwości przyszłych pokoleń."

Zdjęcia Kamil Olszewski

• IPN wykład IPN wykład
• IPN wykład IPN wykład
• IPN wykład IPN wykład
• IPN wykład IPN wykład
• IPN wykład IPN wykład
• IPN wykład IPN wykład
• IPN wykład IPN wykład
• IPN wykład IPN wykład
• IPN wykład IPN wykład
• IPN wykład IPN wykład
• IPN wykład IPN wykład
• IPN wykład IPN wykład
• IPN wykład IPN wykład
•  

Tweet