Debata marzec2023 okl

logo flaga polukr

 

 

 

Prosimy Czytelników i Przyjaciół o wpłaty na wydawanie miesięcznika „Debata” i portalu debata.olsztyn.pl. Od Państwa ofiarności zależy dalsze istnienie wolnego słowa na Warmii. Nr konta bankowego Fundacji „Debata”: 26249000050000450013547512. KRS: 0000 337 806. Adres: 10-686 Olsztyn, ul. Boenigka 10/26.

środa, marzec 22, 2023
  • Debata
  • Wiadomości
    • Olsztyn
    • Region
    • Polska
    • Świat
    • Urbi et Orbi
    • Kultura
  • Blogi
    • Łukasz Adamski
    • Bogdan Bachmura
    • Mariusz Korejwo
    • Adam Kowalczyk
    • Ks. Jan Rosłan
    • Adam Jerzy Socha
    • Izabela Stackiewicz
    • Bożena Ulewicz
    • Mariusz Korejwo
    • Zbigniew Lis
    • Marian Zdankowski
    • Marek Lewandowski
  • miesięcznik Debata
  • Baza Autorów
  • Kontakt
  • Jesteś tutaj:  
  • Start
  • Wiadomości
  • Olsztyn
  • Kod Maciejewskiego. Echa tekstu o pomniku Dunikowskiego

Olsztyn

Kod Maciejewskiego. Echa tekstu o pomniku Dunikowskiego

Szczegóły
Opublikowano: środa, 15 październik 2014 09:48

Nowe spojrzenie na olsztyńskie „szubienice", czyli pomnik Dunikowskiego, zaproponowane w „Deb@cie" przez Andrzeja Maciejewskiego, kandydata na prezydenta Olsztyna, podchwycił portal Tomasza Lisa Natemat. Na tym portalu ukazał się tekst Tomasza Molgi: „Kod daVinci wysiada. Rzeźbiarz PRL kpił ze Stalina i radzieckich żołnierzy. Zorientowano się po 50. latach".

Tomasz Molga porównał nowe odczytanie dzieła Dunikowskiego, jako próby przemycania treści, które urągały władzy, do tego, co Jezusem Chrystusem nawyczyniał autor „Kodu Leonarda da Vinci".
Molga Streszcza dekonstrukcję Maciewskiego:
„– Pomnik nawiązuje do idei łuku triumfalnego, którego Dunikowski nie zamyka, stąd jest on bardziej karykaturą łuku. Łuk triumfalny był stawiany zwycięzcom, zatem autor nie zgadzał się z nazwaniem Armii Radzieckiej bohaterami. Sowiecki żołnierz, ubrany raczej jak łachmyta, w walonkach, nie ma broni. To anty-bohater – interpretuje Andrzej Maciejewski, olsztyński polityk Kongresu Nowej Prawicy i fascynat historii.

Kod Dunikowskiego
Czy Ksawery Dunikowski projektując pomnik w 1949 roku mógł wiedzieć o zbrodniach i gwałtach, jakich dokonała Armia Radziecka w Olsztynie? - pyta Tomasz Molga i przypomina. - Pomimo poddania miasta, zostało ono splądrowane, a część budynków podpalona. Miotaczami płomieni wyzwoliciele podpalili szpital psychiatryczny z 500 pacjentami. Ofiary zakopali w zbiorowych mogiłach. Może dlatego radziecki żołnierz z pomnika wznosi wzrok w stronę pobliskiej wieży Kościoła Najświętszego Serca Pana Jezusa?
Jednak prof. Lechosław Lameński, kierownik Katedry Sztuki Nowoczesnej w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim powiedział dziennikarzowi Natemat:
– Kod Ksawerego Dunikowskiego istnieje i, co ciekawsze, nikt nie zabrał się na serio do jego zbadania i odszyfrowania. Choć uznawano go za artystę związanego z władzą, tak naprawdę nie tworzył ku chwale tylko robił tak jak uważał za sprawiedliwe.

Życiorys Ksawerego Dunikowskiego
Pasował do Polski Ludowej jak pięść do nosa – przypomina Molga. - Pochodził ze zubożałej szlachty. (...). Podczas okupacji był więźniem niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz, gdzie trafił po aresztowaniu w 1940. Uczestniczył w tamtejszym ruchu oporu organizowanym przez Witolda Pileckiego. (...)
Po wojnie oficjalnie Dunikowski nie krytykował nowego ustroju. Wyraz swemu rozgoryczeniu dawał wyłącznie w osobistych notatkach i twórczości. I tak w 1949 roku „zrewanżował się" władzy popiersiem Lenina wysłanym na konkurs do Moskwy. – Wodzowi rewolucji nadał groźny, niemal demoniczny charakter, podkreślony nie tylko rysami twarzy, ale również chropowatą fakturą – opisuje prof. Lameński. Lenin-demon wzbudził polityczną konsternację i Dunikowski musiał tłumaczyć się z tego, co miał na myśli. – To był moment kiedy wódz pomyślał o rewolucji – miał odpowiedzieć artysta.

Karzeł z wielką łapą
To prawdopodobnie Dunikowskiemu zawdzięczamy fakt, że Polska jest jedynym krajem obozu socjalistycznego, gdzie nie powstał pomnik Stalina. W 1953 roku Bolesław Bierut zorganizował konkurs za kilkunastometrowy monument Stalina, mający stanąć u wejścia do Pałacu Kultury i Nauki. Wzięli w nim udział wybitni twórcy Alfons Karny, Marian Wnuk i Ksawery Dunikowski.

W zachowanym do dziś projekcie szczególne znaczenie odgrywały ręce wodza. Lewą dyktator trzymał pod bokiem. Prawa, z rozpostartą dłonią, miała spocząć na piersi. Ostatecznie, w gotowym projekcie, ręka znalazła się na piersi, ale dłoń zwinęła się w pięść.

Kiedy Dunikowski odsłonił swój projekt publika złożona z aparatczyków aż jęknęła z zawodu. – Co to za karzeł z wielką łapą!? – krzyczał Włodzimierz Sokorski, ówczesny minister kultury. Henryk Urbanowicz, uczestnik pokazu, wspominał to wydarzenie w Gazecie Polskiej: – Rzeźbiarze starali się pokazać Stalina jako nauczyciela, wielkiego wodza lub dobrotliwego ojca i myśliciela. Dunikowski przedstawił zupełnie odmienny projekt. Zbudowany z wielkich bloków granitu, grubo ciosanych. Wielkie nogi-buty deptały ziemię. Postać, która przeważnie była uchwycona na wydechu, tym razem nabrała pełną pierś powietrza, wydęła lekko policzki i obojętna, groźna - pluła, pluła na cały świat!
Prof. Lechosław Lameński: – Bierut miał osobiście zwrócić się do Dunikowskiego o przeprojektowanie swojej wizji. Jednak ten upierał się przy swoim. Wizja „karła z wielką łapą" nie mieściła się, na szczęście, w świadomości Bolesława Bieruta i członków Komitetu Centralnego PZPR, konkurs pozostał więc nierozstrzygnięty. Gdyby nie twarda postawa artysty, mielibyśmy w Polsce nie tylko monument Stalina w Warszawie, ale także w wielu innych miastach – mówi historyk sztuki.

CAŁY TEKST TOMASZA MOLGI TUTAJ:

Tweet
Pin It
  • Poprzedni artykuł
  • Następny artykuł

Skomentuj

Komentuj jako gość

    0

    Biorą udział w konwersacji

    Komentarze (6)

    • Sortuj - najpierw najstarsze
    • Sortuj - najpierw najnowsze
    • Subskrybuj poprzez e-mail
    • Gość - SZARY

      Odnośnik bezpośredni

      "Bierut miał osobiście, Może dlatego radziecki, miał odpowiedzieć artysta, To prawdopodobnie Dunikowskiemu" - takie to domniemania składają się na ten artykuł.
      No ale skoro tako rzecze fascynat historii i dziennikarz Lisa to znaczy, że tak było.
      Za chwile sie okaże, że tak naprawdę Włodzimierz Sokorski ze względu na swój luźny stosunek do kobiet tez kontestował siermiężną moralność komunistyczną.

      około 8 lat(a) temu http://maps.google.com/maps?z=15&q=,
      0 Lubię Podziel się Krótki URL: Facebook Twitter Google Plus Odpowiedz
    • Gość - taki tam

      Odnośnik bezpośredni

      Przednie brednie poobiednie dotyczace pomnika i eventualnego kodu Dunikowskiego, czyli powtorka z liceum w wieku siwym, czyli co autor mial na mysli ?
      A mial, tylko czy na pewno :
      -tryptyk olsztynski -sad, wiezienie, szubienice-pachnie carska nahajka
      - pomnik jako przyczynek do nadawania sensu/bezsensu dyskusji, np na forum..
      -pomnik jako przywolywarka braci (?) Rosjan do zabawy w interwencje
      -pomnik sobie samemu, czyli nazwisku swemu, co widac dziala doskonalei i dzialac bedzie
      - umozliwienie, danie sposobnosci, zacheta do stworzenia pomiedz szubienicami ogrodka piwnego imieniem dzielnego wojaka Szwejka, ale tylko pod warunkiem ze piwo bedzie podawane w litrowych kuflach
      - mowi sie, a niektorzy uznaja to za pewnik, ze dzielo Mistrza sprokokowalo p.Ewe Dalkowska do napisania piosenki Wal
      na Pomorzu stal wal
      a za walem wrog stal
      rzolnierz na wal sie pchal
      i ten wal zdobywal dalej nie pamietam, wygooglowac sie nie da, wymazali

      około 8 lat(a) temu http://maps.google.com/maps?z=15&q=,
      0 Lubię Podziel się Krótki URL: Facebook Twitter Google Plus Odpowiedz
    • Gość - palikotowiec

      Odnośnik bezpośredni

      To i w sprawie Ewangelii nie ma jednoznacznego stanowiska - jedni na równi z apokryfami traktują je jako bzdurę, a inni jako podstawę moralności. Tu nie jest ważna „prawda”, bo ona jest nieosiągalna. Nie wiemy, czy tak było, jak któraś strona głosi - ważne jest to, czy interpretacje wychodzą naprzeciw zapotrzebowaniu, stają się uznane i twórcze dla kultury. A uznanie dla cudzych wartości to dosyć fundamentalna zasada życia społecznego. Widzą to chrześcijanie w krajach, gdzie panują islamiści, ale widzą to również „inni” w kraju, gdzie panują katolicy. Dlatego może wstrzymamy się z rozbiorem Szubienic, bo a nuż rację mają ostatni interpretatorzy i mamy u siebie skarb na miarę wielkiej opozycji wobec komuny... Tym bardziej, że im bardziej naciskamy na usunięcie pomników tego typu, to tym bardziej strona rosyjska naciska na pomniki z lat 1919-21. Krzyż prawosławny jako refleksja dla rusofobów... Bardzo trafne, a w Krakowie,Tucholi, Strzałkowie, Brześciu, Łukowie, Łańcucie, Pikulicach, Dąbiach, Wadowicach i Szczypiornym w szczególności. Chcemy być pouczani? Jeśli nie, to nie pouczajmy...

      około 8 lat(a) temu http://maps.google.com/maps?z=15&q=,
      0 Lubię Podziel się Krótki URL: Facebook Twitter Google Plus Odpowiedz
    • Gość - Tak tak

      Odnośnik bezpośredni

      Za kilka lat będą się czytelnicy podniecali kodem Bieńkowskiej lub kodem Tuska??
      Czyż Tusk nie zakpił z UE rekomendując taką mierną panią? Czyż mierna, ale sorry takie są tylko w PO nie zakpiła z ekspertów i komisji UE odpowiadając w tak beznadziejny sposób?

      około 8 lat(a) temu http://maps.google.com/maps?z=15&q=,
      0 Lubię Podziel się Krótki URL: Facebook Twitter Google Plus Odpowiedz
    • Gość - palikotowiec

      W odpowiedzi na: Gość - Tak tak
      Odnośnik bezpośredni

      Masz szczęście, że przy takim malkontenctwie (wszystko ci wbrew i w poprzek) nie jesteś kobietą, bo z byle jakich schodów nie mógłbyś zejść bez oklasków własnych i cudzych...

      około 8 lat(a) temu http://maps.google.com/maps?z=15&q=,
      0 Lubię Podziel się Krótki URL: Facebook Twitter Google Plus Odpowiedz
    • Gość - Andrzej Maciejewski

      Odnośnik bezpośredni

      http://wpolityce.pl/kultura/217948-pomnik-wdziecznosci-armii-czerwonej-to-kod-osmieszajacy-sowieckich-zolnierzy

      około 8 lat(a) temu http://maps.google.com/maps?z=15&q=,
      0 Lubię Podziel się Krótki URL: Facebook Twitter Google Plus Odpowiedz

    Wyróżnione

    Lubiane

    System komentarzy oparty o Komento

    Komentarze

    Róbta co chceta, Alleluja i do przodu, hej
    Starosta olsztyński wydał pozw...
    1 godzinę temu
    No to pomijając naturę KGBisty to Gruzja i Krym pokazały te potężniejsze siły jednoznacznie, a Lech w Tbilisi przedstawił scenariusz, ale to przecież ...
    Przemija postać świata*
    2 godzin(y) temu
    Natura KGBowca w polityce ma średnie znaczenie. Liczą się potężniejsze siły. Dalej też uważam, że obecność obcych, w tym amerykańskich, wojsk w naszyc...
    Przemija postać świata*
    12 godzin(y) temu
    sssksyny!
    Starosta olsztyński wydał pozw...
    13 godzin(y) temu
    Robią co chcą
    Starosta olsztyński wydał pozw...
    13 godzin(y) temu
    przejmujące - https://www.youtube.com/shorts/ST4Sphcz-Kg
    Stanowisko KEP: Apelujemy o us...
    14 godzin(y) temu

    Ostatnie blogi

    • Modlitwa kardynała de Richelieu (komentarz do sprawy Jana Pawła II) Bogdan Bachmura Tyle znanych osób i organizacji zatroskanych o dobre imię Jana Pawła II wzywa i apeluje o natychmiastowe działanie, że z… Zobacz
    • Dwie wojny... Adam Kowalczyk 192 lata temu, 5 lutego 1831 r., Moskale nie mogąc pogodzić się niewdzięcznością Polaków nie potrafiących docenić i pokochać ruskiego… Zobacz
    • Nienasycenie Adam Kowalczyk Na początku istnienia Rosji, a właściwie Moskwy, niewiele wskazywało na to, że stanie się ziemią ludzi nienasyconych. Ludzi, których mózgi… Zobacz
    • Suwerenność na miarę naszych możliwości Bogdan Bachmura Parafrazując Winstona Churchilla można powiedzieć, że jeszcze nigdy tak niewielu, nie zawdzięczało tak wiele, tak niewielkim pieniądzom. Wysokość kwoty o… Zobacz
    • 1

    Najczęściej czytane

    • Uchwała Sejmu w sprawie obrony dobrego imienia św. Jana Pawła II
    • Prowokacja rosyjskiego ambasadora i "polskich patriotów" w Pieniężnie
    • Łajba "Olsztyn" tonie, a "kapitan" szykuje się do ucieczki
    • Wójt Gietrzwałdu zaatakował lidera komitetu referendalnego. Oświadczenie Jacka Wiącka
    • "Wójt mija się z prawdą i manipuluje mieszkańcami Gietrzwałdu". Sprostowanie wywiadu z J.Kasprowiczem
    • Olsztyńskie Wodociągi nie uzyskały zgody na nowe taryfy. Grożą upadłością
    • Kim jest Marek Żejmo (autor książki "Liderzy podziemia Solidarności")? (cz.2)
    • Polecamy lutowy numer miesięcznika "Debata"
    • Holenderska gazeta zastanawia się, czy olsztyńskie "szubienice" wytrzymają atak polskich ikonoklastów?
    • Debatka czyli polityczne prztyczki i potyczki (3)
    • Ks. K. Paczos: "Czy Kościół umiera?" Zapis audio wykładu w Olsztynie
    • "Prezydencie Olsztyna, pracownicy nie najedzą się pana tramwajami i betonem"

    Wiadomości Olsztyn

    • Olsztyn

      • XIII Koncert Charytatywny „Wspieramy Stypendium im. Marcina Antonowicza”

        2023-03-20 18:39:40

        Obrazy, rękodzieło, monety i banknoty z Mikołajem Kopernikiem – to m.in. można było wylicytować w...

      • Ile kosztowała filmowa propaganda sukcesu Piotra Grzymowicza?

        2023-03-20 17:45:34

        Prezydent Olsztyna Piotr Grzymowicz pochwalił się swoimi sukcesami za ostatnie 3 lata, w formie...

      • Kula w łeb od Xawerego Dunikowskiego

        Bogdan Bachmura 2023-03-15 21:23:41

        Gdy piszę te słowa Rosja gromadzi swoje wojska na wschodzie Ukrainy i w rocznicę rozpoczęcia wojny...

    Wiadomości region

    • Region

      • Starosta olsztyński wydał pozwolenie na budowę Centrum Dystrybucyjnego LIDL Gietrzwałd

        2023-03-21 18:26:20

        Na stronie Starostwa Powiatowego w Olsztynie ukazała się INFORMACJA STAROSTY OLSZTYŃSKIEGO O...

      • Debatka czyli polityczne prztyczki i potyczki (3)

        2023-03-04 23:03:41

         Rubryka nie całkiem poważna, poświęcona polityczkom i politykom z Warmii i Mazur lub goszczącym na...

      • Marszałek ogłosił konkurs na dyrektora Teatru Jaracza. Zb. Brzoza nie będzie startował

        2023-03-01 05:20:43

        Władze województwa zdecydowały o rozpisaniu konkursu na dyrektora dla teatru w Olsztynie i...

    Wiadomości Polska

    • Polska

      • Wyborcza: Tylko wspólna, wielka lista opozycji wygra z PiS

        2023-03-20 10:48:38

        Opozycja ma tylko jedną opcję, by rządzić po jesiennych wyborach - tak wynika z sondażu Kantar...

      • Raport Krytyki Politycznej: Wyborcy PiS są bardziej zmobilizowani i radośni. Wyborcy KO są przygnębieni i fanatyczni

        2023-03-19 18:39:46

        Krytyka Polityczna opublikowała raport z badań preferencji wyborczych, przeprowadzonych przez...

      • Czy kard. Wojtyła krył ks. Sadusia?

        2023-03-19 18:00:26

        Na podstawie dokumentów IPN nie da się postawić tezy, że kardynał Karol Wojtyła ukrywał za granicą...

    O debacie

    • O Nas
    • Autorzy
    • Święta Warmia

    Archiwum

    • Archiwum miesięcznika
    • Archiwum IPN

    Polecamy

    • Klub Jagielloński
    • Teologia Polityczna

    Informacje o plikach cookie

    Ta strona używa plików Cookies. Dowiedz się więcej o celu ich używania i możliwości zmiany ustawień Cookies w przeglądarce.