Olsztyn

Policjanci z Olsztyna prawomocnie skazani za torturowanie zatrzymanych

Szczegóły

Opublikowano: sobota, 04 październik 2025 17:04

Zawód policjanta powinien charakteryzować się wysoką odpowiedzialnością i nieskazitelną etyką pracy. Niestety nie zawsze tak jest. W kwietniu 2015 roku na jaw wyszły szokujące fakty - tortur stosowanych przez policjantów z Komendy Miejskiej Policji w Olsztynie wobec zatrzymanych. Nie był to jednorazowy incydent.

Tortury trwały już od marca 2014r. przy milczącej wiedzy i braku reakcji przełożonych. Stanowisko stracił wówczas komendant miejski, jak i komendant wojewódzki olsztyńskiej policji. Na ławie oskarżonych zasiadł również przełożony „katów”, naczelnik wydziału – o zgrozo - do Walki z Przestępczością Przeciwko Życiu i Zdrowiu.

- Studentów bili w twarz i krocze. Razili paralizatorem. Pryskali w twarz gazem. Zakładali na głowę plastikowe worki – opowiada mec. Lech Obara, do którego odważył się zgłosić pierwszy poszkodowany – młody student.

21 czerwca 2023r., po wielu, wielu latach w sprawie olsztyńskich policjantów wreszcie zapadły wyroki skazujące (pierwsza instancja).

Cytując komunikat PAP:

„W sprawie jest 17 oskarżonych, którym łącznie przedstawiono 72 zarzuty dotyczące m.in. stosowania tortur przez funkcjonariuszy policji i przekroczenia przez nich uprawnień bądź niedopełnienia obowiązków. Sąd Rejonowy w Ostródzie skazał 15 policjantów, w tym 6 na kary bezwzględnego więzienia. Wymierzył im kary od 6 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności do 8 miesięcy więzienia. Na kary z warunkowym zawieszeniem sąd skazał 8 funkcjonariuszy. Sąd wymierzył im kary od 2 lat i 6 miesięcy z warunkowym zawieszeniem na 3 lata do 10 miesięcy z warunkowym zawieszeniem na 3 lata. Sąd zdecydował także o środkach karnych w postaci grzywien (…)

Wobec jednego z policjantów umorzono postępowanie, a jednego funkcjonariuszy sąd uniewinnił. Uzasadnienie wyroku wobec funkcjonariuszy sąd ogłasza za zamkniętymi drzwiami. Cały proces był także tajny”.

Do Sądu Okręgowego w Elblągu trafiło aż 13 apelacji.

W środę 1 października wreszcie zapadł prawomocny wyrok!

Sąd apelacyjny nie uchylił, a jedynie częściowo zmienił wyrok sądu pierwszej instancji. Co ważne - w większości oskarżeni zostali uznani za winnych popełnienia przestępstw, zaś jedna osoba została uniewinniona.

Co jednak działo się między 2015 a 2025 rokiem? Jak w ogóle doszło do skazania?

- Nieskromnie powiem, że to zasługa w szczególności naszej kancelarii. To my rozpoczęliśmy tę batalię, bo to do nas zgłosili się pierwsi studenci torturowani na komisariacie przez „stróżów prawa”. Potem zgłaszali się kolejni i kolejni. Owi „stróże prawa” tortury zadawane więźniom nazywali „małym Guantanamo” (sic!) – wyjaśnia mec. Lech Obara z olsztyńskiej kancelarii prawnej, wówczas oskarżyciel posiłkowy i ówczesny pełnomocnik 4 wyjątkowo poszkodowanych ofiar olsztyńskich policjantów.

Pomni złych doświadczeń w podobnych sprawach, prawnicy kancelarii najpierw zawiadomili Biuro Spraw Wewnętrznych Policji, by zabezpieczyć dowody. Potem zorganizowali konferencję prasową, na której poprosili dziennikarzy o nagłośnienie tematu. Na konferencji torturowani relacjonowali swoje przeżycia. Pokrzywdzonymi byli studenci, którzy wzajemnie zaopatrywali się w marihuanę. Co jest również naganne. Nie dilerzy mafii…

- Młody chłopak opowiadał o torturowaniu go tak dosadnie i szczegółowo, że zarówno mnie i dziennikarzom ciarki przechodziły po plecach – dodaje prawnik.

Słyszało się o takim traktowaniu zatrzymanych przez UB-owców w latach 50 minionego wieku, ale nie współcześnie! To było łamanie Konwencji ONZ z 10 grudnia 1984 w sprawie zakazu stosowania tortur (…) Niestety, w naszym kodeksie karnym jest mowa o przemocy, natomiast nie ma słowa o czymś straszniejszym. O torturach.

- Zależało nam, żeby sprawa nie uległa umorzeniu, jak to się nierzadko zdarza w przypadku tego typu spraw karnych – podkreśla mec. Obara.

Przez te lata w naszym regionie doszło bowiem do co najmniej kilku zaskakująco niskich wyroków, orzeczonych wobec policjantów, których ofiary poniosły śmierć. Jedna ofiara została śmiertelnie postrzelona w plecy, a inna – rozjechana policyjnym samochodem. Wyroki? W zawieszeniu…Mimo rażącego naruszenia ustawy o policji oraz praw „i ludzkich a i boskich”.

- Jest to przełomowy wyrok w skali kraju. Może świadczyć o tym, że wymiar sprawiedliwości chce się oczyścić. I że – wbrew temu co się mówi – system działa – podsumowuje r.pr. Łukasz Jałoza, karnista z kancelarii prawnej mec. Lecha Obary. – Mimo tego, że na ławie oskarżonych siedzieli policjanci, dosięgła ich sprawiedliwość – dodaje.

(pw)

Na zdjęciu, od lewej r.pr. Lech Obara

Czytaj więcej: Policjanci z Olsztyna prawomocnie skazani za torturowanie zatrzymanych

Oświadczenie wiceprezes sądu Doroty Lutostańskiej w związku z krytyką Listu

Szczegóły

Opublikowano: czwartek, 02 październik 2025 17:10

Otrzymałem Oświadczenie wiceprezes Sądu Okręgowego w Olsztynie Doroty Lutostańskiej, jako odpowiedż na moje pytania wysłane w środę 1 października, w związku z Listem wiceprezes do sędziów i pracowników sądu z okazji 80. rocznicy pierwszej sesji olsztyńskiego sądu. W Liście początki komunistycznego sądownictwa zostały przedstawione jako... "czas praworządności, szacunku do prawa i odpowiedzialności za człowieka".

Kopię Listu zamieścił na X sędzia Sądu Rejonowego w Olsztynie Maciej Nawacki. Został następnie nagłośniony  w mediach, w tym przeze mnie w tekście "Wiceprezes sądu w Olsztynie, okres stalinowskiego terroru nazwała... „czasem praworządności”. Poniżej publikuję moje pytania, treść Oświadczenia oraz mój komentarz.

 Szanowna Pani Prezes,

Uprzejmie proszę o informacje w związku z Pani Listem do sędziów i pracowników sądu z okazji 80. rocznicy pierwszej sesji sądu 28 września 1945 roku.
1. Czy podtrzymuje Pani, że okres od 1945 roku był w PRL, to był "czas praworządności, szacunku do prawa i odpowiedzialności za człowieka"? Jeśli tak, to na czym opiera Pani to twierdzenie, na jakich książkach historycznych, opracowaniach naukowych?
2. Czy zdaje sobie Pani sprawę, że taka opinia to kłamstwo historyczne oraz szyderstwo wobec ofiar stalinowskich represji w PRL po 1945 roku?
3. Czy Pani samodzielnie napisała ten List, czy też ktoś go napisał (kto?), a Pani tylko go podpisała, być może nie czytając?
4. Kto jest autorem tekstu na stronie sądu pt. „Powstanie Sądu Okręgowego w Olsztynie”? Dlaczego w tym tekście nie wspomniano o skazywanie za działalność na rzecz niepodległości i wolności Polski?
5. Czy treść Pani Listu poznał prezes Sądu Okręgowego sędzia Rafał Jerka i go zaakceptował?
6. Czy Pani opinię wyrażoną w Liście podziela Zgromadzenie Sędziów Sądu Okręgowego (czy odbyło się takie Zgromadzenie w tej kwestii oraz w kwestii obchodów 80. rocznicy pierwszej sesji sądowej w Olsztynie?)

7. Czy zgadza się Pani ze stwierdzeniem sędziego Macieja Nawackiego, iż taka Pani ocena wymiaru sprawiedliwości po 1945 roku, a także wielu Pani koleżanek i kolegów sędziów z sądu okręgowego, wynika z korzeni rodzinnych; z tego, że Pani rodzice oraz innych sędziów, którzy mają taką samą pozytywna ocenę wymiaru sprawiedliwości w okresie PRL, to dzieci, lub wnuki działaczy lub pracowników szeroko pojętego aparatu komunistycznego?

8. Czy byłaby Pani skłonna zwrócić się do IPN z prośbą o napisanie przez historyków naukowego opracowania na temat wymiaru sprawiedliwości w Olsztynie po 1945 roku, celem umieszczenia go na stronie internetowej sądu?
9. Czy byłaby Pani skłonna zwrócić się do Zgromadzenia Sędziów o zgodę na umieszczenie w holu sądu tablicy oddającej hołd ofiarom sądownictwa w okresie stalinowskim, działaczy i żołnierzy podziemia antykomunistycznego, niesłusznie skazanych za walkę na rzecz niepodległości i wolności Polski?
10. Proszę o program obchodów 80. roczny pierwszej sesji sądowej oraz listę zaproszonych gości na uroczystą kolację do „Casablanki”.

Z poważaniem

Adam Socha

OŚWIADCZENIE

"W odpowiedzi na Pana pytania zadane w piśmie z dnia 1 października 2025 r. informuję:

w dniu 30 września 2025 r. do sędziów i pracowników Sądu Okręgowego w Olsztynie został przesłany list z okazji obchodów 80-lecia powstania Sądu Okręgowego w Olsztynie.

Zawierał on przede wszystkim podziękowania za wykonywaną pracę, a także informację o pierwszej sesji Sądu Okręgowego w Olsztynie, która odbyła się niemal dokładnie 80 lat temu, a mianowicie, w dniu 28 września 1945 r. Informacja o tym historycznym wydarzeniu została zaczerpnięta z publikacji zamieszczonej w „Wiadomościach Mazurskich” z 4-5 października 1945 r. – jednej z pierwszych gazet wydawanych w powojennym Olsztynie.

Odwołanie się do tego archiwalnego tekstu w najmniejszym stopniu nie miało na celu gloryfikacji okresu stalinizmu w Polsce, jak to zostało przedstawione w niektórych mediach. Przywołanie tej publikacji miało jedynie przypomnieć, że powstanie Sądu Okręgowego w Olsztynie przed 80-cioma laty, czyli zaraz po zakończeniu II wojny światowej, niewątpliwie miało przywrócić elementarny porządek prawny na przyznanych Polsce terenach, umożliwiając w szczególności walkę z nasiloną przestępczością pospolitą i stanowiło przejaw budowy państwowości polskiej na Ziemiach Odzyskanych.

Przy czym nie można tracić z pola widzenia, że „Wiadomości Mazurskie” były pismem propagandowym i zawartych w nim informacji, przedstawiających w korzystnym świetle działania podejmowane przez ówczesne władze komunistyczne, nie należy przyjmować bezkrytycznie.

Jednocześnie chcę z całą stanowczością podkreślić, że kierownictwo Sądu Okręgowego w Olsztynie zna historię tegoż sądu, która na przestrzeni dziesięcioleci miała także swoje bardzo ciemne strony. Jednoznacznie i stanowczo potępiamy działalność władzy sądowniczej, w tym sądów olsztyńskich, w okresie komunistycznym, skierowaną przeciwko opozycji niepodległościowej.

Mamy pełną świadomość represji i krzywd wyrządzonych przez ówczesne sądy i wyrażamy przekonanie o potrzebie ich naprawienia, o ile jest to możliwe. Przejawem tego są między innymi liczne orzeczenia Sądu Okręgowego wydawane od lat w trybie ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

Kierownictwo Sądu Okręgowego w Olsztynie popiera wszelkie rzetelne badania historyczne odnoszące się do działalności sądownictwa, w tym w okresie komunistycznym i w razie potrzeby upowszechni powstałe w tym zakresie opracowania. Otwarte jest również na ideę umieszczenia tablicy pamiątkowej oddającej cześć ofiarom sądownictwa, osobom niesłusznie skazanym w tym okresie za działalność niepodległościową.

Z krytycznym podejściem staramy się też przedstawiać społeczeństwu historię naszej instytucji. Tak było chociażby w dniu 18 września 2025 r. podczas konferencji historycznej zorganizowanej w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Olsztynie w związku z obchodami 80-lecia sądownictwa na Warmii i Mazurach. Wygłoszono wówczas m.in. referat pt. „Zarys dziejów Sądu Okręgowego w Olsztynie”, w trakcie którego omawiane były również negatywne karty historii tego sądu, pisane w okresie stalinizmu oraz stanu wojennego w Polsce. Przedstawiono tam również referat opisujący wyjątkowo niechlubną działalność ówczesnego Wojskowego Sądu Rejonowego w Olsztynie.

Trudno mi odnieść się do przytoczonych w Pana piśmie twierdzeń sędziego Macieja Nawackiego odnośnie do rzekomych pozytywnych ocen wymiaru sprawiedliwości PRL w środowisku sędziowskim, gdyż osobiście nigdy z takimi ocenami się nie spotkałam.
Z poważaniem,
Sędzia Sądu Okręgowego w Olsztynie
Dorota Lutostańska
Wiceprezes Sądu Okręgowego w Olsztynie

Olsztyn, dnia 2 października 2025 r.

MÓJ KOMENTARZ

Doceniam tak szybką reakcję Pani Wiceprezes i jednoznaczne potępienie niechlubnej przeszłości olsztyńskiego sądownictwa w okresie komunistycznym. Jednakże nie mogę pojąć, jak sędzia Sądu Okręgowego, z tak bogatym dorobkiem orzeczniczym; osoba, która z racji wykonywanego zawodu, ma pełną świadomość wagi słów, która z wielką starannością pisała tysiące uzasadnień wyroków, w którym ważne jest każde zdanie i właściwe użycie cytatu, mogła podpisać się pod taką treścią Listu?

Staranna analiza treści Listu w żaden sposób nie może zostać odebrana przez czytelnika, jako cytat z "Wiadomości Mazurskich". Za powołanie się na "Wiadomości" można jedynie uznać podanie daty pierwszej sesji sądu, po wojnie. Nie ma w Liście zdań wziętych w cudzysłów. Nie wywołałaby Pani Wiceprezes skandalu, gdyby rzeczywiście zaznaczyła w Liście, że tak ten fakt pierwszej sesji odnotowały propagandowe "Wiadomości", a następnie dodała od siebie chociaż jedno zdanie komentarza, że był to okres, w którym sądownictwo zaprzęgnięto w tryby stalinowskiego terroru.

Możemy i musimy wymagać od osób publicznych, piastujących ważne stanowiska, szczególnej staranności przy wystąpieniach z okazji historycznych rocznic. Niedawno przeżyliśmy szok, z powodu wystąpienia minister edukacji Barbary Nowackiej, która podczas międzynarodowej konferencji z okazji 80. rocznicy wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau przeczytała., że "na terenie okupowanym przez Niemcy polscy naziści zbudowali obozy, które były obozami pracy, a potem stały się obozami masowej zagłady". Później przepraszała, że się przejęzyczyła, bo zdanie brzmiało: "na terenie okupowanym przez Niemcy Polski naziści zbudowali obozy..." Ale już ta straszna wypowiedż została zacytowana przez media całego świata, wywołując niepowetowane straty wizerunkowi Polski.

Na szczęście w przypadku Listu, szkody na wizerunku sądu w Olsztynie są tylko o zasięgu krajowym.

Mam nadzieję, że Pani Wiceprezes wywiąże się z obietnicy i zamieści na witrynie internetowej sądu rzetelne opracowanie historyków na temat olsztyńskiego sądownictwa w okresie komunizmu oraz zmian jakie się dokonały po odzyskaniu przez Polskę rzeczywistej niepodległości.

Liczę też, że  jeszcze w tym roku na murach obu sądów zawisną tablice oddające hołd bohaterom naszej niepodległości i wolności, ofiarom komunistycznego sądownictwa. W tej sprawie  organizacje patriotyczne Olsztyna wkrótce wystąpą do prezesów obu sądów. Ale już teraz zwracam się do Czytelniczek i Czytelników o poparcie tej idei oraz o propozycje treści tablic na mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Adam Socha

Czytaj więcej: Oświadczenie wiceprezes sądu Doroty Lutostańskiej w związku z krytyką Listu

Wiceprezes sądu w Olsztynie, okres stalinowskiego terroru nazwała... „czasem praworządności”

Szczegóły

Opublikowano: środa, 01 październik 2025 19:11

Adam Jerzy Socha

Z okazji 80. rocznicy pierwszej sesji sądowej w Olsztynie 28 września 1945 roku, wiceprezes Sądu Okręgowego Dorota Lutostańska w oficjalnym liście do sędziów i pracowników sądu, wysłanym pocztą elektroniczną 30 września określiła początki komunistycznego sądownictwa w 1945 roku jako... "czas praworządności, szacunku do prawa i odpowiedzialności za człowieka". Skan listu zamieścił na swoim X sędzia Maciej Nawacki, były prezes Sądu Rejonowego w Olsztynie i członek KRS. Poniżej ten list:

Sędzia Nawacki na X skomentował:

"Tak tylko przypominam, że to był czas, kiedy w późniejszej siedzibie Sądu Okręgowego w Olsztynie była ubecka katownia. Ale co ja tam wiem o praworządności".

Tak tylko przypominam, że to był czas, kiedy w późniejszej siedzibie Sądu okręgowego w Olsztynie była ubecka katownia.
Ale co ja tam wiem o praworządności.
Pani uziprezes bodnarowska nominatka wie lepiej. W końcu wystawała pod sądem w koszulce KonsTYtucJa pic.twitter.com/GMruBn8cZg

— Maciej Nawacki 🇵🇱 (@NawackiM89803) September 30, 2025

W kolejnym wpisie sędzia Nawacki zdemaskował "autorytet", na który powołała się wiceprezes Lutostańska. Wskazał, że podprokurator Jerzy Smoleński, członek Stronnictwa Demokratycznego, w 1947 roku wstąpił do komunistycznej Polskiej Partii Robotniczej (PPR) i został wiceprezydentem Olsztyna.

Przyznam, że i mnie, scharakteryzowanie w Liście najbardziej krwawego okresu terroru stalinowskiego w Polsce, jako „czasu praworządności, szacunku do prawa i odpowiedzialności za człowieka", wprawiło w zdumienie i wywołało odruch protestu. Przecież to czysty Orwell!

Wówczas uprzytomniłem sobie, jako że ostatnio często jestem w sądzie okręgowym, iż w holu na monitorze non stop wyświetla się napis „80-lecie Sądu” i przewijają się zdjęcia gmachu sądu w różnych latach, aż do stanu obecnego. Nie zwracałem na to uwagi, skupiony na procesie Helpera, ale List sprawił, że wszedłem na stronę internetowa sądu, na której jest zakładka „Powstanie Sądu Okręgowego w Olsztynie”. Czytamy tam:

„Po zakończeniu II wojny światowej, w 1945 roku, miasto zostało przyłączone do Polski, co pociągnęło za sobą konieczność utworzenia nowych struktur administracyjnych, w tym wymiaru sprawiedliwości. (...)Początki funkcjonowania Sądu Okręgowego w Olsztynie nie były łatwe. Brakowało wykwalifikowanej kadry sędziowskiej, infrastruktury, a wiele budynków zostało zniszczonych podczas działań wojennych. Mimo trudnych warunków, sąd rozpoczął działalność i szybko stał się podstawową instytucją prawną w regionie.

W pierwszych latach istnienia zajmował się przede wszystkim sprawami dotyczącymi przestępstw wojennych, własności przejętej przez państwo oraz kwestiami związanymi z przesiedleniami ludności. Z biegiem lat jego działalność rozszerzyła się na wszystkie dziedziny prawa”.

Ani słowa o tym, że w budynku obecnego Sądu Rejonowego w Olsztynie, przy ulicy Dąbrowszczaków 44 (wówczas Józefa Stalina), w latach 1945-1956 mieściła się siedziba Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego (WUBP), a w piwnicach znajdował się areszt – pisze Radosław Nojman w artykule „Miejsca komunistycznej represji w Olsztynie”, na podstawie materiałów IPN. - Z kolei w położonych po sąsiedzku budynkach obecnego Aresztu Śledczego mieściły się: Więzienie NKWD oraz Więzienie i Areszt Śledczy WUBP.

Aparat bezpieczeństwa przetrzymywał w celach i piwnicach, na równych zasadach: niemieckich i ukraińskich zbrodniarzy, członków partii nazistowskiej, byłych żołnierzy Wehrmachtu, pospolitych kryminalistów oraz żołnierzy i działaczy polskich organizacji podziemnych (zarówno nurtu „AK-owskiego” – głównie Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” – jak i narodowego), a także więźniów politycznych, nie zgadzających się na kolejną, sowiecką okupację Ojczyzny, stwarzających realne lub jedynie potencjalne zagrożenie dla komunistów. Na porządku dziennym było stosowanie wobec osadzonych nieludzkich tortur, w celu wydobycia obciążających wyjaśnień i zeznań. Istnieją relacje, według których w podziemiach gmachów WUBP dochodziło również do morderstw (ciała zmarłych, zakatowanych i zastrzelonych najprawdopodobniej zakopywano na terenie aresztu, pod murem).

Do kazamat olsztyńskiego Urzędu Bezpieczeństwa trafili m.in. niektórzy podkomendni majora Zygmunta Szendzielarza ps. „Łupaszko” z V Brygady Wileńskiej Armii Krajowej (np. wachmistrz Jerzy Lejkowski ps. „Szpagat”) oraz dwie wyjątkowe postacie, a mianowicie: – kapitan Stanisław Bęklewski vel Pieszkowski ps.: „Bomba”, „Stadnicki”, „Stanisławski”, „Żuk” i Elżbieta Zawacka ps. „Zo” – jedyna kobieta wśród „cichociemnych”, aresztowana w Olsztynie przez „bezpiekę” w dniu 5 września 1951 roku.

Nojman postulował w 2021 roku upamiętnienie ofiar „czerwonej dyktatury”, np. poprzez umieszczenie odpowiednich informacji na ścianach wszystkich siedzib dawnego, komunistycznego aparatu bezpieczeństwa, w tym na murze sądu rejonowego. Poniżej wstępny projekt takiej tablicy.

Na stronie sądu okręgowego nie ma też ani słowa o procesach politycznych, w których skazywano przeciwników sowietyzacji Polski i reżimu komunistycznego, w tym o głośnym, pokazowym procesie w dniu 5 czerwca 1950 roku grupy uczniów, którzy nie chcieli działać w ramach „czerwonego harcerstwa” i powołali Harcerską Organizacje Podziemną „Iskra”. W dniu 29 stycznia 1950 r. olsztyńska UB natrafiła na pięć ulotek Iskry” o treści antysowieckiej. Aresztowano jej członków i poddano okrutnemu śledztwu, po którym zostali skazani na wieloletnie więzienie.

Dodajmy do pełnego obrazu, iż w latach 1946-54, olsztyński Wojskowy Sąd Rejonowy orzekł 65 wyroków śmierci wobec żołnierzy podziemia niepodległościowego, ustalił historyk Bohdan Łukaszewicz (Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 3, 381-449 z 1999 roku).

Nie dowiemy się też ze strony sądu okręgowego o procesach politycznych działaczy „Solidarności” po wprowadzeniu stanu wojennego, w tym o procesie organizatorów strajku w OZOSie 13 grudnia 1981 roku, przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego, w którym skazano przez sędziów Sądu Wojewódzkiego w Olsztynie Annę Żurawek-Niszczak na 3 lata więzienia, Włodzimierza Romaniuka na 3 lata więzienia, Józefa Kociubę na 3 lata i 6 miesięcy przewodniczącego Komitetu Strajkowego Zbigniewa Przewłockiego, na 4 lata więzienia.

W Sądzie Rejonowym w Olsztynie skazany został w 1982 roku Władysław Frasyniuk osadzony w ZK w Barczewie, na kolejne 10 miesięcy pozbawienia wolności za obrazę naczelnika więzienia.

(Wspomnę, że uczestniczyłem po 1990 roku w rozprawach w olsztyńskich sądach działaczy "Solidarności" represjonowanych w stanie wojennym, którzy wnosili o odszkodowania za lata więzienia lub internowania. Pełnomocnik, który prowadził takie sprawy odszkodowawcze w całym kraju powiedział mi, ża najgorsze doświadczenia ma z sądu olsztyńskiego, w którym najtrudniej jest uzyskać odszkodowanie i są one symboliczne).

Zadzwoniłem do wiceprezes sądu okręgowego, sędzi Doroty Lutostańskiej, żeby zapytać skąd się wziął taki jej obraz sądownictwa po 1945 roku? Przecież był on absolutnym zaprzeczeniem niezawisłości sędziowskiej. To aparat partyjny i Urząd Bezpieczeństwa (UB) decydowały o wyrokach, a sądy miały jedynie je formalnie zatwierdzić. Znakomicie ilustrują to wspomnienia Józefa Światły, zbrodniarza komunistycznego i wicedyrektora X Departamentu Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, który w latach 1945-1946 był zastępcą szefa Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa w Olsztynie.

W artykule historyka Filipa Musiała o procesach pokazowych w Polsce przytoczono słowa Światły, które obnażają mechanizm stalinowskiego "wymiaru sprawiedliwości":

J. Światło twierdził, że zadanie sądu sprowadza się do przeprowadzenia rozprawy według przewidzianego planu i do ogłoszenia wyroku.

"Nie słyszałem nigdy, aby aparat bezpieczeństwa miał jakieś trudności z sędziami". W najważniejszych rozprawach nie pozostawiano sędziom dowolności w prowadzeniu posiedzeń, lecz przygotowywano im "pytajniki" - czyli spis pytań określający o co i jak należy pytać w czasie procesu. Podobna dyscyplina obowiązywała prokuratora, który otrzymywał "listę pytań, które ma zadać na rozprawie oskarżonemu oraz świadkom i nie wolno mu wykroczyć poza wyznaczone ramy. Prokuratorzy są tak dobrani, że nie przychodzi im nawet do głowy sprzeciwiać się rozkazom bezpieki".

Ale podobnie było przez cały okres PRL, ze szczególnym nasileniem „drukowania” wyroków na przeciwników w gabinetach SB i PZPR w latach 80. XX wieku. Sądownictwo w PRL było instrumentem „wymierzania „sprawiedliwości spcjalistycznej”.

Skoro, wbrew zapowiedzi prof. Adama Strzembosza, po 1989 roku że „sądownictwo się samo oczyści”, nikomu z sędziów noszących partyjne legitymacje i wydających wyroki na polecenie partii, nie spadł włos z głowy, dalej awansowali i weszli w skład pierwszej Krajowej Rady Sądownictwa, powołanej po Okrągłym Stole. (W jej składzie nie znalazł się ani jeden sędzia nie związany z reżimem komunistycznym), to 80. rocznica sądownictwa w Olsztynie była doskonałą okazją, żeby chociaż w części zmyć tę hańbę, zorganizować sympozjum naukowe z IPN na temat łamania praworządności w sądownictwie olsztyńskim w okresie PRL oraz wmurować pamiątkową tablicę, oddającej cześć niesłusznie skazanym w tych murach, za walkę o niepodległą i wolna Polskę, przy wejściu do obu sądów lub w holu.

Tymczasem odbyła się tylko uroczysta kolacja w "Casablance" z udziałem wybranych sędziów, sędziów w stanie spoczynku z okresu PRL i wiceministra sprawiedliwości Dariusza Mazura - jak poinformował mnie sędzia Nawacki.

Z tymi pytaniami zadzwoniłem do wiceprezes Doroty Lutostańskiej, ale odmówiła rozmowy ze mną i odesłała mnie do rzecznika prasowego sądu. Wysłałem więc te pytania do rzecznika. Jak tylko dostanę odpowiedzi, opublikuję je.

Olsztyn 1.10.2025r.

Szanowna Pani
Dorota Lutostańska
Wiceprezes Sądu Okręgowego

Szanowna Pani Prezes,

Uprzejmie proszę o informacje w związku z Pani Listem do sędziów i pracowników sądu z okazji 80. rocznicy pierwszej sesji sądu 28 września 1945 roku.
1. Czy podtrzymuje Pani, że okres od 1945 roku był w PRL, to był "czas praworządności, szacunku do prawa i odpowiedzialności za człowieka"? Jeśli tak, to na czym opiera Pani to twierdzenie, na jakich książkach historycznych, opracowaniach naukowych?
2. Czy zdaje sobie Pani sprawę, że taka opinia to kłamstwo historyczne oraz szyderstwo wobec ofiar stalinowskich represji w PRL po 1945 roku?
3. Czy Pani samodzielnie napisała ten List, czy też ktoś go napisał (kto?), a Pani tylko go podpisała, być może nie czytając?
4. Kto jest autorem tekstu na stronie sądu pt. „Powstanie Sądu Okręgowego w Olsztynie”? Dlaczego w tym tekście nie wspomniano o skazywanie za działalność na rzecz niepodległości i wolności Polski?
5. Czy treść Pani Listu poznał prezes Sądu Okręgowego sędzia Rafał Jerka i go zaakceptował?
6. Czy Pani opinię wyrażoną w Liście podziela Zgromadzenie Sędziów Sądu Okręgowego (czy odbyło się takie Zgromadzenie w tej kwestii oraz w kwestii obchodów 80. rocznicy pierwszej sesji sądowej w Olsztynie?)

7. Czy zgadza się Pani ze stwierdzeniem sędziego Macieja Nawackiego, iż taka Pani ocena wymiaru sprawiedliwości po 1945 roku, a także wielu Pani koleżanek i kolegów sędziów z sądu okręgowego, wynika z korzeni rodzinnych; z tego, że  Pani rodzice oraz innych sędziów, którzy mają taką samą pozytywna ocenę wymiaru sprawiedliwości w okresie PRL, to dzieci, lub wnuki działaczy lub pracowników szeroko pojętego aparatu komunistycznego?

8. Czy byłaby Pani skłonna zwrócić się do IPN z prośbą o napisanie przez historyków naukowego opracowania na temat wymiaru sprawiedliwości w Olsztynie po 1945 roku, celem umieszczenia go na stronie internetowej sądu?
9. Czy byłaby Pani skłonna zwrócić się do Zgromadzenia Sędziów o zgodę na umieszczenie w holu sądu tablicy oddającej hołd ofiarom sądownictwa w okresie stalinowskim, działaczy i żołnierzy podziemia antykomunistycznego, niesłusznie skazanych za walkę na rzecz niepodległości i wolności Polski?
10. Proszę o program obchodów 80. roczny pierwszej sesji sądowej oraz listę zaproszonych gości na uroczysta kolacje do „Casablanki”.

Z poważaniem

Adam Socha

Zapytałem też sędziego Nawackiemu, czemu należy przypisać taką orwellizację prawdy historycznej na temat sądownictwa stalinowskiego w Olsztynie, która jest szyderstwem i kpiną z jego ofiar?

- To wynika z korzeni rodzinnych - odparł sędzia Nawacki. - Rodzice, dziadkowie wielu sędziów byli działaczami i pracownikami aparatu komunistycznego.

Kim jest sędzia Dorota Lutostańska?

Sędzia na swojej stronie na FB nie podaje, gdzie ukończyła prawo i odbyła aplikację sędziowską. Z oświadczenia majątkowego wyczytałem, że urodziła się w 1972 roku w Zambrowie, a więc okres studiów przypadł już na okres wolnej Polski.

W 2002 r. została powołana na stanowisko sędziego Sądu Rejonowego w Olsztynie, natomiast w 2008 r. objęła stanowisko sędziego Sądu Okręgowego w Olsztynie. Pani Sędzia orzekała w VII Wydziale Karnym Odwoławczym – czytamy stronie sądu.

W 2018 roku została przeniesiona do Wydziału Karnego, w którym rozpoznawane są sprawy w pierwszej instancji, co było degradacją.

Decyzja o przeniesieniu sędzi została podjęta przez Prezesa Sądu Okręgowego w Olsztynie i zastępcę rzecznika dyscyplinarnego Michała Lasotę za to, że w 2018 roku, z okazji 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości zapozowała do zdjęcia w koszulce z napisem „KonsTYtucJA”.

Jak pisał portal oko.press, rzecznik dyscyplinarny Michał Lasota argumentował, że po zrobieniu tego zdjęcia sędzia orzekała w głośnej w Olsztynie sprawie związanej z akcją tamtejszych działaczek KOD. W sierpniu 2018 roku ubrały one rzeźby bab pruskich na Starym Mieście w koszulki z napisem „Konstytucja, Jędrek”.

Sędzia Lutostańska 23 listopada 2018 roku podtrzymała odmowę wszczęcia postępowania w tej sprawie. Oceniła, że założenie koszulek „Konstytucja, Jędrek” na rzeźby nie było szkodliwe społecznie. W orzeczeniu przyjęła, że działaczki KOD nie zakłóciły porządku publicznego, a ich akcja nie spotkała się z masowym zainteresowaniem. Zaś celem akcji było zamanifestowanie poglądów w debacie o poszanowaniu standardów konstytucyjnych w Polsce. Sędzia uznała też, że ich czyn odbył się w ramach wolności słowa.

Jak podawał portal oko.press, 2 października 2020 sąd dyscyplinarny działający przy Sądzie Apelacyjnym w Łodzi umorzył sprawę olsztyńskiej sędzi. Na zdjęciu: manifestacja poparcia dla sędzi Lutostańskiej łódzkich sędziów Iustitti, pod Sądem Apelacyjnym w Łodzi.

W dniu 4 czerwca 2024 roku Minister Sprawiedliwości Adam Bodnar powołał Panią Sędzię Dorotę Lutostańską do pełnienia funkcji Wiceprezes Sądu Okręgowego w Olsztynie.

Adam Socha

PS. Swoje stanowisko w sprawie stanu sądownictwa, po 1989 roku oraz w okresie min. Ziobro wytraziłem w 2020 roku w rozmowie z sędziami Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia”, Ewą Kurasz, Sędzią Sądu Rejonowego w Bartoszycach, Wiceprezesem Olsztyńskiego Oddziału SSP Iustitia, Rafałem Jerką,Sędzią Sądu Okręgowego w Olsztynie (dzisiaj prezes Sądu Okręgowego w Olsztynie) i Bohdanem Bieniek, Sędzią Sądu Najwyższego, Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.

Wojna z sądami czy o sądy?

Taki jak wówczas powiedziałem, za wybitnymi autorytetami prawa, uważam, że wymiar sprawiedliwości funkcjonujący w niezmienionej formie od czasów stalinowskich, uległ głębokiej degeneracji i wyalienowania ze społeczeństwa, i wymagał pilnej remormy. Jednak to co zrobił Zbigniew Ziobro, nie tylko w mojej ocenie, to była karykatura reformy. Trudno uznać za reformę wybór członków KRS przez garstkę z 10 tys. sędziów oraz powołanie "swoich" prezesów sądów.

Jednak "przywracanie praworządności" przez obóz polityczny Donalda Tuska, który stosuje prawo, tak jak on je rozumie, to karykatura do sześcianu. Nowy minister Waldemar Żurek wszedł dokładnie w buty Ziobry mówiąc, żeby "przywrócić praworządność" musi powołać na prezesów "swoich ludzi". Przecież tym samym kierował się min. Ziobro! Min. Żurek nie przywraca praworządność (przewraca), tylko dokonuje prywatnej wendetty. 

Podpisuję się pod tymi opiniami, że w tej walce o "przywracanie praworządności" chodzi tylko i wyłącznie o przywrócenie status quo ante; chodzi o to, żeby nadzwyczajna kasta nadal decydowała o awansach i była poza jakąkolwiek kontrolą społeczna.

Adam Socha

Czytaj więcej: Wiceprezes sądu w Olsztynie, okres stalinowskiego terroru nazwała... „czasem praworządności”

Czy ABW szuka na siłę terrorystów wśród olsztyńskich uczniów?

Szczegóły

Opublikowano: poniedziałek, 29 wrzesień 2025 17:01

Kolejna porażka Prokuratury Okręgowej w Olsztynie, która wystąpiła o areszt dla 20-latka pod zarzutem posiadania i wyrabiania substancji wybuchowej. Sąd nie wyraził zgody, podobnie jak w czerwcu Sąd Rejonowy w Olsztynie nie przedłużył tymczasowego aresztowania wobec dwóch 19-letnich uczniów szkół olsztyńskich podejrzanych o szykowanie zamachu terrorystycznego na jedną ze szkół.

Zacznijmy od aresztowania dwóch pierwszych podejrzanych w kwietniu i trzeciego w czerwcu. Wówczas rzecznik prasowy ABW Jacek Dobrzański poinformował, że funkcjonariusze zatrzymali trzech 19-latków z Olsztyna i okolic, którzy mieli planować zamach terrorystyczny na szkołę średnią. Śledztwo trwa od kilku miesięcy, a ostatniego z podejrzanych zatrzymano na początku czerwca.

W komunikacie ABW czytamy, że śledczy ustalili, iż wszyscy podejrzani zbierali w Internecie informacje z zakresu obsługi broni palnej, postaw strzeleckich oraz prowadzenia działań bojowych w terenie otwartym i pomieszczeniach zamkniętych. W celach szkoleniowych uczęszczali na legalne strzelnice w Olsztynie i pod Olsztynem, jak również prowadzili treningi o charakterze militarno-taktycznym. Ustalono, że mężczyźni gromadzili środki o właściwościach pirotechnicznych oraz instrukcje dotyczące konstruowania układów wybuchowych.

Podejrzani swoją inspirację czerpali m.in. z działalności masowych zabójców, takich jak Anders Breivik, Brenton Tarrant czy Timothy McVeigh. Byli zafascynowani ich ideologią, analizowali sposób przeprowadzenia przez nich zamachów i popełnione błędy. Pobierane przez nich treści wpływały na kształtowanie u nich skrajnie radykalnych postaw moralnych.

Podejrzanym przedstawiono m.in. zarzuty popełnienia przestępstw z art. 168 k.k. w zw. z art. 163 k.k. oraz art. 255a §2 k.k. Wobec dwóch mężczyzn zastosowano środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania, natomiast wobec trzeciego Sąd Rejonowy w Olsztynie zastosował środki zapobiegawcze o charakterze wolnościowym. Sprawa ma charakter rozwojowy
– napisał na platformie X Jacek Dobrzyński.

Usłyszeli zarzuty m.in. przygotowywania zamachu i propagowania terroryzmu, za co grozi im do 10 lat więzienia. Sprawą zajmują się ABW i Prokuratura Okręgowa w Olsztynie.

Jednak Sąd Rejonowy w Olsztynie w dniu 13 czerwca nie uwzględnił wniosków prokuratora o tymczasowe aresztowanie domniemanych olsztyńskich Breivików.

Sąd w uzasadnieniu tej decyzji wskazał, że zebrany w sprawie materiał dowodowy w wysokim stopniu uprawdopodabnia, że obaj podejrzani popełnili zarzucane im czyny. Jednakże analiza materiału dowodowego skłania Sąd do wniosku, że środki zapobiegawcze nieizolacyjne na tym etapie postępowania przygotowawczego będą wystarczające. W ocenie Sądu, brak jest podstaw, aby na obecnym etapie postępowania przyjąć, że zachodzi uzasadniona obawa, że podejrzani będą w jakikolwiek bezprawny sposób wpływali na zebrany już materiał dowodowy, albo w inny bezprawny sposób utrudniali postępowanie.

Zdaniem Sądu, na obecnym etapie postępowania nie zachodzi również realna obawa popełnienia przez podejrzanych przestępstwa przeciwko życiu lub zdrowiu innych osób.

Aresztowanie czwartego „terrorysty”

W ubiegłym tygodniu prokuratura i ABW w mieszkaniu na osiedlu Generałów w Olsztynie zabezpieczyły materiały wybuchowe. Prokuratura podała, że niebezpieczne substancje miał i wyrabiał je 20-letni Jakub N. Śledczy podali, że 20-latek przyznał się do stawianych mu zarzutów.

W związku z tym prokuratura wystąpiła do sądu z wnioskiem o aresztowanie Jakuba N., ale sąd i w tym przypadku go nie uwzględnił. Rzecznik prasowy Sądu Okręgowego w Olsztynie Adam Barczak poinformował, że sąd uznał, że wystarczy, gdy N. będzie miał dozór policji, zakaz kontaktowania się z czterema wymienionymi w postanowieniu osobami i zakaz opuszczania kraju.

W ocenie Sądu Rejonowego, brak jest dowodów, że podejrzany chciał zabezpieczony materiał w postaci czarnego prochu użyć do zrobienia komuś krzywdy. Ponadto, Sąd zwrócił uwagę, że podejrzanemu 20-latkowi nie przedstawiono zarzutu działania wspólnie i w porozumieniu z pozostałymi podejrzanymi, a jedynie zarzut wytwarzania i posiadania materiałów wybuchowych.

Prokuratura Okręgowa w Olsztynie zapowiedziała odwołanie się od decyzji Sądu Rejonowego.

Kominiarz spod Olsztyna planował zamach, zbierał materiały wybuchowe

Przypomnę, że ostatni sukces ABW na tym polu w naszym województwie miał miejsce w 2016 roku. Wówczas funkcjonariusze ABW zatrzymali kominiarza spod Olsztyna. Zwrócił na siebie uwagę służb swoimi radykalnymi wpisami na Facebooku, w 2014 roku, a więc u schyłku rządów Platformy, w których wzywał do obalenia przemocą rządu kierowanego przez zdrajców Polski. Na posesji Wojciecha K. znaleziono 5 kilogramów materiałów wybuchowych, a według prokuratury mężczyzna miał w latach 2014-2017 podejmować "przygotowania do zamachu na konstytucyjne organy Rzeczypospolitej Polskiej". Odkryto też 24 tys. sztuk amunicji. Okazało się też, że kominiarz to były wojskowy.

W 2018 roku kominiarz został skazany na łącznie 4 lata i 8 miesięcy pozbawienia wolności. Byłem na jego rozprawie. Na mnie zrobił wrażenie niepoczytalnego fanatyka, który nie byłby w stanie zaplanować żadnego zamachu, bo jaki zamachowiec ogłasza swoje plany na Facebooku?

Tymczasem mamy w kraju rzeczywiste zagrożenie ze strony dywersantów z Rosji, Białorusi oraz zwerbowanych przez Rosjan Ukraińców, o czym świadczą liczne podpalenia w różnych częściach kraju.
Adam Socha

Czytaj więcej: Czy ABW szuka na siłę terrorystów wśród olsztyńskich uczniów?