Debata maj2023 okl

logo flaga polukr

 

 

 

Prosimy Czytelników i Przyjaciół o wpłaty na wydawanie miesięcznika „Debata” i portalu debata.olsztyn.pl. Od Państwa ofiarności zależy dalsze istnienie wolnego słowa na Warmii. Nr konta bankowego Fundacji „Debata”: 26249000050000450013547512. KRS: 0000 337 806. Adres: 11-030 Purda, Patryki 46B

czwartek, czerwiec 01, 2023
  • Debata
  • Wiadomości
    • Olsztyn
    • Region
    • Polska
    • Świat
    • Urbi et Orbi
    • Kultura
  • Blogi
    • Łukasz Adamski
    • Bogdan Bachmura
    • Mariusz Korejwo
    • Adam Kowalczyk
    • Ks. Jan Rosłan
    • Adam Jerzy Socha
    • Izabela Stackiewicz
    • Bożena Ulewicz
    • Mariusz Korejwo
    • Zbigniew Lis
    • Marian Zdankowski
    • Marek Lewandowski
  • miesięcznik Debata
  • Baza Autorów
  • Kontakt
  • Jesteś tutaj:  
  • Start
  • Blogi
  • Adam Kowalczyk
  • Dwie wojny...

Adam Kowalczyk

Dwie wojny...

Szczegóły
Opublikowano: wtorek, 21 marzec 2023 22:26
Adam Kowalczyk

192 lata temu, 5 lutego 1831 r., Moskale nie mogąc pogodzić się niewdzięcznością Polaków nie potrafiących docenić i pokochać ruskiego miru, wkroczyli z wojskiem na teren Królestwa Polskiego. Początkowe próby negocjacji podjęte przez rząd powstańczy nie dały rezultatu ponieważ car Mikołaj I ufny w siłę swojej armii żądał zdania się na jego łaskę. W odpowiedzi w dniu 25 stycznia 1831 r. Sejm Królestwa zdetronizował cara. Wyjścia nie było. Sprawę musiały rozstrzygnąć krew i żelazo.

Cały ówczesny świat wiedział, że Rosja, zwyciężczyni Napoleona, to największe mocarstwo lądowe świata. Wystarczyło porównać potencjały demograficzne – Rosja 45 mln mieszkańców a Królestwo Polskie 4 mln. Wynik starcia było oczywisty, podobnie jak starcia z Ukrainą przed 24 lutego 2022 r. Podobieństwa tych wojen są uderzające. W obydwu wypadkach zaatakowani nie przyjęli do wiadomości nieuchronności swojej klęski. I w obydwu wypadkach pokazali zaskakującą nieskuteczność Rosji.

Rosjanie wojnę rozpoczęli od marszu na Warszawę. Polacy odnieśli drobne sukcesy w działaniach opóźniających w bitwach pod Stoczkiem i Wawrem. Przekonało to feldmarszałka Iwana Dybicza, że może być kłopot. Wojska polskie skoncentrowały się na przedpolach Pragi. Pierwsze rosyjskie próby zdobycia Olszynki Grochowskiej, bez trudu udaremnione przez Polaków, miały miejsce już 20 lutego. W rezultacie Feldmarszałek Dybicz, doszedł do wniosku, że uderzeniem frontalnym na Warszawę nie uda się odnieść decydującego zwycięstwa. By wyjść z impasu postanowił zastosować manewr na lewe skrzydło Polaków, wiążąc jednocześnie od czoła wojska polskie w bitwie pod Grochowem. Wymagało to jednak skoordynowanego działania dwiema grupami rozciągniętymi w przestrzeni. Do ataku na lewe skrzydło wyznaczył on dwa korpusy, jeden konny a drugi grenadierów, dowodzone przez księcia Iwana Leontkiewicza Szachowskiego. Efektem była toczona równolegle do bitwy pod Grochowem bitwa pod wsią Białołęka w dniach 24-25 lutego. Ale główne walki toczyły się o Olszynkę Grochowską.

Ugrupowanie armii polskiej było następujące: centrum obsadzały dywizje piechoty, 2DP gen. Franciszka Żymirskiego i 3DP gen. Jana Skrzyneckiego, na prawym skrzydle stała 4 DP gen. Piotra Szmbeka, lewe skrzydło stanowiła 1 DP gen. Jana Krukowieckiego. Jazda gen. Jana Umińskiego zabezpieczała ugrupowanie od strony Ząbek, a Korpus Kawalerii gen. Tomasza Łubieńskiego ubezpieczał tyły. Po trzech kwadransach przygotowania artyleryjskiego, około godz. 10, pięć batalionów piechoty natarło na Olszynkę, lecz zostały odrzucone przez dywizje generałów Żymirskiego i Skrzyneckiego. Dodatkowe 6 batalionów też nie przyniosło efektu. Świetnie walczyła dywizja Żymirskiego lecz pod naciskiem osiemnastu batalionów rosyjskich i wobec śmiertelnej rany gen. Żymirskiego, Polacy cofnęli się.

Formalnie wodzem naczelnym wojsk polskich był książę Michał Radziwiłł, ale gdy w trakcie bitwy przybył do Olszynki ubrany po cywilnemu gen. Chłopicki, powierzył mu dowodzenie.

Olszynka przechodziła z rąk do rąk i bitwa zamieniała się w rzeź po obu stronach. Chłopicki nakazał kolejne przeciwnatarcie do którego miał być użyty oddziały Łubieńskiego i Krukowieckiego. Obaj odmówili wykonania rozkazów Chłopickiego nie potwierdzonych przez Radziwiłła. Spór rozstrzygnął rosyjski granat, który wybuchł w brzuchu konia Chłopickiego raniąc ciężko generała i lżej Ignacego Prądzyńskiego. Zastępujący go Skrzynecki jednak nie zdecydował się na pewną rzeź i wydał rozkaż odwrotu do Warszawy. Feldmarszałek Dybicz licząc na pogrom oddziałów polskich rzucił do szarży 10 tysięcy konnicy. Jednak cofająca się armia polska wykazała się zdumiewającą odpornością. Dodatkowo uderzenie Krukowieckiego od strony Białołęki pomogło. Jednak decydujące okazało się użycie artylerii rakietowej utworzonej przez generała Józefa Bema. Salwy „rac kongrewskich” baterii rakietników kapitana Skalskiego uderzyły w szarżujących Moskali. Tu widziałem po raz pierwszy użycie rac kongrewskich, ten ryk przy wylocie z koziołka, szelest głośny i dym gęsty w całym dalszym ich locie może trwożyć i łamać konnicę przeciwnika – zapisał w swoich wspomnieniach Henryk Janko. I rzeczywiście, rakiety spowodowały panikę w szeregach konnicy i powstrzymała ich uderzenie.

Polacy – pisał nazajutrz po bitwie jakiś nieznany oficer rosyjski – walczyli jak Francuzi za najlepszych czasów. Kule padały jak grad w Olszynie, nieustanne gwizdały kartacze. Nie było tam ani jednego drzewka nieuszkodzonego. Po czwartym, nieudanym szturmie Olszynki, feldmarszałek Dybicz grzmiał z gniewu: Małej garstki Polaków przełamać nie możemy, więc naszym życiem musimy zapłacić! O godzinie 18.00 feldmarszałek Dybicz wstrzymał wszystkie ruchy wojsk rosyjskich. Tylko artyleria od czasu do czasu strzelała do 21.00.

W oficjalnej kronice rosyjskiego regimentu nowoingermanladzkiego zapisano: Tam przy tej kępie - górze lodowej – roztrzaskał swój dziób okręt rosyjski. Parę metrów od niej, niczym rozbitek, leżał pewien oficer z pułku nowoingermanlandzkiego. Szablę trzymał w swej skrwawionej dłoni wskazując kierunek ataku - jakby żył i miał zaraz wydać komendy swym ludziom do ataku. Rozkaz wykonał wbrew wszystkiemu, życiem niestety jemu i jego ludziom zapłacić kazano. Czwartacy stojąc w Olszynie bez pardonu strzelając i dźgając bagnetem, żadnemu Moskalowi nie odpuścili. Straty były kolosalne, w owym regimencie naliczono po bitwie 200 żywych, prowadzący natarcie pułk Księcia Alberta Pruskiego stracił 80% stanu.
Największe straty z pułków polskich walczących pod Grochowem, poniósł pułk grenadierów (1043 ludzi), 7 pułk piechoty liniowej (832 ludzi ok. 40%), 3 pułk piechoty liniowej (31%), 4 pułk strzelców pieszych (42%), 4 pułk piechoty liniowej (26%), pułk weteranów czynnych (18%), 2 pułk strzelców pieszych (16%).

7 marca armia rosyjska wycofywała się spod Pragi. Obie strony miały poczucie przegranej, ale operacyjnie byliśmy lepsi i inicjatywa przeszła w ręce polskie. Nie mogę ukrywać, że uważam za stracone wszystkie wyniki naszej ciężkiej kampanii zimowej. Jestem zrozpaczony zwrotem, który przybrała ta wojna, podjęta przy pomocy tak znacznych środków, od której - powiedzmy wyraźnie - zależy polityczne istnienie Rosji, tak pisał Dybicz do cara Mikołaja I. Odpowiedź cesarza była surowa. Niech mi wolno będzie wyrazić Panu moje zdziwienie i mój żal, że w tej nieszczęśliwej wojnie donosisz mi częściej o klęskach, niż o zwycięstwach, że w 189 000 nie możemy nic zrobić 80 tysiącom.

Jak widać z pobieżnego opisu podobieństwa początków obu wojen są duże. Po podejściu pod stolicę zaatakowanych krajów Moskale ponieśli klęski, następnie walki toczyły się ze zmiennym powodzeniem. Ostatecznie o rezultacie wojny zadecydowała różnica potencjałów.

Mobilizacja i utrzymanie armii kosztowało ok. 25 mln złotych. W kasie Królestwa było ok. 6 mln, dodatkowo wyemitowano nieco ponad 11 mln zł. To się nijak nie spina, a jednak przez cały czas wojsko było zaopatrzone, dobrze odżywione. Niestety nie można tego powiedzieć o ludności wiejskiej. Tam żywności brakowało. Po nieurodzaju lat poprzednich w roku 1830 zebraliśmy ok. miliona korców nadwyżki zboża, ale też do wybuchu powstania tyle zdążyliśmy wyeksportować. Wprawdzie Królestwo posiadało duże rezerwy walutowe, ale były one zdeponowane w bankach w Petersburgu i Berlinie. Oczywiście przepadły. Reszta braków finansowych pokryta została prawdopodobnie z kas miejskich i ofiarności społeczeństwa.

Dlaczego więc Królestwo skapitulowało, a Ukraina ciągle jeszcze walczy? Ukraina jako zaplecze ma Polskę, USA i Wielką Brytanię o mniejszych krajach nie wspominając. A zapleczem Królestwa było ono samo. Żadnego wsparcia z zagranicy nie było, a nasi najbliżsi sąsiedzi formalnie neutralni dobrze wiedzieli, że niepodległa Polska wcześniej czy później upomni się o Wielkopolskę, Pomorze i Galicję.

Prusy już w grudniu 1830 r. rozciągnęły kordon wojskowy pomiędzy Prusami i Kongresówką. Sekwestrem objęły gotówkę Banku Polskiego zdeponowaną w bankach pruskich. Wydano zakaz wysyłania do Królestwa amunicji, broni, żywności, lekarstw i środków opatrunkowych. Według ustaleń Banku Polskiego Prusy wraz z innymi państwami niemieckimi zatrzymały bądź skonfiskowały 50 tysięcy karabinów, 3 tysiące par pistoletów, 4 tysiące szabel, 40 tysięcy luf karabinowych, 22 tysiące zamków, 51 tysięcy funtów prochu, 355 tysięcy funtów saletry zakupione we Francji i Wielkiej Brytanii na potrzeby wojenne. Oddziały polskie zmuszone do przekroczenia granicy pruskiej były natychmiast rozbrajane i internowane.

Władze austriackie wydały zakaz wywozu broni i amunicji do Królestwa, konfiskując 20 tysięcy karabinów i 8 tysięcy szabel zamówionych w Wiedniu. Z drugiej strony jednak Austriacy sprzedawali powstańcom stare karabiny i patrzyli przez palce na napływające z Galicji zaopatrzenie. Gubernator Galicji książę August Longin von Lobkowitz utrzymywał kontakty z przedstawicielem Polski Izydorem Pietruskim.

Natomiast ciekawe są reakcje społeczeństwa rosyjskiego. Okazuje się, że na pewne zrozumienie mogliśmy liczyć ze strony cara Aleksandra I, nawet Mikołaja I, który po powstaniu ograniczył wprawdzie autonomię Królestwa, ale jej całkiem nie zlikwidował. Za to wielki rosyjski poeta, orędownik wolności rosyjskiej, Aleksander Puszkin o Polakach wyrażał się jasno. Należy ich zdusić, powolność nasza jest męcząca. Dla nas bunt Polski to sprawa domowa, prastara, dziedziczna rozterka. W sierpniu 1831 r. napisał wiersz Oszczercom Rosji, a po upadku Warszawy we wrześniu wiersz Rocznica Borodino.

Adam Kowalczyk
Publicysta, felietonista, w latach dziewięćdziesiątych wydawca tygodnika „Gazeta Warmińska”, członek Stowarzyszenia „Święta Warmia”

Tweet
Pin It
  • Następny artykuł

Skomentuj

Komentuj jako gość

    0

    Biorą udział w konwersacji

    Komentarze (3)

    • Sortuj - najpierw najstarsze
    • Sortuj - najpierw najnowsze
    • Subskrybuj poprzez e-mail
    • Gość - Gość

      Odnośnik bezpośredni

      proszę nie pisać z błędami językowymi i wrócić ponownie do podstawówki

      około 2 miesiące(ęcy) temu http://maps.google.com/maps?z=15&q=,
      0 Lubię Podziel się Krótki URL: Facebook Twitter Google Plus Odpowiedz
    • Gość - Gość

      Odnośnik bezpośredni

      PIS-bolszewicka CENZURA w TVP-info tego nie pokaże..

      https://www.facebook.com/reel/727180339052281?s=yWDuG2&fs=e

      około 2 miesiące(ęcy) temu http://maps.google.com/maps?z=15&q=,
      0 Lubię Podziel się Krótki URL: Facebook Twitter Google Plus Odpowiedz
    • Gość - E

      W odpowiedzi na: Gość - Gość
      Odnośnik bezpośredni

      Bez propagandy:) Bolszewcy nie cenzurują wiadomości w Polsce.

      około 2 miesiące(ęcy) temu http://maps.google.com/maps?z=15&q=,
      0 Lubię Podziel się Krótki URL: Facebook Twitter Google Plus Odpowiedz

    Wyróżnione

    Lubiane

    System komentarzy oparty o Komento

    Komentarze

    " Odwaga tuska " - bardzo się zdewaluowała !!!
    https://www.facebook.com/katarzyna.pietrasik.58/videos/1099065074090743/?__cft__[0]=AZUpUUsPloICu6vBIG...
    Prezydent RP podpisał ustawę o...
    2 godzin(y) temu
    https://www.facebook.com/katarzyna.pietrasik.58/videos/1099065074090743/?__cft__[0]=AZUpUUsPloICu6vBIGVuUKsYheKWBuFyGLVLbzqlM_aob4ZmQvNlK-I4_Iux_okbzg...
    Prezydent RP podpisał ustawę o...
    2 godzin(y) temu
    "Miała pęc rakowata narośl". Redaktorze, "pęc" to podobno można ze śmiechu!
    Burmistrz Mikołajek ponad praw...
    14 godzin(y) temu
    https://interwencja.polsatnews.pl/reportaz/2023-03-28/urzedniczy-ping-pong-trwal-latami-domu-nie-zbuduje/
    Burmistrz Mikołajek ponad praw...
    14 godzin(y) temu
    https://wiadomosci.wp.pl/burmistrz-mikolajek-jest-milionerem-przyznal-ze-naruszyl-prawo-w-sprawie-zezwolen-na-alkohol-z-browaru-zony-6894357998910240a
    Burmistrz Mikołajek ponad praw...
    15 godzin(y) temu
    https://www.pressreader.com/poland/angora/20130113/281908770488421
    Burmistrz Mikołajek ponad praw...
    15 godzin(y) temu

    Ostatnie blogi

    • Modlitwa kardynała de Richelieu (komentarz do sprawy Jana Pawła II) Bogdan Bachmura Tyle znanych osób i organizacji zatroskanych o dobre imię Jana Pawła II wzywa i apeluje o natychmiastowe działanie, że z… Zobacz
    • Dwie wojny... Adam Kowalczyk 192 lata temu, 5 lutego 1831 r., Moskale nie mogąc pogodzić się niewdzięcznością Polaków nie potrafiących docenić i pokochać ruskiego… Zobacz
    • Nienasycenie Adam Kowalczyk Na początku istnienia Rosji, a właściwie Moskwy, niewiele wskazywało na to, że stanie się ziemią ludzi nienasyconych. Ludzi, których mózgi… Zobacz
    • Suwerenność na miarę naszych możliwości Bogdan Bachmura Parafrazując Winstona Churchilla można powiedzieć, że jeszcze nigdy tak niewielu, nie zawdzięczało tak wiele, tak niewielkim pieniądzom. Wysokość kwoty o… Zobacz
    • 1

    Najczęściej czytane

    • Jak LIDL dostał pozwolenie na budowę Centrum w Gietrzwałdzie, w Obszarze Chronionego Krajobrazu
    • J. Tkaczyk: "A może to Matka Boża zadecydowała, że Lidl przyszedł do Gietrzwałdu?"
    • Prokuratura wszczęła śledztwo w związku z decyzją wójta Gietrzwałdu w sprawie inwestycji Lidla
    • OBARKOWO czyli rodzina na swoim
    • Polemika architekta z ks. Tomaszem Szałandą n.t. Obrony Gietrzwałdu
    • Dyr. Teatru Jaracza: "Nie mogę pracować w mieście, w którym nie dostaję szacunku"
    • Rektor UWM tłumaczy się przed sądem ze zwolnienia szefa związku, bez zgody jego organizacji
    • Dyrektorka RDOŚ odpowiada na List Komitetu Obrony Gietrzwałdu w sprawie inwestycji LIDLa
    • Ks. Szałanda: W Gietrzwałdzie nie ma żadnego Tronu Maryi. Komitet głosi treści heretyckie
    • Kto działa na szkodę szpitala uniwersyteckiego? Rektor UWM odpowiada. M. Kamiński komentuje
    • Co planuje i proponuje totalna opozycja?
    • Spór o S16. Szmit oskarża przeciwników budowy. Odpowiada prezes "Sadyby"

    Wiadomości Olsztyn

    • Olsztyn

      • Prezydent Olsztyna zaskarżył decyzję ministra kultury w sprawie "szubienic" do WSA

        2023-05-29 08:07:05

        Prezydent Olsztyna zaskarżył decyzję ministra kultury w sprawie Prezydent Olsztyna zaskarżył decyzję ministra kultury, podtrzymującą nakaz usunięcia pomnika...

      • Kto działa na szkodę szpitala uniwersyteckiego? Rektor UWM odpowiada. M. Kamiński komentuje

        Adam Jerzy Socha 2023-05-25 10:36:04

        Publikuję odpowiedzi rektora UWM Jerzego Przyborowskiego na część moich pytań dotyczących przyczyn...

      • Rektor UWM tłumaczy się przed sądem ze zwolnienia szefa związku, bez zgody jego organizacji

        2023-05-22 12:30:11

        Rektor UWM Jerzy Przyborowski odpowiada przed sądem za zwolnienie z pracy przewodniczącego...

    Wiadomości region

    • Region

      • Prokuratura wszczęła śledztwo w związku z decyzją wójta Gietrzwałdu w sprawie inwestycji Lidla

        2023-05-30 21:30:17

        Prokuratura Rejonowa Olsztyn Północ wszczęła śledztwo w sprawie niedopełnienia obowiązków i...

      • Czy władze wpuszczą 3 czerwca do Gietrzwałdu protestujących przeciwko budowie Lidla?

        2023-05-29 11:21:14

        Podczas sesji Rady Gminy Gietrzwałd w dniu 24 maja wójt Jan Kasprowicz poinformował radnych, że...

      • Rektor Sanktuarium Gietrzwałdzkiego odcina się od protestu w sprawie Lidla

        2023-05-28 20:01:33

        Na FB Sanktuarium Matki Bożej Gietrzwałdzkiej ukazało się ogłoszenie Rektora Sanktuarium ks....

    Wiadomości Polska

    • Polska

      • Prezydent RP podpisał ustawę o komisji, która będzie badać rosyjskie wpływy

        2023-05-29 10:07:21

        Prezydent Andrzej Duda poinformował w poniedziałek 29 maja, że zdecydował się podpisać ustawę o...

      • Ponownie Sąd Najwyższy zdecyduje co dalej ze sprawą „Helpera”. Obstrukcja sędziów trwa już 1,5 roku

        2023-05-28 21:31:36

        Akt oskarżenia w sprawie „Helpera” Prokuratura Regionalna w Białymstoku skierowała do sądu w...

      • R. Stefanczuk: „Szczera wdzięczność Tobie, drogi polski narodzie”. Komentarz ks. Isakowicza i B.Chraboty

        2023-05-27 08:43:27

        Podziękowanie dla Polski za wsparcie Ukrainy, deklaracja ws. współpracy w kwestii poszukiwań i...

    O debacie

    • O Nas
    • Autorzy
    • Święta Warmia

    Archiwum

    • Archiwum miesięcznika
    • Archiwum IPN

    Polecamy

    • Klub Jagielloński
    • Teologia Polityczna

    Informacje o plikach cookie

    Ta strona używa plików Cookies. Dowiedz się więcej o celu ich używania i możliwości zmiany ustawień Cookies w przeglądarce.