Kokarda narodowa
- Szczegóły
- Opublikowano: poniedziałek, 25 luty 2019 22:31
- Adam Kowalczyk
Wstyd przyznać ale przegapiłem ważną dla nas rocznicę. Rocznicę oficjalnego ustanowienia barw narodowych. Od 29 listopada 1830 roku trwało Powstanie Listopadowe ówcześnie zwane rewolucją polską lub narodową. Po dwóch miesiącach, w dniu 7 lutego 1831 roku, dwa tygodnie po detronizacji króla Mikołaja I, który od tej pory był już tylko carem Mikołajem, i na dwa tygodnie przed bitwą o Olszynkę Grochowską, zebrał się Sejm Królestwa Polskiego. W czasie sesji, na wniosek Towarzystwa Patriotycznego, powzięto uchwałę o kokardzie narodowej, czyli o barwach narodowych Polski. — Była to pierwsza w historii Polski oficjalna regulacja prawna w tej sprawie.
„Izba Senatorska i Izba Poselska, po wysłuchaniu wniosków Komisji Sejmowych, zważywszy potrzebę nadania jednostajnej oznaki, pod którą winni się łączyć Polacy, postanowiły i stanowią:
Artykuł 1.
Kokardę Narodową stanowić będą kolory herbu Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, to jest kolor biały z czerwonym.
Artykuł 2.
Wszyscy Polacy, a mianowicie Wojsko Polskie te kolory nosić mają w miejscu, gdzie takowe oznaki dotąd noszonymi były.
Przyjęto na posiedzeniu Izby Poselskiej dnia 7 lutego 1831 roku.”
Barwy te nie wzięły się znikąd, były używane wcześniej ale tylko zwyczajowo. Pochodziły od herbu Królestwa Polskiego czyli od białego orła umieszczonego na czerwonej tarczy herbowej.
Po Unii Lubelskiej (1569 rok) przyjęła się flaga pochodząca od chorągwi królewskiej. Najczęstsza jej forma to trzy poziome pasy: czerwony – biały – czerwony. Na środku chorągwi umieszczano herb Rzeczypospolitej a na nim herb osobisty króla.
Symbolicznym dniem, który możemy umownie przyjąć za dzień utrwalenia się barw narodowych był 3 maja 1792 roku. Wtedy to odbyła się w Warszawie publiczna manifestacja w pierwszą rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Warszawiacy wylegli na ulice, damy ubrane w białe suknie przepasane czerwonymi szarfami. Panowie, ówczesnym rewolucyjnym zwyczajem przepasali się biało-czerwonymi szarfami.
Flaga biało-czerwona ponownie pojawiła się w roku 1807 wraz z utworzeniem Księstwa Warszawskiego. Po Kongresie Wiedeńskim Wielkie Księstwo Poznańskie używało flagi czerwono-białej.
Jednak oficjalnie barwy narodowe ustanowiono ustawa dopiero w Królestwie Polskim w dniu 7 lutego 1831 roku. Ponownie barwy narodowe pokazały się w 1863 roku postaci powstańczej biało-czerwonej kokardy.
Na publiczne użycie barw biało-czerwonych na masową skalę trzeba było jednak jeszcze trochę poczekać. W czasie I wojny światowej, po wyparciu wojsk rosyjskich z Królestwa, w okupowanej przez Niemców Warszawie, 3 maja 1916 roku, odbyła się manifestacja patriotyczna okazji 125 rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja.
Potem to już była tylko formalność. Sejmy II RP, PRL i III RP kolejnymi ustawami potwierdzały te barwy wprowadzając jedynie nieistotne zmiany. Jednak momentem przełomowym było ustanowienie kokardy narodowej w dniu 7 lutego 1831 roku.
Adam Kowalczyk
Flaga Rzeczpospolitej Obojga Narodów
Kokarda narodowa z okresu Powstania Wielkopolskiego 1918 r.
(poprawna heraldycznie)
Kokarda Narodowa z okresu Powstania Stczniowego 1863 r.