Dioksyny, które są emitowane podczas spalania odpadów komunalnych są najsilniejszymi truciznami jakie zna człowiek. Samorzutna produkcja dioksyn zachodzi także podczas spalania drewna kominkowego i węgla kamiennego w piecu domowym z użyciem popularnego w kraju miedziowego katalizatora dopalania sadzy o nazwie SADPAL, o czym producent nie informuje. Ponoć używają tego dopalacza miłośnicy grilla, a przed nami Majówka - święto grilla. Przed dioksynami emitowanymi zarówno z domowych kominków, jak i ze spalarni odpadów komunalnych (na dużo większą skalę) ostrzega prof. dr hab. z Uniwersytetu Gdańskiego Jerzy Falandysz, przewodniczący 38th International Symposium on Halogenated Persistent Organic Pollutants Dioxin 2018 w Krakowie. Poniżej tekst profesora oraz zaproszenie na Konferencje Naukową-Społeczną w Olsztynie na temat dioksyn emitowanych przez spalarnie odpadów, do której budowy prą władze Olsztyna.
W aktualnej klasyfikacji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) to zanieczyszczenia żywności i środowiska przyrodniczego, które cechuje bardzo duża toksyczność a najwrażliwszym okresem życia na negatywny wpływ dioksyn jest okres od zapłodnienia do ukształtowanie się płodu.
W okresie rozwoju zarodkowego i płodowego człowieka jest kilka etapów krytycznych w kontakcie z dioksynami. Substancje te oddziaływają m. in. na struktury komórek zarodka i płodu - zaburzając komunikację i prowadząc do niekorzystnych zmian.
Okresem krytycznym jest zarówno etap podziałów zapłodnionej komórki jak i faza zarodkowa (embrionalna), kiedy ma miejsce różnicowanie się komórek, tworzenia podstawowych narządów i układów. Także w okresie życia płodowego, kiedy dojrzewają narządy wewnętrzne, ale także niemowlę może być wrażliwe na niektóre wpływy dioksyn. Dioksyny w ujęciu przez Światową Organizację Zdrowia to „42” substancje o podobnej budowie chemicznej oraz właściwościach fizycznych i chemicznych. Owe 42 wyselekcjonowane substancje to 14 związków z grupy bromo- i chlorodibenzo-p-dioksyn, 20 z grupy bromo- i chlorodibenzofuranów plus 8 z grupy silnie toksycznych bromo- i chlorobifenyli.
Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) zalicza dioksynę (dioksyny) do substancji o udowodnionym silnym działaniu rakotwórczym, tzw. „znany ludzki karcynogen”, ale wykazanych wpływów toksykologicznych na embrion ludzki i zwierzęcy jest dużo więcej. W badaniach na rybach (rok 2014) wykazano, że dioksyny także inicjują w organizmie wady przekazywane kolejnemu pokoleniu.
Dioksyna to nie jest cyjanek potasu i nie zabija natychmiast. Jest to substancja wyjątkowa trwała. Można wykryć dioksyny w materiałach środowiskowych (np. głębszych warstwach morskich osadów dennych) setki lat po tym jak się tam dostały.
Wydajność wchłaniania dioksyn do krwioobiegu jest duża kiedy te substancje są pobierane z pożywieniem w bardzo małych (śladowych) ilościach, np. takich jakie mogą występować w krwi matki, mleku matczynym czy żywności.
Głównym źródłem zanieczyszczania dioksynami żywności i środowiska przyrodniczego jest działalność gospodarcza człowieka. Z uwagi na toksyczność i trwałość emisja dioksyn do środowiska przyrodniczego wymaga kontroli.
Efekty nadmiernego narażenia na dioksyny w okresie życia płodowego mogą uwidaczniać się po narodzinach – często po kilku lub kilkunastu latach a skala wpływów i defektów jest różna - zależnie od czasu narażenia, wielokrotności i wielkości pobranej dawki oraz wrażliwości osobniczej.
Skrajne wpływy to wspomniane oddziaływania rakotwórcze poprzedzone trudnymi do wczesnego zdiagnozowania subtelnymi uszkodzeniami na poziomie struktur komórkowych, ale też wpływy na gospodarkę hormonalną (w tym tarczycę) i inne dysfunkcje zauważalne z upływem czasu.
Wiadomym jest od 1977 roku, że dioksyny w znacznej ilości powstają podczas procesów wysokotemperaturowych (palenie, spalanie, prażenie, przetapianie itp.).
Skrajnym przykładem może być spalanie odpadów komunalnych (śmieci), które zawsze zawierają w swoim składzie niewielkie ilości dioksyn i ich prekursorów - związków chloru i bromu oraz katalizatorów a także inne procesy spalania - spalania różnych odpadów i paliw, wytapianie i przetapianie metali (zwłaszcza z dodatkiem złomu) pożary, ogniska, eksplozje czy „stare” technologie chemiczne. (70-90% dioksyn i furanów na świecie pochodzi ze spalarni odpadów - przypis dr inż. Bogdan Sedler).
Katalizatorami syntezy dioksyn w procesie spalania są nieorganiczne sole miedzi, np. chlorek miedzi i siarczan miedzi. Do silnej emisji dioksyn do środowiska przyrodniczego dochodzi kiedy w spalanych odpadach znajdują się materiały plastikowe zawierające związki bromo-organiczne (popularne dodatki do wielu mas plastycznych) i chloro organiczne - śladowe ilości miedzi są obecne niemal zawsze - a spalanie odbywa się w warunkach niekontrolowanych i bez oczyszczania z dioksyn strumienia gazów spalinowych.
Dymiący komin wskazuje na złe warunki spalania – węgla, drewna (niewysuszone) i dodaniu odpadów lub śmieci. Tradycyjne paleniska w domach (piece, kominki) to urządzenia, w których perfekcyjne uregulowanie procesu spalania bez wytwarzania się dymu jest praktycznie niewykonalne.
Podczas sympozjum naukowego DIOXIN 2015 w San Paulo w Brazylii naukowcy z Politechniki Krakowskiej przedstawili wyniki badań nad samorzutną produkcją dioksyn podczas spalania drewna kominkowego i węgla kamiennego w piecu domowym z użyciem popularnego w kraju miedziowego katalizatora dopalania sadzy o nazwie SADPAL.
Wrzucenie prosto w ogień (na żar) domowego paleniska saszetki (50 gramów lub więcej) z popularnym w kraju preparatem - dopalaczem sadzy (zielony proszek zawierający siarczan miedzi z domieszką chlorku amonowego i węglanu wapniowego) – jak informuje producent - poprawia warunki procesu spalania i zapobiega powstawaniu sadzy, zatykaniu przewodu kominowego itp.
Producent SADPAL nie podał, że od wielu już lat jest wiadomym, że nieorganiczne sole miedzi to wydajny katalizator syntezy dioksyn w trakcie spalania odpadów, paliw kopalnych, drewna itp.
W Krakowie zbadano ilości dioksyn (konkretnie 17 chlorodioksyn) jakie powstają podczas spalania drewna kominkowego i węgla kamiennego bez oraz z dodatkiem SADPAL-u. Bez dopalacza zawartość dioksyn w popiele wyniosła jedną umowną jednostkę a z dopalaczem było 1420 razy więcej.
W dymie (lotny popiół) z kominka po dodaniu do żaru SADPAL-u zawartość dioksyn była jedenaście tysięcy razy większa niż bez tego dopalacza a w gazach spalinowych (oczyszczonych od pyłu) dioksyn było aż siedem tysięcy razy więcej. Analogicznie podczas spalania węgla kamiennego z SADPAL-em zawartość dioksyn w popiele, pyle i gazach była odpowiednio 340, 860 i 28000 razy większa niż kiedy nie użyto SADPAL-u.
SADPAL bywa podobno też używany przez niejednego miłośnika grillowania. Saszetka wrzucona na rozżarzony węgiel drzewny silnie zmniejsza dymienie. Niemniej - tak jak wykazano w przypadku spalania drewna kominkowego i węgla kamiennego - bardzo silnie zwiększa produkcję i emisję dioksyn.
Dioksyny emitowane z palenisk do powietrza atmosferycznego daleko nie wędrują. Trochę czasu pozostają w powietrzu i prędzej a nie później opadają na ziemię – glebę, wody powierzchniowe i roślinność na łąkach, pastwiskach, polach, ogrodach i lasach. Opadłe, bardzo długo zalegają – zwłaszcza w okolicy miejsca emisji a niekoniecznie aż u odległego „sąsiada”. Także trafiają do produktów spożywczych pochodzenia roślinnego i zwierzęcego a tą drogą do ciała ludzi.
Palące się składowiska odpadów (a w tym odpadów niebezpiecznych – z chemikaliami czy złomowanymi autami) zawsze zawierają złomowane „resztki” miedzi a proces katalizy dioksyn jest analogiczny. Zatem w polskim krajobrazie odnotowywane w ostatnich latach duże pożary składowisk odpadów różnego typu to dodatkowe i silne źródło zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego m.in. dioksynami.
Jerzy Falandysz, profesor
Uniwersytet Gdański
Od redakcji debata.olsztyn.pl: Profesor oferował swój tekst redakcjom w Gdańsku. Nie były zainteresowane drukiem. Tłumaczyli profesorowi, że tekst jest za trudny dla ich czytelników.
USA sfinansuje akcję likwidacji skażenia płd Wietnamu dioksyną Agent Orange.
W latach 1962-1971 Amerykanie rozpylili nad południowym Wietnamem z powietrza 80 milionów litrów zawierającego dioksynę środka Agent Orange. W ramach akcji trzeba będzie oczyścić ponad 500 tysięcy metrów sześciennych gruntu. Będzie to kosztowało 183 mln dolarów i potrwać 10 lat.
Władze Wietnamu twierdzą, że spośród około trzech milionów mieszkańców kraju wystawionych na działanie dioksyny milion zapadło na ciężkie schorzenia - przy czym chodzi tu także o co najmniej 150 tysięcy dzieci, które przyszły na świat z poważnymi wadami wrodzonymi. (http://www.tvn24.pl)
Dzieci osób, wystawionych na działanie środka Agent Orange rodziły się z poważnymi wadami, fot. Wikipedia (CC BY 2.0)
Dlaczego w Olsztynie nie należy budować spalarni odpadów?
Model gospodarki odpadami dla Olsztyna i 36 gmin centralnych, bez spalarni.
We wtorek 7 maja o 17.00 w Hotelu Kopernik w Olsztynie odbędzie się na ten temat otwarta dla wszystkich Konferencja Naukowo-Społeczna.
Konferencję organizuje Stowarzyszenie „Święta Warmia” i „Debata” a sponsoruje WFOŚiGW w Olsztynie. Pierwotnie miała to być wspólna konferencja z Prezydentem Olsztyna. Dlaczego tak się nie stało, informujemy TUTAJ.
Program:
1. Dr inż. Bogdan Sedler (prezes Zarządu Fundacji Naukowo-Technicznej "Gdańsk") - „Powody, dla których nie należy budować spalarni odpadów”. Prezentacja raportów: ToxicWatch z 2018r. z badania emisji dioksyn i furanów w najnowszej i najnowocześniej spalarni w Holandii (Restoffen Energie Centrale), UKWIN Climate Change Report 2018 (Ocena wpływu spalania odpadów na klimat w Zjednoczonym Królestwie), Zero Waste Europe: „Zanieczyszczenia powietrza z unieszkodliwiania odpadów: nie do oddychania” z listopada 2015 roku oraz emisja 10-minutowego filmu BBC „Trashed” nt. spalarni na świecie.
2. Mgr Lechosław Lerczak, Polski Klub Ekologiczny
"Umowa PPP na budowę i eksploatację spalarni w Poznaniu".
3. Dr hab. inż. Sławomir Stera (b. naukowiec Politechniki Łódzkiej, b. kierownik zespołu badawczego w Instytucie Celulozowo-Papierniczym) i mgr Dorota Stera - „Propozycja Modelu Gospodarki Odpadami Komunalnymi dla Olsztyna i 36 gmin centralnych, zgodnego z Gospodarką o Obiegu Zamkniętym”.
Prowadzenie konferencji: red. Adam Socha
Data konferencji: 7 maja 2019 roku, godz. 17.00-20.00.
Miejsce: Hotel Kopernik w Olsztynie, Aleja Warszawska 37.
Organizatorzy: Stowarzyszenie „Święta Warmia”, pismo „Debata” i portal debata.olsztyn.pl.
Koszty podróży naukowców i ich nocleg oraz wynajęcie sali sfinansował WFOŚiGW w Olsztynie
Ministerstwo Środowiska przypomina gminom, że w 2020 roku mają obowiązek osiągnąć poziom 50 procent recyklingu. Spalane odpady nie będą zaliczane do recyklingu.
Źródło: https://www.gov.pl/web/srodowisko/wiceminister-mazurek-na-9-konferencji-paliwa-z-odpadow
Komisja ochrona środowiska naturalnego, zdrowie publiczne i bezpieczeństwo żywności Parlamentu Europejskiego (ENVI) zagłosowała przeciwko wspieraniu budowy spalarni.
Źródło: https://www.portalsamorzadowy.pl/gospodarka-komunalna/kolejne-europejskie-nie-dla-spalarni,115787.html
Skomentuj
Komentuj jako gość