Polska

OSW: z incydentu na Morzu Azowskim skorzystał Poroszenko

Szczegóły

Opublikowano: wtorek, 27, listopad 2018 15:52

Ośrodek Studiów Wschodnich

Do takiego wniosku doszli autorzy raportu Ośrodka Studiów Wschodnich. Czytamy w nim: "Biorąc pod uwagę skalę incydentu na Morzu Azowskim oraz trwającą od ponad 4,5 roku wojnę w Donbasie, podjęcie przez Poroszenkę decyzji o wprowadzeniu stanu wojennego jest działaniem zaskakującym i nieadekwatnym w stosunku do obecnego zagrożenia. Dlatego należy przyjąć, że decyzja o stanie wojennym jest próbą wykorzystania sytuacji i zwiększenia poparcia społecznego, a tym samym należy ją postrzegać w kontekście de facto rozpoczętej kampanii przed wyborami prezydenckimi 31 marca 2019 roku. W interesie prezydenta Poroszenki leży umiejętnie rozegranie dzisiejszego konfliktu na Morzu Azowskim w taki sposób, aby zyskać sympatie społeczne. Wizerunkowa porażka i brak zdecydowanych działań mogą spowodować dalszy spadek jego popularności i jednoczesne wzmocnienie jego obecnie głównej konkurentki, czyli Julii Tymoszenko.

Przed północą 25 listopada prezydent Petro Poroszenko na wniosek Rady Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony Ukrainy wydał dekret o wprowadzeniu stanu wojennego na okres 60 dni, zapowiadając jednocześnie, że powszechna mobilizacja nie zostanie ogłoszona ani nie zostaną ograniczone wolności obywatelskie (tekst dekretu regulujący zakres stanu wojennego wciąż nie jest znany). Zgodnie z konstytucją dokument powinien w ciągu dwóch dni zostać zatwierdzony przez Radę Najwyższą bezwzględną większością głosów (posiedzenie parlamentu rozpocznie się dzisiaj o godz. 15).

Decyzja Kijowa stanowi reakcję na incydent, do jakiego doszło 25 listopada w godzinach przedpołudniowych na Morzu Azowskim w trakcie próby przekroczenia Cieśniny Kerczeńskiej przez trzy jednostki Marynarki Wojennej Ukrainy zmierzające z portu w Odessie do Mariupola. Po staranowaniu przez rosyjski patrolowiec ukraińskiego holownika droga wodna pod mostem w cieśninie została zablokowana przy użyciu tankowca. Po kilku godzinach prób wydostania się ukraińskich jednostek z rosyjskiej blokady, wieczorem zostały one ostrzelane, a następnie zatrzymane w rezultacie abordażu. Według strony ukraińskiej zatrzymanych zostało 23 marynarzy, z których 6 jest rannych. Strona rosyjska oskarżyła ukraińskich marynarzy o naruszenie granic morskich Federacji Rosyjskiej oraz prowadzenie „niebezpiecznych manewrów”.

Komentarz – aspekty polityczne

Incydentu ostrzelania i zatrzymania ukraińskich jednostek nie należy odczytywać jako zapowiedzi rosyjskiej agresji militarnej – koszty polityczne nowej fazy konfliktu zbrojnego byłyby wysokie (możliwe dodatkowe sankcje zachodnie, konsolidacja społeczności międzynarodowej oraz antyrosyjska mobilizacja społeczna na Ukrainie), zaś potencjalne korzyści wątpliwe. Incydent stanowi najprawdopodobniej chęć pokazania przez Rosjan gotowości do podjęcia zdecydowanych działań w basenie Morza Azowskiego, traktowanego przez Moskwę jako wewnętrzny akwen rosyjski, i ma za zadanie obnażanie bezradności strony ukraińskiej.

Rada Najwyższa prawdopodobne zatwierdzi dekret Poroszenki o wprowadzeniu stanu wojennego, co może mieć bezpośredni wpływ na przeprowadzenie wyborów prezydenckich. (...) Obowiązujące w tym czasie regulacje administracyjno-prawne mogą być wykorzystywane do ograniczenia agitacji wyborczej rywali urzędującego prezydenta.(...). Uprawnienia te mogą mieć istotne znaczenie dla prezydenta Poroszenki, któremu sondaże wyborcze dają obecnie ok. 10% poparcia, co daje mu 3. miejsce.

Wydarzenia na Morzu Azowskim i w Cieśninie Kerczeńskiej to kolejny etap konfliktu rosyjsko-ukraińskiego będącego następstwem aneksji Krymu. Rosyjska decyzja o eskalacji konfliktu na Morzu Azowskim i przeprowadzeniu bardzo zdecydowanych działań wobec sił ukraińskich ma zademonstrować nieodwołalność aneksji Krymu i pełnej kontroli rosyjskiej nad Cieśniną Kerczeńską.

Prawdopodobnie jednak Rosja będzie się starała wykorzystać sytuację, oskarżając Ukrainę na forum międzynarodowym o działania ofensywne i eskalując konflikt polityczny z Kijowem, aby doprowadzić do polaryzacji nastrojów na Ukrainie i ewentualnego wzrostu poparcia dla ugrupowań prorosyjskich przed zaplanowanymi na 2019 rok wyborami na Ukrainie. Nie należy oczekiwać, że Rosja podejmie w najbliższym czasie szeroko zakrojoną ofensywę zbrojną przeciwko Ukrainie, która zjednoczyłaby ukraińskie społeczeństwo w obliczu zagrożenia. Moskwa liczy bowiem, że ewentualni zwycięzcy przyszłorocznych wyborów na Ukrainie prowadzić będą korzystniejszą dla Kremla politykę. Kreml będzie się prawdopodobnie także starał wykorzystać propagandowo na arenie wewnętrznej zdarzenia na Morzu Azowskim do poprawy swoich spadających notowań.

Incydent w Cieśninie Kerczeńskiej pozwala przyjąć, że strona rosyjska już wcześniej przygotowywała się na takie rozwiązanie w przypadku dalszego zwiększania obecności Marynarki Wojennej Ukrainy na Morzu Azowskim. O ile za przypadek uznać można byłoby pojedynczą kolizję dwóch jednostek, o tyle rozwój sytuacji po niej – wyprowadzenie statku blokującego drogę wodną, blokada okrętów ukraińskich i następnie ich abordaż wykonany ewidentnie siłami jednostek specjalnych (Ochrona Brzegowa Służby Granicznej FSB posiada takowe, jednakże ich żołnierze nie uczestniczą standardowo w rejsach patrolowych) i zaangażowanie w rejonie incydentu lotnictwa (śmigłowce bojowe Ka-52 i samoloty szturmowe Su-25) – pozwala przyjąć, że działanie Rosjan było celowe, obliczone na sprowokowanie zbrojnej reakcji ukraińskiej.

Krzysztof Nieczypor
Andrzej Wilk
Jan Strzelecki
Wojciech Konończuk

CAŁY RAPORT TUTAJ

Czytaj więcej: OSW: z incydentu na Morzu Azowskim skorzystał Poroszenko

Podsumowanie wyników wyborów samorządowych

Szczegóły

Opublikowano: sobota, 24, listopad 2018 12:37

Marek Resh

Opadł kurz po wyborczej batalii. Zebrały się sztaby, aby ocenić przeprowadzoną kampanię i prawie wszystkie ogłosiły swoje zwycięstwo i sromotną porażkę konkurentów. Ale to tylko propaganda skierowana do maluczkich, bo faktycznie to żadna partia nie mogła ogłosić, że odniosła triumfalne zwycięstwo.

Poświęćmy kilka zdań tym którzy sami ogłosili, że te wybory przegrali.

To partia Razem. W skali kraju zdobyli tylko 1,5% głosów, a przypomnijmy, że w wyborach parlamentarnych przekroczyli 3% i uzyskali jako partia dotacje z budżetu państwa. Stąd teraz wykupione reklamy w prasie i internecie oraz wydrukowane plakaty wyborcze, na co nie stać było większość komitetów ubiegających się o głosy do sejmiku wojewódzkiego (przykładowo narodowcy). Jak słuchałem wypowiedzi Bartosza Gruceli w olsztyńskim radiu, to wcale nie zdziwiło mnie to, że ich program nie przyciągnął nawet młodych wyborców, do których był adresowany. Kandydat do sejmiku z Razem, postulował, aby nie remontować dróg wojewódzkim, a wszystkie pieniądze przekazać na rozwój kolei. W pełni też popierał Piotra Grzymowicza w rozbudowie linii tramwajowej w Olsztynie. O postulatach mających charakter światopoglądowy już nie wspominam.

Niewątpliwie przegranym jest ruch Kukiz 15, choć jego założyciel przekonywał, że osiągnęli zwycięstwo, bo otrzymali 5,6% głosów, ale nie wprowadzili w kraju żadnego radnego do organów samorządowych. To porażka, a nie sukces, ale łatwo ją było przewidzieć. Gdy wszyscy grają w szachy, to Paweł Kukiz na szachowych polach ogłasza, że gra w warcaby. W polityce udział biorą partie polityczne, bo taki mamy system. Kukiz 15 partią nie chce być, nie bierze państwowych dotacji na działalność, bo sam nie chce, to skąd ma wziąć pieniądze na prowadzenie kampanii wyborczej? Może liczyć tylko na ludzi bogatych, a ci raczej do polityki się nie garną, bo wolą zarabiać pieniądze. Tak faktycznie Paweł Kukiz zamknął się na wielu ludzi szlachetnych, inteligentnych, którzy by się do niego przyłączyli i wzięli udział w wyborach i kampanii, ale po prostu ich na to nie stać pod względem finansowym. Dziwne, że nikt do tej pory nie zwrócił uwagi na formę wykluczenia, jaką ten muzyk zastosował w stosunku do ludzi mniej majętnych.

Patrząc na klub parlamentarny Kukiz 15 można dostrzec jedno: wszystkie indywidualności zostały przez lidera usunięte lub same wystąpiły z klubu. Pierwszym był Kornel Morawiecki, który zgromadził tyle głosów wyborców, że znacznie powiększył grono parlamentarzystów tego ruchu, odeszli narodowcy a potem Piotr Liroy-Marzec, a ostatnio Marek Jakubiak, najrozsądniejszy wśród posłów z tego ugrupowania, wyznaczony przez Kukiza na kandydata na prezydenta Warszawy, aby potem się od niego odciąć i ogłosić że będzie głosował na kogoś innego. Coraz bardziej widać jak rockowy muzyk nie nadaje się na polityka, bo sam burzy, co zostało może i zainicjowane przez niego, ale stworzone przez dużą grupę zapaleńców. Ten zapał już gaśnie z powodu niezrozumiałych zachowani przewódcy. A co do brania dotacji przez partie polityczne. Mało kto pamięta, że startująca po raz pierwszy w wyborach sejmowych Platforma Obywatelska zapewniała, że po wejściu do parlamentu nie będzie brała państwowych dotacji. A po wyborach błyskawicznie ustawiła się w kolejce do kasy. Ale to przecież nie pierwsze i nie ostatnie publiczne kłamstwo tej partii.

Niewątpliwie przegrał PSL, gdyż stracił połowę głosów, z blisko 25% jakie uzyskał w roku 2014 teraz otrzymał 12%. I niech nie zaklina rzeczywistości Władysław Kosiniak-Kamysz, że to sukces. Zieloni najbardziej utracili wpływy w organach samorządowych. W ostatnich dwóch miesiącach kampania PiS faktycznie była wymierzona w PSL. Ale nokautu nie osiągnięto. Przeciwnik przeżył i żyć chce dalej czyli uczestniczyć we władzy na różnych szczeblach, choć szef partii kategorycznie zabrania zawierania koalicji z PiS, szczególnie na szczeblu wojewódzkim, choć terenowi działacze są skłoni do negocjacji. Czy to nie zakończy się buntem działaczy terenowych i odwołaniem szefa partii? Urszula Pasławska podziela zdanie szefa i kategorycznie przeciwstawiała się próbom porozumienia PSL z PiS w sejmiku województwa warmińsko-mazurskiego. Dziś reprezentuje polityczną, warszawska górę coraz bardziej oddalając się od poglądów szeregowych członków PSL. Choć trzeba przyznać jej jedno: kampania wyborcza prowadzona pod jej przewodnictwem w naszym regionie była niezmiernie dynamiczna. Ilość spotkań i konferencji prasowych imponująca. Być może to zapobiegło większej porażce tej partii.

Niewątpliwie przegranym w tych wyborach jest SLD, bo w całym kraju wprowadził do sejmików wojewódzkich tylko 11 radnych. Wybory nawet przegrał lider tej partii Włodzimierz Czarzasty i jej wiceprzewodniczący Krzysztof Gawłowski, który po porażce zrezygnował z funkcji. Skoro w Warszawie tylko Monika Jaruzelska uzyskała mandat radnej z listy SLD, to jest sromotna porażka tej partii. W naszym województwie nie pomógł nawet wielokadencyjny poseł Tadeusz Iwiński, który otwierał listę SLD do sejmiku wojewódzkiego ani Władysław Mańkut, były senator, przewodzący tej formacji w regionie. Osobista przegrana Czarzastego być może zadecydowała o kategorycznym zakazie wchodzenia nawet na najniższym czyli gminnym szczeblu w kolację z PiS, co jak wiemy nie wszędzie zostało wykonane. Terenowi działacze rozumieją, że lepiej przez pięć lat uczestniczyć we władzy samorządowej i o czymś decydować, niż być skazanym na rolę obserwatorów. A za 5 lat, a może i dużo wcześniej Czarzasty przestanie dyktatorsko rządzić partią i wtedy zrewoltowani działacze wrócą do łask.

Porozumienie Obywatelskie czyli PO i Nowoczesna razem wzięte straciły, bo osiągnęły taki wynik, jak samo PO. Sukcesem tej koalicji są wybory w dużych miastach. Tu Grzegorz Schetyna triumfował, udając, że wygrał wybory w całym kraju. A statystycznie biorąc wybory wygrał PiS osiągając 34 % głosów. Tu też nie było pełnej satysfakcji, bo przegrana w dużych miastach bolała, a wyniki sondażowe zapowiadały większe zwycięstwo. PiS wygrał wybory aż w 9 województwach (na 16 istniejących), z czego samodzielnie będzie rządził w 6, co jest wielkim sukcesem w stosunku do roku 2014, gdzie rządził tylko w jednym sejmiku wojewódzkim. W sejmikach było do wzięcia 552 mandaty, z czego PiS zdobył 254, Koalicja Obywatelska 194, PSL 70, Bezpartyjny Samorządowcy 70 i SLD 11.

W miastach czasami PiS stracił nawet to co dotychczas miał. W tzw. miastach prezydenckich zachował tylko cztery przywództwa (Chełm, Otwock, Stalowa Wola i Zamość). W naszym województwie w Ostródzie przegrał wybory dotychczasowy burmistrz z PiS Czesław Najmowicz. Władzę PiS stracił też w Jezioranach. Spektakularnej porażki doznał PiS w Przemyślu, gdzie prezydentem został Wojciech Bakun z Kukiz 15 wygrywając z Januszem Hameryszczkiem. Tu nie pomógł nawet przyjazd przed drugą turą Jarosława Kaczyńskiego agitującego za kandydatem PiS. Niewybredny atak Agnieszki Romaszewskiej na Bakuna bardziej mu pomógł, niż zaszkodził. Mieszkańcy Przemyśla przez ten wybór faktycznie przeciwstawili się proukraińskiej polityce rządu i wybrali kandydata, która otwarcie mówi, jakie są prawdziwe problemy z naszym ukraińskim sąsiadem.

PiS wygrał w 147 powiatach ziemskich (na 314), co jest wzrostem o 80%, a PSL straciło aż 107 powiatów (73%), a zwyciężyło tylko w 40. PiS ma 236 wójtów, burmistrzów i prezydentów ( w 2014 miał 124), ma 8294 radnych ( w 2014 5358). Mając 34% głosów w sejmikach wojewódzkich ma 254 mandaty (w 2014 171). Prawo i Sprawiedliwość osiągnęło największy sukces wyborczy. Od roku 1989 żadna parta, nawet AWS i PO nie zbliżyło się do wyników wyborów samorządowych, jakie obecnie osiągnął PiS. Jednak to tylko sukces, a nie triumf.

Spójrzmy na nasze lokalne podwórko.

Radnymi nie zostały dość znane osoby, jak Irena Petryna, dyrektorka szpitala płucnego, która startowała do Rady Miasta w komitecie obecnego prezydenta, ukrywając partyjny szyld PSL czy prof. Marek Sokołowski, który był już radnym miejskim i dał się poznać ze zmiennych przynależności partyjnych. Odpadł Marcin Wakar, syn znanego historyka, Irena Burczyk, znana aktorka, i tak znani politycy, czasami byli posłowie, jak Stanisław Żelichowski, Adam Krzyśków czy Stanisław Szatkowski. Trzeba jednak odnotować, że radnymi zostały dwie aktywistki KOD-u, które startowały z list KO, to Marta Kamińska która będzie zasiadać w Radzie Miasta i Teresa Astramowicz-Leyk, która będzie w sejmiku. W tym miejscu gratulujemy też naszym autorom, których prezentowaliśmy w poprzedniej „Debacie” Radnym miejskim został Radosław Nojman, a w sejmiku wojewódzkim ponownie zasiądzie Bożenna Ulewicz.

Na pewno niespodzianką jest przegranie wyborów w Iławie przez Adama Żylińskiego z PO, który długo rządził w tym mieście. W Kętrzynie mieszkańcy nareszcie odsunęli od władzy Krzysztofa Hećmana z PSL, który był tu burmistrzem w latach 1994–98 i od 2002 r. do dzisiaj. Nie pomogła przedwyborcza wizyta Kosiniaka-Kamysza i otwarcie nowego przedszkola. Mieszkańcy mieli dość arogancji i skupienia władzy w jednym ręku. Hećman był skonfliktowany ze starostą Ryszardem Niedziółką. Ludzie burmistrza próbowali odwołać starostę, co udało się dopiero za czwartym razem w luty tego roku. Teraz były starosta został burmistrzem Kętrzyna. Pokonał zdawać by się mogło niepokonywalnego.

A w Olsztynie po raz trzeci to samo.

Ci sami kandydaci w dogrywce starają się o prezydenturę i wynik jest zawsze taki sam. Zwycięża Piotr Grzymowicz, choć w porównaniu z rokiem 2014 już znaczącą ilością głosów. Michał Wypij startujący z szyldem PiS nie wykorzystał swej szansy, aby wejść do drugiej rundy, a wtedy wynik byłby nieprzewidywalny. Młody człowiek, a trochę uwierzył w swoją wielkość. Podkreślanie, że jest się doradcą premiera (awansował, bo wcześniej był doradcą wicepremiera) nikomu w Olsztynie nie zaimponuje. Obietnice, że on załatwi fundusze na to czy inne, to tylko obietnice. Niczego nie powinno się sferze publicznej załatwiać po znajomości i tym się chwalić. Oglądając TV Info odnosiło się wrażenie, że Wypij jest ciągle w warszawskim studiu i tam tłumaczy politykę rządu, a nie prowadzi kampanii wyborczej w Olsztynie.

W całym mieście zawisły chyba tylko dwa bilbordy Wypija, plakatów też było niewiele. Jest to sprawa nie tylko jego sztabu, ale także polityki olsztyńskiego PiS, które nie wspomogło tej kampanii i tak faktycznie się od niej dystansowało. Sama wizyta premiera Mateusza Morawieckiego z poparciem Michała Wypija mało dała, tym bardziej, że kandydat w kampanii popełniał kardynalne błędy. Nie wprowadził żadnego kluczowego tematu do dyskusji o przyszłości Olsztyna. Zapowiedź wspierania budowy szpitala uniwersyteckiego nie stała się motywem kampanii. Gdy „Gazeta Warmińska”, bezpłatny dwutygodnik, prezentowała wszystkich kandydatów na prezydenta Olsztyna publikując ich zdjęcia i wypowiedź na temat: czego w Olsztynie jest za dużo, a czego za mało, w gazecie nie było tylko fotki i wypowiedzi M. Wypija. Dlaczego? Jak podała redakcja, kandydat nie odpowiedział na propozycję zaprezentowania się czyli nie skorzystał z bezpłatnej reklamy. A jest to gazeta drukowana w nakładzie 20 tys. nakładu czyli dociera do około 50 tysięcy czytelników.

Redakcja „Debaty” także zwracała się do Wypija, aby zaprezentował się bezpłatnie na naszych łamach, jako były autor. Także nie otrzymaliśmy na tę propozycje żadnej odpowiedzi. Skoro ignoruje się dziennikarzy, to faktycznie ignoruje się ich odbiorców. Nie można też ignorować emerytów wychodząc w trakcie spotkania, mówiąc, że się nie ma czasu. Marnym pocieszeniem jest to, że Wypij otrzymał więcej głosów niż onegdaj Jerzy Szmit czy Iwona Arent startujący na prezydenta Olsztyna. Wtedy była znacznie mniejsza frekwencja wyborcza. Przegranej nie można uważać za wygraną, tylko dlatego, że można wskazać, że są gorsi ode mnie.

Gdy startowała na prezydenta Olsztyna Iwona Arent, niezadowolony był Jerzy Szmit, szef wojewódzki PiS i dało się to zauważyć. Gdy wystartował Michał Wypij został uznany za spadochroniarza narzuconego przez Warszawę, a wypowiedź Dariusza Rudnika o kandydacie (o okręcie i roślinie) najbardziej ucieszyła PO. To to samo, co zrobił Paweł Kukiz w stosunku do Marka Jakubiaka jako kandydata na prezydenta Warszawy. Skoro olsztyńskie królestwo PiS jest skłócone, jak może coś zbudować?

W pewnym sensie za wygraną może uważać się Monika Falej. Zajęła czwarte miejsce nie mając przecież żadnych środków na prowadzenie kampanii wyborczej. Porażką jest miejsce Beaty Bublewicz wystawionej przez PO. Sami działacze tej partii nie wierzyli w jej sukces, a kandydaturę wystawiono tylko pro forma, aby od razu nie poprzeć Piotra Grzymowicza, co ochoczo zrobiono przed drugą turą.

W Olsztynie od dekady nie można znaleźć osoby, która na poważnie zagroziłaby duetowi expezetpeerowców: P. Grzymowiczowi i Cz.J.Małkowskiemu. I obojętnie z jakiego obozu byłaby to osoba. Świadczy to tylko o miałkości kadrowej zarówno olsztyńskiego PiS jak i PO. Smutne to miasto. Po wyborach otrzymałem wiadomość: zwyciężył korek. Na początku nie zrozumiałem, ale był to skrót myślowy, że w Olsztynie wygrał twórca największych korków komunikacyjnych. Dziwię się wszystkim kierowcom, że na sprawcę tych korków oddali swój głos. Choć tak naprawdę, na kogo tu można było głosować?
Odetchnęli tylko pracownicy ratusza i miejskich spółek. Nic się nie zmieni. Kontynuujemy betonowanie miasta.

Marek Resh

Na zdjęciu: Michał Wypij na I sesji Rady Miasta Olsztyna odbiera mandat radnego.

Czytaj więcej: Podsumowanie wyników wyborów samorządowych

Cenzusy wyborcze

Szczegóły

Opublikowano: sobota, 24, listopad 2018 12:29

Marian Zdankowski

Dla poszerzania "bazy demokratycznej" hiszpański parlament zatwierdził ostatnio nowelizację ustawy o prawie wyborczym która powiększa liczbę wyborców o około sto tysięcy. Od teraz w Hiszpanii głosować będą mogły bowiem osoby, wobec których sąd orzekł niepoczytalność oraz pacjenci szpitali i klinik psychiatrycznych. Dla powiększenia "demokracji" Austria uchwaliła prawo wyborcze, przysługujące osobom, które ukończyły 16 lat.

Obowiązek głosowania a cenzusy wyborcze

Sprowokowany zostałem ostatnio stwierdzeniem, że słusznym jest karanie wyborców, którzy nie idą "w demokracji" na wybory. Tak jak to karanie istnieje – lub istniało - w niektórych krajach (Australia, Belgia, Luksemburg, Wenezuela, Singapur, a ostatnio Bułgaria), gdzie przymus wyborczy egzekwowany jest za pomocą grzywny. Istnieje także kilka krajów gdzie istnieje obowiązek wyborczy lecz nie jest on egzekwowany. Uzasadnieniem przymusu wyborczego jest przekonanie, że każdy obywatel ma obowiązek choćby minimalnej troski o swój kraj, wyrażającej się przez udział w wyborach czy referendach.

Można zapytać o sens zmuszania obywateli do głosowania w sytuacji kiedy ludzie są zadowoleni z sytuacji gospodarczej i politycznej w danym kraju. Wówczas niska frekwencja w wyborach zaświadcza tylko o dobrze zarządzanym krajem. Pytanie to ma głębszy sens, gdy zda się sprawę, iż większość społeczeństwa nie interesuje się polityką i nie chce się nią zainteresować. Wówczas "demokratyczny" przymus poszerzania bazy demokratycznej poprzez sztuczne naganianie frekwencji wydaje się być co najmniej dyskusyjny. Areszt (jak swego czasu w Wenezueli) czy grzywna (Belgia) za nie branie udziału w wyborach wydaje się być przesadą.

Oddawanie głosu w wyborach, kiedy zdecydowana większość wyborców nie interesuje się polityką, skutkuje tym, że o wyniku wyborów decydują sztaby pijarowców (PR – public relation), które potrafią trafić nie tylko do świadomości obywateli lecz grają także na podświadomości. Innymi słowy: ponieważ szeroki elektorat nie interesuje się programami kandydatów czy poszczególnych partii (oprócz wąziutkiego grona ekspertów przekomarzających się przed kamerami), główny nacisk położony jest na prezentację kandydatów, tj. jak jest ubrany, jakim tonem mówi, jak składa ręce i…

No właśnie. To w zupełności wystarcza przeciętnym wyborcom. Nazywam ich „szczęśliwymi ludźmi”, którzy nie zawracają sobie głowy takimi głupstwami jak polityka.
Nie dotyczy to tzw. "żelaznego elektoratu", który w każdym przypadku, nie zważając na okoliczności będzie głosował na "swoją" partię. Takim elektoratem może pochwalić się prawie każda partia: czy to wyborcy regularnie głosujący na SLD, czy zwolennicy PSL-u, czy pobożny elektorat PiS-u albo fani Platformy.

A czy nie można inaczej? Zamiast robić wszystko, żeby przypodobać się wyborcom czy też próbować korumpować elektorat (przekupywać np. "Programem 500+"), można spróbować pójść w kierunku takim, by do władz dostawali się ludzie najlepsi a nie najwierniejsi.

Próbą taką byłoby ustanowienie cenzusów wyborczych, które poważnie ograniczyłyby ilość osób głosujących (zredukowałyby czynne prawo wyborcze), zostawiając elektorat który lepiej jest rozeznany w polityce.

Obecnie istniejące cenzusy w większości państw to:
- cenzus obywatelstwa,
- cenzus wieku oraz
- cenzus pełni władz umysłowych.
Od tego ostatniego odchodzi się coraz odważniej. (patrz wyżej: przykład Hiszpanii).

Cenzus wieku dozwala w Polsce na głosowanie w wyborach - korzystanie z czynnego prawa wyborczego - osobom powyżej 18-go roku życia. "Szczerzy demokraci" z wielu krajów przemyśliwają nad obniżeniem tej granicy wiekowej do lat 16-tu (już w Austrii), a nawet do lat 15-tu czy do 14-tu.

Innymi słowy – dozwala się na pójście do urn wyborczych ludziom (dzieciom!), którzy jeszcze nie mają doświadczenia życiowego, nie rozumieją polityki a nawet nie chcą interesować się polityką. A już na pewno na ich decyzjach wyborczych nie będzie ważyła znajomość programów kandydatów czy partii. Nie mając pojęcia o polityce wszyscy „szczęśliwi ludzie” będą głosowali na znane nazwiska bądź na różnego typu dziwolągi startujące w wyborach. Bo o czym świadczy może wybór Anny Grodzkiej czyli Krzysztofa Bęgowskiego do polskiego parlamentu, Illony Staller zwanej Ciciollina – gwiazdy porno – do parlamentu włoskiego albo Arnolda Schwarzeneggera na gubernatora stanu Kalifornia w USA…

Z pewnym rozczuleniem przeczytałem artykuł prof. Antoniego Dudka (w tygodniku „WPROST” nr 45/2018) w którym rozpacza nad tym, że „katastrofą jest potwornie niska frekwencja wyborcza” oraz, że „młode pokolenie… niechętnie chodzi na wybory”. Nie można rozdzierać szat ani wyrywać sobie włosów z głowy w sprawach, które są absolutnie naturalne i powszechne. Kiedy porównuje się frekwencje wyborcze różnych krajów zauważa się, że w Polsce jest ona niższa niż gdzie indziej, ale nie odbiega aż tak drastycznie od przeciętnej. A więc jest to zjawisko nieomal zwyczajne…

Porozmawiajmy zatem o cenzusach, które pomogłyby uzdrowić sytuację polityczną...

I. - Podniesienie limitu wieku, od którego można będzie wziąć udział w wyborach, np. - do lat np. 35-ciu lat - mogłoby spowodować, iż decyzje wyborcze byłyby bardziej dojrzałe, bardziej przemyślane i mądrzejsze, podejmowane przez ludzi potencjalnie znających się na polityce a nawet znających osobiście polityków różnych szczebli.

II. - Ustanowienie cenzusu wykształcenia również powinno spowodować większą niezależność podejmowania decyzji wyborczych. Trudniej jest bowiem manipulować ludźmi wykształconymi, a takie jest zadanie zatrudnianych pijarowców w sztabach wyborczych. Ustalenie tego cenzusu na optymalnym poziomie - wykształcenia akademickiego (wyższego) - również powinno przyczynić się do podejmowania odpowiedzialnych decyzji wyborczych, gdzie troska o państwo i współobywateli ma szansę być priorytetem.

III. Odpowiednio ustalony cenzus majątkowy miałby szansę umożliwić właściwy wybór ludziom zainteresowanym bezpośrednio ekonomią i gospodarką a także prawem (z racji prowadzenia działalności gospodarczej). Sugerowany warunek tego cenzusu to np. - posiadanie firmy, sklepu, nieruchomości, zakładu itp...

Czy wymienione cenzusy wystarczyłyby na rozsądniejsze, mniej zmanipulowane wybory? Zapewne w jakimś stopniu należy odpowiedzieć na to pytanie pozytywnie. Ale to jednak nie wszystko...

Trzeba zdać sprawę, że nasza polska biurokracja wszystkich szczebli administracyjno-samorządowych szacowana jest na ok. 650 tys. urzędników, a na początku transformacji w latach 1989-1990 liczyła „zaledwie” niecałe 200 tysięcy. Aktualna armia urzędników wraz z rodzinami to minimum 2,5-3 mln ludzi, i to już stanowi poważną część elektoratu, która za obietnicę podwyżek w administracji (program: „Urzędnik +”) poprze partię, która to zadeklaruje. Nie wszyscy nawet wiedzą, że średnie płace w budżetówce są wyższe niż płace w innych działach gospodarki narodowej. Czy taka różnica na korzyść budżetówki jest korzystna i słuszna – pozostawiam ocenie czytelników.

Reasumując: zdrowym posunięciem byłoby anulowanie czynnego prawa wyborczego w budżetówce. A więc nie tylko urzędnicy ale i mundurowi, służba zdrowia etc...

Poważne uszczuplenie elektoratu z pewnością zadziałałoby korzystnie na jakość wyborów i wybieranych kandydatów. Z dużą dozą prawdopodobieństwa można założyć, że wymienione na początku nośne nazwiska nie zdobyłyby głosów rozsądnych obywateli, a tacy przecież w założeniu powinni pozostać.

Należy również przypuszczać, że niepotrzebne byłyby populistyczne hasła typu: „Spełnij swój obywatelski obowiązek i idź na wybory”. Hasła, na które nie reaguje przeciętny „szczęśliwy” wyborca, natomiast ludzie zainteresowani polityką (czyli dobrem państwa) nie muszą być motywowani podobnymi hasełkami.

Marian ZDANKOWSKI

PS
Żeby być uczciwym:
To nie ja wymyśliłem podane przeze mnie projekty. One istniały wcześniej w różnej formie w różnych krajach. Jeden z takich pomysłów (przypadek istnienia cenzusu majątkowego) opisuje w poprzednich numerach „Debaty” Rafał Bętkowski, gdzie przy wyborze do Rady Miasta w przedwojennym Olsztynie bardzo rygorystycznie stosowano cenzus majątkowy – wysokość płacenia podatku do miasta.

Czytaj więcej: Cenzusy wyborcze

Nic się nie stało, rodacy?

Szczegóły

Opublikowano: środa, 21, listopad 2018 07:49

Zbigniew Przewłocki

Jesteśmy po wyborach, po obchodach 100-lecia, które każdy ze swoimi, po swojemu obchodził, albo i nie, emocje opadły, jest czas na chwilę refleksji. Najpierw wybory, które nie zaskoczyły mnie, chociaż przyznam, miałem cichutką nadzieję, że się mylę. Duże miasta zagłosowały przeciwko PiS-owi, zagłosowałyby przeciwko każdemu rządowi, który w swoim programie miałby "pierwiastek" narodowy, polski. Jest to zrozumiale i przygotowywane od dawna.

Czytaj więcej: Nic się nie stało, rodacy?