Stowarzyszenie „Święta Warmia” wystosowało do prezydenta Olsztyna Piotra Grzymowicza apel o powrót do stosowania właściwej, pierwotnej i prawnie umocowanej nazwy „Pomnika Wdzęczności dla Armii Radzieckiej”, lub uzasadnienie, dlaczego obecnie stosowana nazwa „Pomnik Wyzwolenia Ziemii Warmińsko-Mazurskiej” powinna być nadal używana.
Kulisy powstania w Olsztynie Pomnika Wdzięczności dla Armii Radzieckiej
Wprawdzie pogłoski o planach wybudowania w Olsztynie pomnika będącego w wyrazem hołdu dla Armii Radzieckiej krążyły już w latach wcześniejszych, to jednak pierwsze konkretne informacje, zwiastujące rozpoczęcie przygotowań do budowy pomnika, zaczęły się pojawiać wiosną 1948 r. Z kwietnia tego roku pochodzą informacje, że w sali posiedzeń olsztyńskiej MRN odbywały się wstępne spotkania organizacyjne ludzi mających zająć się urzeczywistnieniem idei wzniesienia w Olsztynie tego rodzaju pomnika.
Natomiast mieszkańcy o planach budowy pomnika ku czci żołnierzy radzieckich dowiedzieli się z prasy w następnym miesiącu. Informowano, że w lokalu Okręgowej Komisji Związków Zawodowych w Olsztynie odbyło się zebranie dotyczące planowanej budowy pomnika. Podczas tego spotkania postanowiono m.in. powołać specjalny komitet wykonawczy (później znany jak o Komitet Budowy Pomnika Wdzięczności dla Armii Radzieckiej), w składzie którego mieli się znaleźć m .in. członkowie władz miejskich i Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej.
Komitet zorganizować miał ówczesny wiceprzewodniczący olsztyńskiej Wojewódzkiej Rady Narodowej Janusz Chyczewski. On też miał koordynować pracę trzech sekcji komitetu, odpowiadających poszczególnym kierunkom jego działania: finansowej, propagandowej i obsługi technicznej. Podczas tego spotkania postanowiono również, że prace przygotowawcze muszą się zakończyć przed zjazdem wojewódzkim TPPR , a więc wtedy, gdy planowano położenie kamienia węgielnego pod budowę pomnika.
Trzy tygodnie później, w artykule zatytułowanym „Na placu Armii Czerwonej stanie pomnik wdzięczności dla wyzwolicieli Olsztyna”, informowano o decyzjach, jakie zapadły dzień wcześniej podczas zjazdu sprawozdawczo-wyborczego kół miejskich TPPR, który odbył się w olsztyńskim lokalu Komitetu Miejskiego Polskiej Partii Robotniczej.
I faktycznie, 13 czerwca 1948 r., oprócz wyboru nowych władz tejże organizacji, mówiono o korzyściach płynących ze współpracy ze Związkiem Radzieckim, o wiecznej przyjaźni obu państw i o wdzięczności za wyzwolenie Olsztyna.
(Nazwa pomnika była różnie podawana i to zarówno w dokumentach archiwalnych, jak i w prasie. Przypomnijmy zatem, że zamiennie używano w nazwie zwrotu „dla Armii Czerwonej” lub „dla Armii Radzieckiej,” ewentualnie bez przyimka „dla ” (zob. np.: Kronika Olsztyna 1945 1950, zapisał i wydał A. Wakar, O Olsztyn 1972, s. 144; A . Wakar, O Olsztyn. Dzieje miasta, Olsztyn 1997, s. 227, podpis pod ilustracją).
Najczęściej używana była skrócona nazwa: „Pomnik Wdzięczności”, nieoficjalnie zaś z racji wyglądu zwany był „szubienicą”. Podobnie było z placem , na którym miał stanąć pomnik. Faktycznie „Pomnik Wdzięczności dla Armii Radzieckiej” znajdował się na „placu Armii Czerwonej” . Od początku lat dziewięćdziesiątych jego oficjalna nazwa brzmi: Pomnik Wyzwolenia Ziemi Warmińsko -Mazurskiej”.
Komunikaty Mazursko-W Warmińskie, 1998, nr 3(221)
Fragment pracy historyka dr Ryszarda Tomkiewicza pt. "Kulisy powstania w Olsztynie Pomnika Wdzięczności dla Armii Radzieckiej", która ukazała się w Komunikatach Mazursko-Warmińskich nr 3, 395-416, w 1998 roku.
Skomentuj
Komentuj jako gość