Polska zobligowana jest przez Unię Europejską do przeznaczenia 5% z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na Miejskie Obszary Funkcjonalne (MOF). W przypadku Olsztyna i 6 ościennych gmin, autorzy strategii chcą 58 mln zł przeznaczyć na budowę dróg gminnych. Społeczna akceptacja strategii to zwykła formalność - wynika z relacji Marianny Hołubowskiej z tzw. "konsultacji", która odbyła się 16.04. w olsztyńskim ratuszu.
Motto: „Nic tak nie jednoczy, jak wspólny interes" – Wojciech Dziemianowicz, autor Strategii Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Olsztyna (kwiecień 2014 r.), firma Geoprofit.
Konsultacje w sprawie Strategii Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Olsztyna odbyły się w przedświąteczną środę, 16 kwietnia 2014 r. o godz. 17.00 w Ratuszu. Zgromadziły niewiele osób, m.in. kilku radnych wraz z przewodniczącym Rady Miasta, kilku przedstawicieli rad osiedlowych, społeczników i garstkę mieszkańców. Obecni byli także starosta powiatu olsztyńskiego, pan Mirosław Pampuch oraz burmistrzowie i wójtowie 6 gmin wchodzących w skład Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Olsztyna (gm. Jonkowo, gm.Gietrzwałd, gm. Dywity, gm. Barczewo, gm. Purda, gm. Stawiguda).
We wprowadzeniu, prezydent Grzymowicz powiedział, iż w ramach Strategii MOF Olsztyna jest możliwość wykorzystania około 58 mln Euro, które mają być wydzielone z puli funduszy strukturalnych (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego i Europejski Fundusz Społeczny) i przeznaczone na tzw. Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT). Jest to nowa forma sięgnięcia po fundusze unijne dotycząca głównie miast i obszarów funkcjonalnie z nimi związanych, toteż warto pokusić się o próbę ich wykorzystania.
Pan Wojciech Dziemianowicz z firmy Geoprofit z Warszawy, uzupełnił wypowiedź prezydenta tłumacząc, iż Strategia Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego powstała w oparciu o narzucony przez Unię Europejską i Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju szablon, toteż ma taką, a nie inną formę.
W czasie pokazu slajdów prezentującego hasłowo główne linie 82-stronicowego dokumentu „Strategia Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Olsztyna", pani Justyna Sarna-Pezowicz z Wydziału Rozwoju Miasta wyjaśniła m.in., że Strategia Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Olsztyna pokrywa się ze Strategią dotyczącą wykorzystania nowego instrumentu finansowego tzw. Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych (ZIT).
Następnie gospodarz spotkania, pan prezydent Grzymowicz i autor Strategii, pan Wojciech Dziemianowicz odpowiadali na pytania uczestników konsultacji.
Pierwsze pytanie, zadane przez autorkę, dotyczyło podmiotów uczestniczących w konsultacjach i skierowane zostało do pana prezydenta Grzymowicza.
Zarządzenie prezydenta nr 124 w sprawie konsultacji w sprawie MOF informuje, że konsultacje mają obejmować obszar miasta, a podmiotami uczestniczącymi w konsultacjach mają być mieszkańcy Olsztyna podczas gdy dokument o nazwie Strategia MOF obejmuje 7 jednostek samorządowych (gmina Olsztyn i 6 gmin ościennych). Dlaczego zatem mieszkańcy Olsztyna mieliby wyrazić swoją opinię o strategicznym dokumencie oddzielnie i bez udziału mieszkańców pozostałych gmin? Zarówno mieszkańcy Olsztyna, jak i mieszkańcy gmin sąsiadujących z Olsztynem prawdopodobnie poznaliby chętnie wzajemne stanowiska.
Burmistrz gminy Gietrzwałd, zapewnił, iż od tygodnia prowadził codziennie spotkania informacyjne z mieszkańcami swojej gminy, podczas których omawiał całą strategię z zaznaczeniem obszaru gminy. Pan prezydent Grzymowicz dodał zaś, że w każdej z uczestniczących w MOF gminie odbędą się odrębne konsultacje, a zebrane w ten sposób wnioski zostaną opracowane i przyjęte, ponieważ tak przewiduje procedura.
Radny Dariusz Rudnik ubolewał nad brakiem w Strategii niskoemisyjnego systemu transportu szynowego i przypomniał zarzucony projekt połączenia kolejowego Gutkowa z Olsztynem jako alternatywę dla ulicy Bałtyckiej. Pytał również pana prezydenta o przyszłość północnej obwodnicy miasta.
Jeden z uczestników spotkania chciał się dowiedzieć co przewidziano w Strategii dla ludzi wykluczonych społecznie w celu poprawy ich warunków socjalno-bytowych. Pani Sarna-Pezowicz odesłała pytającego do zapoznania się z Celami zapisanymi w Strategii i zachęciła do wzięcia udziału w organizowanych przez gminę Olsztyn konkursach.
Kolejny mieszkaniec podkreślił, iż priorytetowe inwestycje zapisane w MOF to wyłącznie drogi i zauważył, iż w ten sposób podział środków (58 mln zł.) przewidzianych na realizację wielu celów wymienionych w Strategii będzie niesłuszny, gdyż wszystkie środki pójdą wyłącznie na realizację dróg.
Pan starosta Pampuch wyjaśnił, że Strategia MOF to program pilotażowy, gdyż Polska zobligowana jest aktualnie przez Unię Europejską do przeznaczenia 5% z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na Miejskie Obszary Funkcjonalne. A zatem 58 mln zł. przeznaczone na inwestycje ZIT (Zintegrowane Inwestycje Terytorialne) to niewielkie pieniądze w porównaniu z 1 mld 700 mln zł do rozdysponowania w ramach RPO (Regionalnych Programów Operacyjnych). Tym nie mniej, gminy są zmuszone poddać się takiemu „ćwiczeniu" i sprawdzić jak się ono sprawdzi, gdyż w kolejnych perspektywach unijnych środki pieniężne na rozwój miast będą znacznie większe.
Przewodniczący RO Pojezierze, pan Stefan Dziembowski dopytywał o możliwości połączenia Olsztyna z lotniskiem w Szymanach, a pan Prezydent potwierdził, iż istnieje już szybka linia kolejowa na trasie Olsztyn – Szczytno, która w przyszłości dobiegnie także i do Szyman. Następnie pan Dziembowski nawiązał do projektu ograniczenia ruchu samochodowego na ulicy Piłsudskiego do jednego pasa wyrażając swoją dezaprobatę dla tej koncepcji. Wspomniał też o złożonym wniosku na przeprowadzenie testu na tej ulicy. Pan prezydent przyznał, iż wniosek taki wpłynął, ale zaznaczył, iż według procedury, podlega on zaopiniowaniu przez Zarząd Dróg, Zieleni i Transportu oraz Komisję Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego. Zwrócił także uwagę na brak aktywności przewodniczącego Dziembowskiego podczas dyskusji na temat spowalniania ruchu w Śródmieściu. Na koniec zaś, pan prezydent zapewnił, że plan spowolnienia ruchu w Śródmieściu będzie realizowany.
Pani Monika Falej, przewodnicząca Rady Organizacji Pozarządowych w Olsztynie zwróciła uwagę na fakt, że 82-stronicowa Strategia MOF jest dokumentem bardzo trudnym, zawierającym dużo nowych pojęć i niezrozumiałym nie tylko dla niej, ale prawdopodobnie i dla większości mieszkańców Olsztyna. Wyraziła żal, że konsultacje obarczone są ciągle tym samym błędem organizacyjnym polegającym na braku uprzednich spotkań informacyjnych, pomocnych w zrozumieniu danego tematu. Ponieważ Zarządzenie prezydenta przewiduje zaopiniowanie Strategii przez organizacje pozarządowe, Pani Falej podkreśliła, iż aby móc zaopiniować jakiś materiał, należałoby go najpierw dobrze zrozumieć i posiadać podstawową wiedzę na dany temat, której w przypadku Strategii MOF organizacje pozarządowe nie mają. Prosiła także dwukrotnie pana prezydenta o wyraźne wskazanie jaki zakres przedmiotowy Strategii MOF organizacje pozarządowe miałyby zdążyć zaopiniować biorąc pod uwagę fakt, iż konsultacje odbywają się tuż przed świętami wielkanocnymi, a wnioski mają być zebrane zaledwie parę dni po świętach, przy czym projekt Strategii MOF został już złożony do Urzędu Marszałkowskiego, co oznacza, że niewiele da się już zmienić.
W odpowiedzi, pan prezydent zauważył, iż omawiany dokument zamieszczony został na platformie konsultacji społecznych 1-ego kwietnia br. i był ogólnie dostępny dla każdego, także dla organizacji pozarządowych, toteż ich opinia oczekiwana jest w terminie przewidzianym w Zarządzeniu, to jest do 26 kwietnia br.
Radny Robert Szewczyk, wyraził zadowolenie co do struktury projektów drogowych (głównie powiatowych) zapisanych w Strategii, ale równocześnie podkreślił, iż miał raczej nadzieję na rozwój transportu zbiorowego między Olsztynem, a gminami ościennymi, a także na realizację szeregu innych inwestycji drogowych w mieście, które nadal nie mają szans na wykonanie. Radny Szewczyk wyraził również zaniepokojenie stanem finansów miasta i podniósł kwestię udziału gminy Olsztyn w Zintegrowanych Inwestycjach Terytorialnych (ZIT) w związku z brakiem środków finansowych na tzw. wkład własny miasta.
Pan prezydent Grzymowicz wyjaśnił, iż rzeczywiście zapisy Regionalnego Programu Operacyjnego (RPO) nie pozwalają gminie Olsztyn startować w inwestycjach ZIT, toteż miasto wystąpiło z wnioskiem do Marszałka Województwa o tzw. pozakonkursowy udział gminy Olsztyn w ZIT mając nadzieję, że uzyska na to zgodę, w przeciwnym wypadku byłby to rzeczywiście problem.
Na zakończenie, burmistrz Barczewa, pan Lech Nitkowski zapewnił, iż mieszkańcy powinni mieć nieco więcej zaufania do samorządowców, którzy w przeciwieństwie do polityków bardziej na nie zasługują. Pan prezydent Grzymowicz przypomniał zaś o możliwości składania wniosków i uwag do dokumentu Strategia MOF drogą elektroniczną, bądź listowną do 26 kwietnia br.
Komentarz
Słowa przewodniczącej Rady Organizacji Pozarządowych w Olsztynie, pani Moniki Falej o tym, że dokument o nazwie Strategia Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Olsztyna jest trudny i niezrozumiały oddają chyba najlepiej odczucia większości mieszkańców.
Trudno bowiem wyobrazić sobie, aby przeciętny mieszkaniec miasta miał czas na zapoznanie się w ciągu dwóch tygodni z kilkudziesięciostronicowym opracowaniem napisanym niezwykle ciężką, unijną nowo-mową utkaną z wyrażeń, zwrotów i skrótów, które brzmią zrozumiale tylko dla wtajemniczonych urzędników. Tłumaczenia pana Dziemianowicza i pani Sarny-Pezowicz, że forma dokumentu została narzucona przez Unię i Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju niewiele tu zmienia, bo treść mogła być zaprezentowana w sposób przystępny i zrozumiały dla ogółu, skoro autor dokumentu i ratuszowi urzędnicy pracowali nad dokumentem od sierpnia ubiegłego roku.
Zrozumiałe są też obawy pani Moniki Falej co do ewentualnych wniosków, które mają być zgłoszone, mimo braku podstawowej wiedzy o zawartości dokumentu. Pod znakiem zapytania stoi także zasadności ich składania skoro Strategia MOF została już przedłożona w Urzędzie Marszałkowskim.
Słusznie zauważył jeden z mieszkańców, że kwota 58 mln euro pójdzie wyłącznie na projekty drogowe, podczas gdy w samym dokumencie wymienionych jest 7 celów strategicznych posiadających po 2 lub 3 cele priorytetowe każdy. Pojawia się w związku z tym proste pytanie: czemu służy całe to piśmiennictwo, jeśli w gruncie rzeczy dąży się do realizacji wyłącznie niektórych odcinków dróg powiatowych, z którymi gminy również mogą uporać się we własnym zakresie występując o środki z programów operacyjnych (RPO).
O ileż ważniejsze byłoby wdrożenie w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych projektu transportu zbiorowego, autobusowego lub szynowego. Niestety, jak widać wnioski młodego licealisty, który podnosił tę kwestię jesienią ubiegłego roku podczas konsultacji w sprawie Strategii Olsztyna na lata 2013-2020 w obecności pana prezydenta i pana Dziemianowicza niczemu nie posłużyły i nie zostały wzięte pod uwagę. Przypomnę, że młodzieniec ten mówił o potrzebie skomunikowania sąsiednich gmin, bo to oznacza łatwiejszy dojazd do pracy, perspektywy znalezienia pracy i po prostu rozwój.
Bezpodstawne jest także wpisywanie w Strategię Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego różnych celów bez związku z całym obszarem, czyli 6 gminami.
Jako jeden z przykładów można podać Cel Strategiczny 4.4. o nazwie Zwiększenie Efektywności Energetycznej. W podpunkcie 4.4.3. precyzuje on budowę nowego źródła ciepła w oparciu o wysokosprawną kogenerację. Warto przypomnieć, że projekt budowy nowej elektrociepłowni w Olsztynie był przedmiotem odrębnych konsultacji społecznych i nie uzyskał aprobaty mieszkańców Olsztyna. Dlaczego zatem wpisuje się go bezzasadnie w różne dokumenty strategiczne, na które pan prezydent i jego współpracownicy będą chcieli powoływać się w przyszłości? Oprócz tego, mieszkańcy gmin sąsiadujących z Olsztynem nie byli nigdy zawezwani do wypowiedzenia się o inwestycji dotyczącej samego Olsztyna, toteż wpis ten nie powinien mieć miejsca w Strategii MOF.
Słowo „zintegrowany" przewija się w Strategii Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego niezliczoną ilość razy przy okazji jakiegokolwiek projektu, czy celu: „MOF zintegrowany", „integracja działań", „zintegrowany charakter projektu" itd., itp. Dlaczego więc jako mieszkańcy Olsztyna i Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego miasta Olsztyna nie możemy uczestniczyć w „zintegrowanych konsultacjach" razem z mieszkańcami 6 sąsiednich gmin wchodzących w skład tego Obszaru Funkcjonalnego? Dlaczego mamy dyskutować o projektach zintegrowanych bez integracji międzyludzkiej? Dlaczego o drogach, które mają nas łączyć, mamy dyskutować oddzielnie? Wójtowie i burmistrzowie 6 gmin ościennych byli obecni na olsztyńskich konsultacjach jako zaproszeni goście, a nie jako uczestnicy i wyraziciele woli mieszkańców reprezentowanych gmin. Zresztą, czekają ich dopiero, według słów pana prezydenta, własne, gminne konsultacje. Gołym okiem widać, iż taka procedura nie sprzyja przejrzystości podejmowanych decyzji., a wspólny interes, na który powoływał się pan Dziemianowicz jednoczy z pewnością samorządowców, ale już niekoniecznie wszystkich mieszańców Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Olsztyna.
W związku z powyższymi spostrzeżeniami, nasuwa się refleksja, że przeprowadzone konsultacje w sprawie Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Olsztyna, powinny być unieważnione i przeprowadzone ponownie obejmując tym razem wszystkich mieszkańców Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Olsztyna.
Marianna Hołubowska
Skomentuj
Komentuj jako gość