Olsztyn

Czy wystawa pod „szubienicami” stanie się pierwszym krokiem do powołania muzeum?

Szczegóły

Opublikowano: środa, 16 czerwiec 2021 20:42

„Pomnik wdzięczności. Mitologizacja pamięci”. Pod takim tytułem Instytut Północny im. W. Kętrzyńskiego otworzył 15 czerwca wystawę plenerową na placu X. Dunikowskiego w Olsztynie. Wystawa jest zaproszeniem do dyskusji nad kształtem stałej wystawy w tym miejscu, prezentującej wiedzę na temat zajęcia Warmii i Mazur przez Armię Czerwoną w 1945 roku.

Wystawa jest odpowiedzią na inicjatywę Stowarzyszenia „Święta Warmia”, stworzenia na placu, na którym obecnie mieści się parking, Muzeum Miejsca poświęconego genezie i historii powstania „Pomnika Wdzięczności Armii Czerwonej”, roli jaką pełnił w PRL, pokazaniu, jak wyglądało „wyzwolenie” czyli zdobycie Prus Wschodnich przez Armię Czerwoną oraz przypomnieniem miejsc Golgoty Narodu Polskiego, ofiary dwóch totalitaryzmów.

Z taką inicjatywą do władz Olsztyna wystąpiło Stowarzyszenie 2 lata temu. Prezydent Piotr Grzymowicz odpowiedział na nią pozytywnie i powołał Komitet, który ma doprowadzić do realizacji tego pomysłu. Do udziału w pracach Komitetu został też zaproszony Instytut Północny, w efekcie czego powstała prezentowana wystawa.

Wystawa składa się z dwóch części.

Pierwsza, przygotowana przez dra Waldemara Brendę ukazuje propagandowy mit „wyzwolenia” Prus Wschodnich przez Armię Czerwoną, a następnie budowanie kultu „wyzwolicieli” poprzez m.in. stawianie takich pomników, jak ten w centrum Olsztyna i tworzeniem panteonu lokalnych bohaterów, żołnierzy radzieckich, którzy okazali się bohaterami, li tylko na potrzeby propagandy. Ta część obrazuje, w jaki sposób ta narracja dotycząca zdobycia Prus Wschodnich przez Armię Czerwona była budowana, co było przekazywane społeczeństwu, i co do dzisiaj pokutuje w zbiorowej pamięci społecznej.

Druga część, autorstwa dra Tomasza Glinieckiego, demaskuje ten mit ukazując, jak naprawdę wyglądał pochód Armii Czerwonej przez Prusy Wschodnie, która w większości zajmowała miasta bez Wehrmachtu, tylko z ludnością cywilną, paląc je i grabiąc, a mieszkańców mordując i gwałcąc. Ta część ukazuje ogrom tych zniszczeń i skalę bestialstwa dokonującego się zimą 1945 roku.

Wystawa ma charakter multimedialny. Dzięki kodom QR można oglądać dokumentalne filmy i propagandowe kroniki filmowe z tego okresu. Z okazji wystawy Instytut Północny wydał też katalog.

Na wystawę wychowawca, nauczyciel historii z Zespołu Szkół Chemicznych i Ogólnokształcących w Olsztynie Sławomir Bojańczyk przyprowadził swoich uczniów. Przed jej otwarciem przeprowadziłem wśród nich błyskawiczną sondę, pytając, czy wiedzą, co to za pomnik?

Uczennica: Zapomniałam nazwy, nie kojarzę. Patrycja: Coś tam kiedyś słyszałam, ale zapomniałam; słyszałam, że nazywa się „szubienice”, ale dlaczego tak, szczerze, nie pamiętam, ale zaraz się wszystkiego dowiem. Mikołaj: Tak średnio wiem. Małgosia: Jeśli mam być szczera, to nie jestem do końca pewna, bo nie jestem tu zbyt często i się nie przyglądam. Wojtek: Nie mam pojęcia, kojarzy mi się z komunizmem, czołg T34 to chyba radziecki? Oliwia: Nie wiem, pamiętałam kiedyś, ale już teraz zapomniałam.

Jedynie Kuba coś wiedział: To jest Pomnik, jak to się mówi, Wdzięczności Armii Czerwonej. Został wybudowany niby ku chwale Armii Czerwonej, bo niby Armia Czerwona nas wyzwoliła , ale jak było, to wiadomo. Czy powinien ten pomnik tu stać? Nie bardzo mam wyrobione zdanie, z jednej strony to jest niby wychwalanie kogoś uznawanego za złego, ale z drugiej strony, to jednak zabytek, więc ciężko mi powiedzieć.

Zapytałem nauczyciela Sławomira Bojańczyka, czemu należy przypisać ignorancję uczniów. - Mamy bardzo mało lekcji w programie poświęconych historii regionu – tłumaczy. - Pomnik sam w sobie jest kontrowersyjny, a młodzież raczej polityką się nie interesuje.

Wystawę otworzył dyrektor Instytutu Północnego im. W. Kętrzyńskiego dr Jerzy Kiełbik, któremu towarzyszyli autorzy wystawy dr Waldemar Brenda i dr Tomasz Gliniecki. Głos zabrali też, wicewojewoda warmińsko-mazurski Sławomir Sadowski, przewodnicząca Klubu im. Lecha Kaczyńskiego prof. Małgorzata Suświłło oraz działacz PiS Antoni Górski, który prowadzi od kilku lat kampanię na rzecz usunięcia tego pomnika z przestrzeni publicznej.
Jego działania doprowadziły do ujawnienia, iż nie wiadomo, na czyj wniosek została zmieniona nazwa pomnika z „Pomnika Wdzięczności Armii Czerwonej” na „Pomnik Wyzwolenia Ziemi Warmińsko-Mazurskiej”. Nazwę pomnika zmieniono, natomiast nazwa Placu „Plac Armii Czerwonej” jeszcze istniała 2 tygodnie

Górski chciał dowieść, że wpisanie do rejestru zabytków obiektu, którego nazwa nie ma podstawy prawnej, unieważnia automatycznie ten wpis, dzięki czemu pomnik podlegałby ustawie dekomunizacyjnej i musiałby zostać usunięty. Jednak do rejestru wpisano obiekt budowlany i układ urbanistyczny (rzeźbę) i one są chronione prawem, a nie nazwa. Na tej podstawie sąd odrzucił jego wniosek. Nie powiodła się też jego próba pociągnięcia do odpowiedzialności karnej prezydenta Olsztyna za propagowanie symbolu komunizmu poprzez tolerowanie w przestrzeni publicznej pomnika zawierającego taki symbol w postaci sierpa i młota. Prokuratura odmówiła wszczęcia postępowania.

Antoni Górski interweniował też wraz z posłem PiS Wojciechem Kossakowskim u wicepremiera, ministra kultury Piotra Glińskiego, składając petycję z podpisami miezkańców o wykreślenie pomnika z rejestru zabytków. Minister odpowiedział, iż taki wniosek musi złożyć właściciel nieruchomości, czyli prezydent miasta, a ten odmówił (ministerstwo chciało w zamian pokryć koszty przeniesienia pomnika).

Stowarzyszenie „Święta Warmia” widząc, że działania społeczników dążących do usunięcia pomnika, nie przynoszą efektu oraz bezradność władz państwowych, wyszło 2 lata temu z propozycją stworzenia Muzeum Miejsca na placu Dunikowskiego. Działacze Stowarzyszenia argumentowali, że tego wymaga polska racja stanu, zwłaszcza po akcji oddawania hołdu pod pomnikiem Armii Czerwonej przez przywiezioną z Rosji grupę „junaków Putina” z paramilitarnej organizacji. Jednak mija rok za rokiem i nic się nie zmienia...

Dlatego skorzystałem z tego, że na wystawą przybył, jako jedyny przedstawiciel władz miasta, przewodniczący Komisji Gospodarki Komunalnej i Inwestycji Rady Miasta Olsztyna Łukasz Łukaszewski i zapytałem, czy zdaniem władz Olsztyna, taka wystawa powinna być tutaj na stałe?

Łukasz Łukaszewski: - Taka informacja powinna w tym miejscu funkcjonować. Jest plan uczynienia tego placu bardziej zielonym, przyjaznym dla mieszkańców, ze stałą multimedialną wystawą, bo tego tutaj brakuje, pokazania przeszłości, z czego wynika ten pomnik, kto go wykonał i na czyją cześć, żeby każdy mieszkaniec Olsztyna i przyjezdny poznał historię tego miejsca.

- Ale dlaczego ten projekt rewitalizacji placu, który powstał 10 lat temu, do tej pory nie został zrealizowany?

Łukasz Łukaszewski: - Problemem jest brak środków. Mamy problem z utrzymaniem jednostek oświatowych z powodu bardzo wysokich kosztów. Chcielibyśmy, żeby w realizacji tego projektu ktoś wsparł miasto. Skoro IPN-owi, panu wojewodzie zależy, żeby obecny stan placu się zmienił i udzieli wsparcia, to my chętnie przystąpimy do zmiany zagospodarowania tego terenu, bo koszt tego to są miliony złotych.

Po otwarciu wystawy Instytut Północny w swojej siedzibie przy ul. Partyzantów zorganizował sesję naukową, na której wystąpili autorzy wystawy dr Waldemar Brenda i dr Tomasz Gliniecki, przedstawiając jej założenia.

„Nie zastępujcie mitologizacji komunistycznej inna mitologizacją”:

W dyskusji głos zabrał m.in. historyk Robert Traba, profesor Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, w latach 2006–2018 dyrektor Centrum Badań Historycznych w Berlinie.

Robert Traba: Ten plac, to jedno z najlepszych miejsc w Polsce do opowiedzenia historii, tylko pytanie co powinniśmy opowiedzieć w tym miejscu, a propos opowieści o zbrodniach sowieckich? Czy w tym czasie można było inaczej? Znam dwa projekty na niemieckich uniwersytetach, które pokazują gwałty dokonywane przez żołnierzy armii amerykańskiej w Niemczech. Reakcje na wojnę są uniwersalne, kwestia skali i formy upamiętnienia, to nie jest nic szczególnego. Tu jeszcze dodatkowy czynnik działał. W czasie I wojny światowej hasłem trwogi, takim jak „Hannibal ante portas”, było „Kozaken kommen”.

- Mówię o tym nie po to, żeby wybielać, tylko że ten strach przed wschodnim barbarzyńcą, w tym wypadku utożsamiany z Kozakami, był bardzo mocno zakorzeniony w świadomości wschodniopruskiej. W sprawozdaniach Jakuba Prawina jest dużo informacji jak Sowieci bronią ludność przed polskimi bandami. Ten wątek udziału polskich band, nie mówię tutaj o zwykłych szabrownikach, tylko o naszych bandach, z tym się w ogóle nie uporaliśmy. Reżyser Wojciech Smarzowski pokazał (w filmie „Róża” – przypis A.Socha), to w skali takiej masowej, jako artysta.

- Mam wrażenie koledzy, że wystawa jest pod tezę. Mitologizację komunistyczną zastąpimy inną formą mitologizacji. Dlaczego nie ma na wystawie jednej planszy z takimi nazwami, mówię o styczniu 1945 roku, jak Hohenstein? W obozie w Stutthofie, jak pewnie państwo wiedzą, zginęło ponad 60 tys. Ludzi. W stalagu Hohenstein (na terenie miejscowości Królikowo pod Olsztynkiem – przypis A.Socha) zginęło ponad 50 tys. ludzi. Ja dowiedziałem się o tym pierwszy raz z tekstu dziennikarki Zofii Dudzińskiej, a najwięcej dowiedziałem się o tym od pana w Paryżu, który pokazał mi archiwum zdjęć ze stalagu, stosy trupów sowieckich żołnierzy, którzy zmarli na choroby i z głodu. Jego teza była taka, my Francuzi bardziej, wy Polacy mniej, ale byliśmy jakoś chronieni, Sowietów w stalagu nic nie chroniło. Dlaczego takiej tablicy na tej wystawie nie ma? Na trasie Olsztyn - Ostróda, w miejscowości Małe Zawady, podczas marszu śmierci jeńców z obozu Soldau 21 stycznia 1945 roku rozstrzelano ponad 100 osób, na dzień przed zajęciem Olsztyna przez Sowietów. Armia Czerwona uwolniła 230 tysięcy robotników przymusowych, chociaż uwolnione kobiety też padały ofiarą gwałtów. Takiej tablicy na wystawie nie ma.

- Waldemar Brenda powiedział, że w Prusach Wschodnich nastąpiło zderzenie dwóch totalitaryzmów, to fajna teza propagandowa. Mamy styczeń 1945 roku, istnieje porozumienie, ci totalitarni Sowieci są częścią alianckiej koalicji antyhitlerowskiej. To nie jest taran, który idzie własną drogą i niszczy wszystko, tylko to jest część koalicji. Mamy styczeń, a Jałta następuje w lutym i ta machina w styczniu niszczy Allenstein i kolejne miasta w Prusach Wschodnich. Jest to wszystko strasznie paskudne, oczywiście, ale nie zapominajmy o kontekście czasu, nie jest tak, że wszystko jest czarno-białe.

- Powiem jeszcze coś prowokacyjnego. Mija 20 lat od czasu, kiedy na scenie dialogu polsko-niemieckiego zadebiutowała pewna pani, Erica Steinbach. Przypomnijcie sobie formułę narracji o wojnie pani Steinbach, w narracji wypędzonych ta wojna zaczyna się w 1944 i 45 roku. Nie wpadajmy w pułapkę, chcąc coś zmienić, kolejnej mitologizacji.

- Ja mam taką tezę. Nie można wystawiać częściowych rachunków. Sowietów trzeba ocenić, w kontekście czasów, w których to się działo. Surowo ocenić za zbrodnie, gwałty i wszystkiego czego dokonali, ale rachunek za te zbrodnie i gwałty nie zaczyna się w 1944 i 45 roku. My, z polskiej perspektywy, w polskim interesie, ale w obiektywności narracji historycznej, nasz rachunek wojny, czy jesteśmy na Warmii i Mazurach, w Łodzi, czy Szczecinie, zaczyna się 1 września 1939 roku i od wtedy wystawmy rachunek "winien – ma".

- Taką fajną zbudowaliśmy konstrukcję dwóch totalitaryzmów, które się wspierały, potem zwalczały, a my byliśmy ich ofiarą, a ja uważam, że historia jest bardziej skomplikowana, ale nie chcę w to wnikać, należałoby zrobić na ten temat osobną konferencję. Rachunek „winien - ma” nie zaczyna się w 1945 roku, to jest moja teza. A wy panowie zaczynając tak, wpadacie naprawdę w niebezpieczne zbieżności z opowieścią sprzed 20 lat, dość skrajnych środowisk wypędzonych. Za 2 dni będzie otwarte Muzeum Wypędzonych w centrum Berlina, niedaleko ruin dworca Anhalter Bahnhof,

Dr Jerzy Kiełbik w odpowiedzi prof. Trabie przypomniał, że wystawa ma charakter czasowy i dotyczy momentu budowy pomnika, w którym skupia się wiele symboli. Dla Dunikowskiego to też było wyzwolenie, jako więżnia obozu Auschwitz, pomnik powstał z granitu mauzoleum Hindenburga, co tworzy dodatkową symbolikę i kolejny kontekst. Wystawa plenerowa obejmująca wszystkie konteksty musiałaby być zdecydowanie większa. - My tą wystawą otwieramy dyskusję na temat pomnika Dunikowskiego, jak ma wyglądać to miejsce? - poinformował dyrektor Kiełbik.

Adam Socha

KOMENTARZ
Wystawa, to bardzo dobra inicjatywa Instytutu Północnego, która może stać się impulsem do rozstrzygnięcia, co z tym miejscem nakazuje uczynić polska racja stanu? Po tym, jak wyczerpały się akcje i happeningi (m.in. pomalowanie na czerwono sierpa i młota na pomniku, dłoni czerwonoamisty-gwałciciela, czy wywieszenie banera między pylonami z napisem "Pomnik wdzięczności za zniewolenie" i zdjęciem czerwonoarmisty gwałcącego kobietę, wykonawcy tych akcji Wojciech Kozioł i Władysław Kałudziński stawali za nie przed sądem), zapadła długa cisza.

Dlatego rozczarowało mnie zdawkowe wystąpienie wicewojewody Sławomira Sadowskiego (z zawodu nauczyciela historii), gdyż sądziłem, że zajmie jakieś stanowisko w imieniu rządu w sprawie pomnika. Przypomnę, że to już jedyny w Polsce komunistyczny pomnik sławiący Armię Czerwoną.

Widać, że prezydent miasta Piotr Grzymowicz nie zrealizuje rewitalizacji placu i nie stworzy Muzeum Miejsca, zasłaniając się brakiem środków. Skoro minister kultury nie zamierza wykreślić pomnika z rejestru zabytków, to może chociaż zaproponuje prezydentowi sfinansowanie Muzeum Miejsca, według projektu wyłonionego w ogólnopolskim konkursie?
Adam Socha

PS. Informację o wystawie zamieściły także, Radio Olsztyn i TVP Olsztyn, pozostałe olsztyńskie media, w tym Wyborcza i Gazeta Olsztyńska ją przemilczały.

Zdjęcie czołówkowe, P.Getka/Radio Olsztyn, pozostałe Adam Socha

Na ten temat czytaj też: 30 lat z "Pomnikiem Wdzięczności Armii Czerwonej"

Czytaj więcej: Czy wystawa pod „szubienicami” stanie się pierwszym krokiem do powołania muzeum?

Jak prezydent Olsztyna „wystrychnął na dudka” stowarzyszenia w sprawie nazwy ulicy

Szczegóły

Opublikowano: środa, 16 czerwiec 2021 14:03

W tekście przesłanym nam przez Antoniego Górskiego w sprawie nazwy ulicy Bohaterów Bitwy Warszawskiej 1920 roku autor dowiódł, jak prezydent Olsztyna Piotr Grzymowicz oszukał inicjatorów nadania tej nazwy. Inicjatorzy chcieli w ten sposób uczcić 100. rocznicę Niepodległej. Argumentowali, że najlepiej na tę nazwę nadaje się ulica Obiegowa, jako łącząca Aleję Marszałka Józefa Piłsudskiego z Aleją gen. Władysława Sikorskiego.

Antoni Górski przytoczył 3 relacje „Gazety Olsztyńskiej” w tej sprawie:

Wstęp
2020-10-02
„Poprosili prezydenta miasta o zmianę nazwy ulicy.
Szli do prezydenta Olsztyna z duszami na ramionach. Wyszli uśmiechnięci i zadowoleni. Grupa przedstawicieli kilkunastu stowarzyszeń poprosiła Piotra Grzymowicza, żeby pomógł zmienić nazwę ulicy Obiegowej w na [oryg. – A.G.] Bohaterów Bitwy Warszawskiej 1920 roku. I udało się. Kiedy pięcioosobowa delegacja wychodziła z tzw. merówki, gdzie odbyło się spotkanie, wszyscy mieli uśmiechnięte twarze. Prezydentowi Olsztyna przedstawili swój apel i rozmawiali z nim, jak sami zapewniają, w bardzo przyjaznej atmosferze.”

Przypomnijmy, że propozycję w sierpniu 2020 rokuzłozyli przedstawiciele ruchu społecznego im. Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego i stowarzyszenie historyczne im. gen. Stefana Roweckiego „Grota”. Ten pomysł poparli radni Prawa i Sprawiedliwości.

Rozwinięcie
2021-02-18
„Prezydent Piotr Grzymowicz dotrzymuje słowa. Cztery miesiące temu obiecał przedstawicielom kilkunastu organizacji i stowarzyszeń z Olsztyna, że jedna z ulic [tutaj już znika ul. Obiegowa – przypis A.G.] będzie nosiła nazwę Bohaterów Bitwy Warszawskiej 1920 roku. Ten pomysł początkowo nie zyskał przychylności ani odpowiedniej komisji w ratuszu, ani radnych rządzących miastem. Prezydent Piotr Grzymowicz odczekał kolejne miesiące i wrócił do sprawy. I to mimo tego, że sam pomysł wyszedł ze strony organizacji, które bardzo często krytykują jego działania. I najwyraźniej udało mu się w końcu przełamać obiekcje radnych z popierających go klubów.”[2]

Zakończenie.
2021-05-27
„Ulica Bohaterów Bitwy Warszawskiej 1920 w Olsztynie jest, ale nie tam, gdzie miała być.
Zdaniem przedstawicieli stowarzyszeń, które inicjowały nadanie jednej z ulic w Olsztynie nazwy Bohaterów Bitwy Warszawskiej 1920 roku, ratusz „wystrychnął na dudka".

Ta wolta prezydenta Grzymowicza wzięła się stąd, że klub radnych PO, gdy dowiedział się o projekcie, postanowił, że Obiegowa będzie ul. Tadeusza Mazowieckiego. I tak się stało. Natomiast miano Bohaterów Bitwy Warszawskiej 1920 roku nadano ulicy Artyleryjskiej.

Już wcześniej rozegrała się bitwa o zmianę nazwy ul. Obiegowej. Radni Platformy chcieli przemianować ją na ulicę rajdowca Mariana Bublewicza, natomiast Rada Osiedla Kościuszki proponowała jako patrona prof. Zbigniewa Religę.

(pw)

Czytaj więcej: Jak prezydent Olsztyna „wystrychnął na dudka” stowarzyszenia w sprawie nazwy ulicy

Poseł Wypij ostrzega przed usunięciem Porozumienia z koalicji rządzącej

Szczegóły

Opublikowano: piątek, 11 czerwiec 2021 09:27

We wtorek 15 czerwca odbędzie się wybór Rzecznika Praw Obywatelskich. Komentatorzy przewidują, że jeśli posłowie Porozumienia nie zagłosują za kandydatką PiS, niezależną senator Lidią Staroń, to wylecą z koalicji rządowej. Poseł partii Gowina Michał Wypij twierdzi, że taka reakcja prezesa Jarosława Kaczyńskiego byłaby „bardzo dziwna” i nie przewiduje takiego finału dla jego partii - powiedział w wywiadzie dla Wyborczej.

Pretekstem do politycznej rozprawy z Porozumieniem ma być głosowanie w sprawie Rzecznika Praw Obywatelskich. Po 15 czerwca może dojść do przesilenia? - zapytała Justyna Dobrosz-Oracz.

- Szczerze, to byłoby bardzo dziwne. Po pierwsze, funkcja Rzecznika Praw Obywatelskich nie jest objęta umową koalicyjną. Po drugie, to Prawo i Sprawiedliwość złamało gentelmen's agreement. Była umowa, że po nieudanym wyborze posła Wróblewskiego to Porozumienie wskaże kandydata, który będzie miał największe szanse na poparcie także części opozycji. Chodziło o to, żeby ten wybór był skuteczny, według starych zasad. Chcieliśmy zapobiec kompromitacji klasy politycznej. I to Prawo i Sprawiedliwość złamało ten gentlemen's agreement. Różnice zdań w podejściu do kandydatów na Rzecznika Praw Obywatelskich nie wydają mi się poważnym powodem, by rozbijać Zjednoczoną Prawicę, przekreślać ponad sześcioletnią współpracę.

Porozumienie wstrzyma się od głosu sprawie kandydatki PiS na RPO Lidii Staroń? Czy ze strachu przed rozpadem koalicji zagłosujecie za?

- Obowiązuje nas uchwała zarządu. Jesteśmy zobligowani jako parlamentarzyści poprzeć profesora Wiącka. Myślę, że wstrzymamy się od głosu w przypadku Lidii Staroń. Ja byłem osobą, która optowała za tym, żeby senator była naszym kandydatem na rzecznika, ale w demokratycznym głosowaniu przegrała. Mnie obowiązują zasady gry zespołowej. Zagłosuję za profesorem Wiąckiem.

Senator niezależna twierdzi, że premier Gowin zachował się wobec niej nie fair. Najpierw ją przekonywał do startu, potem ją porzucił. Miała paść ofiarą waszej brudnej gry z PiS-em. Dlaczego przestaliście popierać Lidię Staroń?

- Byłem chyba najbardziej zaangażowanym orędownikiem kandydatury Lidii Staroń. Ale po tym cytacie, który pani redaktor przywołała, przeszło mi. Wiem, że to nieprawda. To senator bardzo zabiegała o tę funkcję i ja nie mam o to pretensji. Już w zeszłym roku spotykała się z prezesem Jarosławem Kaczyńskim. Dziwię się tylko jej reakcji na to, że środowisko Porozumienia demokratycznie uznało, że profesor Wiącek jest lepszym kandydatem. W stosunku do senator Staroń pojawiły się pewne wątpliwości, których nie chciała rozwiać. Odmówiła spotkania i rozmowy z parlamentarzystami.

Ma pan na myśli sprawę byłego prezesa spółdzielni Pojezierze, który dostał prawie 2 mln złotych odszkodowania? Zarzuty korupcyjne wobec niego się nie potwierdziły. Lidia Staroń z nim walczyła. O to chodzi?

- To jest jedna z kilku wątpliwości. Faktycznie Skarb Państwa wypłacił prawie 2 mln złotych odszkodowania za miesiące, które oskarżany prezes spędził w więzieniu. Wydaje się, że Rzecznik Praw Obywatelskich powinien być wolny od tego typu podejrzeń. Nie wiem, po której stronie leży prawda. Zadaniem parlamentarzystów jest wybranie takiego rzecznika, który będzie wolny od nacisków. Była też podnoszona sprawa braku wykształcenia prawniczego pani senator. Jest bardzo niejasny przepis w ustawie o RPO. I dlatego część koleżanek i kolegów przekonywała, że jednak warto poszukać kandydata ze środowisk naukowych. Kogoś nie wplątanego w bieżący spór polityczny. Kogoś, kto dawałby rękojmię wysokiej wiedzy i doświadczenia w obronie praw człowieka. Padło na profesora Konopczyńskiego, a po jego wycofaniu się – na profesora Wiącka. On cieszy się powszechnym autorytetem także wśród koleżanek i kolegów z Prawa i Sprawiedliwości. Wiem, bo z nimi rozmawiałem. Część posłów PiS także rozważa poparcie Marcina Wiącka.

Zagraliście razem z opozycją. Podpisaliście się pod ich kandydatem na rzecznika praw obywatelskich. To jest jakaś forma zemsty na Jarosławie Kaczyńskim za próbę rozbicia wam partii?

- Nie. To by było małe. Po wycofaniu się profesora Konopczyńskiego sytuacja zrobiła się dosyć patowa. PiS złamał dżentelmeńską umowę, a jednocześnie dowiedzieliśmy się od polityków PSL-u, że prof. Wiącek zgodził się kandydować. Wiedzieli o tym, że my znamy prof. Wiącka także z racji tego, że cieszy się powszechnym szacunkiem w środowisku akademickim. Ma wszelkie atuty, żeby połączyć Sejm i Senat. Dzisiaj wydaje się, że to jest absolutnie najlepszy kandydat na RPO. Gwarantuje niezależność tej instytucji. Nie dał się wplątać w bieżący spór polityczny. To przeważyło.

Cały wywiad TUTAJ

Dodajmy Senator Lidia Staroń uzyskała pozytywną rekomendację na RPO ze strony sejmowej komisji sprawiedliwości i praw człowieka. Na kandydatkę PiS głosowało 13 posłów, 12 było przeciw, jedna osoba się wstrzymała – informuje Radio Zet.

W głosowaniu nad kandydatura prof. Marcina Wiącka – kandydata opozycji – głosów za pozytywna opinią było 12 posłów, przeciw 13, jeden się wtrzymał. Warto przypomnieć, że pod wnioskiem o powołanie Wiącka na funkcję RPO podpisali się także posłowie Porozumienia na czele z wicepremierem Jarosławem Gowinem.

Czytaj więcej: Poseł Wypij ostrzega przed usunięciem Porozumienia z koalicji rządzącej

ABW zatrzymała polityka z Olsztyna jako podejrzanego o szpiegostwo na rzecz Rosji

Szczegóły

Opublikowano: czwartek, 10 czerwiec 2021 23:44

Mazowieckie „pezety” Prokuratury Krajowej i Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego ujawniły, że ostatniego dnia maja br. zatrzymano Janusza Gabriela N., polityka z Olsztyna., któremu zarzucono szpiegostwo na rzecz Rosji. Mężczyzna związany był po kolei z partią Palikota, PSL, a ostatnio z Partią „Zmiana”, inspirowaną przez służby Kremla. Był także jednym ze współpracowników Mateusza Piskorskiego, którego w 2018 r. oskarżono o szpiegostwo na rzecz Rosji i Chin.

Na razie wiadomo, że zatrzymanie Janusza N. ma bezpośredni związek z ujęciem na początku maja 43-letniego Marka K. Prokurator Mazowieckiego Wydziału Zamiejscowego Departamentu do Spraw Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji Prokuratury Krajowej w Warszawie przedstawił mu wówczas zarzut „udziału w działalności obcego wywiadu przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej”.

Grozi za to od roku do dziesięciu lat więzienia. Sąd aresztował podejrzanego.

ABW przyznało, że K. miał działać dla wywiadu Federacji Rosyjskiej. Ponoć mężczyzna się przyznał i złożył obszerne wyjaśnienia.

Do zatrzymania Janusza N. doszło 31 maja 2021 r. ABW twierdzi, że podejrzany prowadził aktywność na rzecz Federacji Rosyjskiej. Janusz N. miał próbować dotrzeć, na zlecenie ustalonych osób działających na rzecz rosyjskiego wywiadu, do polskich oraz zagranicznych polityków, w tym pracujących w Parlamencie Europejskim.

Służby twierdzą, że działalność podejrzanego, prowadzona na terenie Polski, Unii Europejskiej i innych krajów, wpisywała się w rosyjskie przedsięwzięcia propagandowo-dezinformacyjne podejmowane w celu osłabienia pozycji Rzeczpospolitej Polskiej w UE i na arenie międzynarodowej.

Podczas czynności procesowych śledczy przeszukali miejsca zamieszkania Janusza N. oraz siedziby związanych z nim podmiotów. W toku działań zabezpieczono ponad 300 tys. zł, a także nośniki danych.

Zatrzymanemu przedstawiono już zarzut szpiegostwa na rzecz służb specjalnych Federacji Rosyjskiej przeciwko interesom Rzeczpospolitej Polskiej. 2 czerwca 2021 r. Sąd Rejonowy w Warszawie, po rozpoznaniu wniosku prokuratury, zastosował wobec Janusza N. środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania na trzy miesiące.

Śledztwo w tej sprawie prowadzi Wydział Zamiejscowy ABW w Olsztynie Delegatury ABW w Białymstoku, pod nadzorem Mazowieckiego Wydziału Zamiejscowego Departamentu ds. Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji Prokuratury Krajowej w Warszawie.

(info na podstawie komunikatu ABW, tvp info)

KARIERA POLITYCZNA JANUSZA GABRIELA N.

Swego czasu o Januszu N. było już głośno w Olsztynie. Jego kariera polityczna zaczęła się od wyboru w 2012 roku na przewodniczącego okręgu olsztyńskiego Ruchu Palikota, miał wówczas 32 lata. Działalność zaczął od happeningu, wysiania wraz z innymi działaczami tej partii w Olsztynie tysiąca ziaren konopi.

Swoją szansę na poważne zaistnienie na olsztyńskiej scenie politycznej zwietrzył latem 2013 roku, gdy 14 właścicieli busów przewożących pasażerów między Olsztynem i innymi miejscowościami zaprotestowało przeciwko likwidacji ich miejsc postoju i przystanku przy dworcu głównym w Olsztynie. Rada Miejska Olsztyna podjęła w tej sprawie uchwałę 24 kwietnia, przekazując zatokę w ręce Zarządu Komunikacji Miejskiej. Uchwałę tę zaskarżył do wojewody Ruch Palikota w Olsztynie, a poseł tej partii Tomasz Makowski podczas konferencji prasowej z udziałem Janusza Palikota 5 czerwca w Olsztynie postawił prezydentowi Piotrowi Grzymowiczowi ultimatum: jeśli do 15 czerwca prezydent nie spotka się z przewoźnikami i ich nie wysłucha, to Ruch Palikota ogłosi referendum celem odwołania władz miasta.

Mimo że prezydent Olsztyna spełnił postulaty przewoźników Janusz N. podtrzymał swoją opinię, że w Olsztynie czas na zmiany, gdyż "siły polityczne rządzące miastem całkowicie się skompromitowały". Powołał w sierpniu 2013 roku komitet „Kocham Olsztyn. Pragnę zmian”, który złożył wniosek o referendum w sprawie odwołania prezydenta Olsztyna i olsztyńskiej Rady Miasta.

W momencie ogłoszenia referendum przeprowadziłem z Januszem N. wywiad. Powiedział, że jego ojciec pracował w ZSRR i tam poznał jego przyszłą matkę. Twierdził, że jest absolwentem filozofii UWM, i że pracuje jako przedstawiciel handlowy Fabryki Mebli w Dobrym Mieście.

Referendum nie wypaliło. Komisarz Wyborczy zakwestionował aż 25% podpisów.

Gdy Janusz N. zorientował się, że postawił na złego konia w połowie września 2013 roku z hukiem wystąpił z Ruchu Palikota, składając w prokuraturze zawiadomienie w sprawie 22 milionów z subwencji jaką otrzymał Twój Ruch Palikota.

Całą szóstkę z partii Palikota w Olsztynie na czele z Januszem N. przygarnął na swoją listę do Rady Miasta Olsztyna w 2014 roku PSL, m.in. Sandrę Ejsymont, Tomasza Filimonowa oraz Maję Antosik. Do rady miasta weszła tylko Maja Antosik.

Gdy nie wyszło z PSL, Janusz N. związał się z Partią „Zmiana”, znaną z prorosyjskich działań; nawet uważaną za „inspirowaną” przez służby Kremla. Był też jednym ze współpracowników Mateusza Piskorskiego, oskarżonego w 2018 r. o szpiegostwo na rzecz Rosji i Chin. Piskorski miał za to otrzymywać sowite wynagrodzenie. Mężczyzna spędził w areszcie trzy lata.

Prokuratura Krajowa podawała w kwietniu 2018 r., że oskarżony, „prowadząc zakrojoną na szeroką skalę działalność oraz wykorzystując swoją pozycję społeczną, zawodową i polityczną, kontakty wśród polityków i dziennikarzy krajowych i zagranicznych, oddziaływał na grupy społeczne w Polsce i za granicą (…) promował on cele polityczne Federacji Rosyjskiej, próbując kształtować opinię publiczną poprzez prowokowanie antyukraińskiego nastawienia Polaków i antypolskiego nastawienia Ukraińców. Dążył on m.in. do pogłębiania podziałów między Polakami i Ukraińcami”.

Piskorski zaprzecza, aby działał na rzecz jakiegokolwiek z obcych wywiadów; jednocześnie nie kryje mocnej sympatii do Rosji.

Janusz N. wraz z Tomaszem Filimonowem z Olsztyna bronił pomnika gen. Czerniachowskiego w Pieniężnie przed rozbiórką. Zapraszał motocyklistów rosyjskich „Nocne Wilki”, ulubieńców Putina, na uroczystości pod pomnikiem  i bratał się tam z delegacją władz Rosji, ambasadore Federacji Rosyjskiej Aleksandrem Aleksiejewem, gubernatorem obwodu kaliningradzkiego Nikołajem Cukanowem, członkiem rządu obwodu, deputowanymi dumy obwodowej oraz konsulem Federacji Rosyjskiej w Gdańsku Siergejem Siemionowom.

Pierwszy z lewej Janusz N.

Gdy kariera polityczna w Olsztynie mu nie wypaliła zaczął jeździł po całym świecie, co można zobaczyć na jego profilu na Fb. Zastanawiałem się wówczas, skąd on na te wojaże ma pieniądze?
Adam Socha

Czytaj więcej: ABW zatrzymała polityka z Olsztyna jako podejrzanego o szpiegostwo na rzecz Rosji